Bireysel Emeklilik Sisteminin Yurt İçi Tasarruflar Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 215 - 241, 15.10.2021

Özgür Utku Macunluoğlu

Öz

Tasarruflar, bireylerin bugün yapacakları tüketimlerini erteleyip hayatlarının ilerleyen evrelerinde elde ettikleri gelirlerinde meydana gelecek olumsuz dalgalanmalara karşı kendilerini güvence altına almak için yaptıkları birikimler şeklinde tanımlanabilir. Bireylerin gerçekleştirdiği bu tasarrufların ülke içerisindeki sermaye piyasası araçlarına yönlendirmeleri sayesinde yurt içi tasarruflarda da bir artış sağlanacaktır. Bir ülkenin yurt içi tasarruf oranının yüksek olması, yatırımların ve dolayısıyla büyümenin istikrarlı finanse edilmesini sağlayacaktır. Yurt içi tasarruf oranının düşük olması ise dış finansmana bağımlılığı artırmakta kalmayıp, dış cari işlemler açığının da yükseltmesine neden olacak ve büyümenin istikrarlı bir şekilde sürdürülebilirliğini tehlike atacaktır. Yurt içi tasarrufları etkileyen ana faktörlerin başında hane halkı tasarrufları gelmektedir. Hane halkı tasarruflarının artırılması ve bu sayede bireylerin yaptıkları tasarruflarının sistemde daha uzun süre kalmasını sağlamak için Bireysel Emeklilik Sistemi’nde çeşitli teşvikleri içeren bir takım değişiklikler yapılmıştır. Çalışmada Türkiye’de 2013 yılında uygulanmaya konulan %25’lik devlet katkısı teşvikinden sonraki bireysel emeklilik sistemine yapılan yatırımlar ile ilgili dönemdeki yurtiçi tasarrufların seyri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tasarruf, Yurtiçi Tasarruf, Bireysel Emeklilik Sistemi

Kaynakça

• Abel, A. B., Bernanke, B., ve Croushore, D. D. (2016). Macroeconomics. Boston, Pearson.
• Altun T. (2017). Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemine Sağlanan Kamusal Teşvikler Hanehalkı Tasarruflarını Artırabilir mi? Teorik Yaklaşımlar Temelinde İnceleme. Maliye Dergisi, 173, 300- 329.
• Browning, M. ve Lusardi, A. (1996). Household Saving: Micro Theories and Micro Facts. Journal of Economic Literature. 34, 1797-1855.
• Bernheim, B.D ve J.K. Scholz (1993). Private Saving and Public Policy Chapters, in: Tax Policy and the Economy. National Bureau of Economic Research Inc, 7, 73–110.
• Cooper, Richard N. (2008). Global Imbalances: Globalization, Demography, and Sustainability. Journal of Economic Perspectives, 22(3), 93-112.
• Conde-Ruiz, J. I. ve Profeta, P. (2002). What Social Security: Beveridgean or Bismarckian?. UPF Economics and Business Working Paper, 633, 1-40.
• Çağlayan, E. (2003). Yaşam Boyu Sürekli Gelir Hipotezinde Mevsimsellik. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 409-422.
• Çolak, F. Ö. ve Öztürkler, H. (2012). Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi. Bankacılar Dergisi, 82, 3 – 44.
• Demiral, M. (2007). Türkiye Ekonomisi için Tüketim Fonksiyonu Tahmini (1980 - 2005). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2), 347-366.
• Doshi, K. (1994). Determinants of Saving Rate: An International Comparison. Contemporary Economic Policy, 12, 37-45.
• Duesenberry, J. S. (1949). Income, Saving, and the Theory of Consumer Behavior. Cambridge, Harvard University Press.
• Dynan, K., E. Skinner, ve J. Zeldes, S.P. (2004). Do the Rich Save More?. Journal of Political Economy, 112(2), 397–444.
• Ergenekon Ç. (1998). Özel Emeklilik Fonları Şili Örneğinden Alınacak Dersler. İstanbul İMKB Yayınları.
• Farhan, M., Arkam, M. (2011). Does Income Level Affect Saving Behaviour in Pakistan: An ARDL Approach to Cointegration for Emprical Assesment. Far East Journal of Psychology and Business, 3(3), 62-72.
• Feldstein, M. (1974). Social Security, Induced Retirement, and Aggregate Capital Accumulation. Journal of Political Economy, 82(5), 905-926.
• Fisher, I. (1930). The Theory of Interest: As Determined by Impatience to Spend Income and Opportunity to Invest It. New York, Macmillan Co.
• Hall, R. (1978). Stochastic Implications of the Life Cycle-Permanent Income Hypothesis: Theory and Evidence. Journal of Political Economy, 86(6), 971-987.
• Hussein, K., Mohieldin, M., ve Rostom, A., (2017). Savings, Financial Development, and Economic Growth in the Arab Republic of Egypt Revisited. Policy Research Working Paper, 8020, 1-35.
• Ippolito R. A. (1986). Pensions, Economics and Public Policy. Illinois, Pension Research Council.
• Keynes, J. M. (1936). The General Theory of Employment, Interest and Money. New York, Brace.
• Kuznets, S. (1946), National Product Since 1869. Newyork, National Bureau Of Economic Research.
• Korkusuz, R. ve Uğur, S. (2010). Sosyal Güvenlik Hukukuna Giriş, Bursa, Ekin Yayınevi.
• Leland, H. E. (1968). Saving and Uncertainty: The Precautionary Demand for Saving. The Quarterly Journal of Economics, 82(3), 465-473.
• Mankiw, N. G. ( 2019). Macroeconomics. New York, Worth Publishers.
• Modigliani, F. ve Brumberg, R. (1954). Utility Analysis and the Consumption Function: An Interpretation of Cross-Section Data, in K.K. Kurihara ed., Post Keynesian Economics, Rutgers University Press, New Brunswick, 388-436.
• Niculescu-Aron, I. ve Mihaescu, C. (2012). Determinants of Household Savings in EU: What Policies for Increasing Savings?. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 58, 483-492.
• Nurkse, R. (1952). Growth In Underdeveloped Country: Some International Aspect of the Problem of Economic Development. The American Economics Rewiew, 43(2), 571- 583.
• Oktayer, N. (2002), Gelir ve Tüketim Vergilerinin Tasarruflar Üzerine Etkileri. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 41. Seri, 153-167, İstanbul Üniversitesi.
• Parasız, İ. (2005). Kalkınma Ekonomisi, Bursa, Ezgi Kitabevi.
• Pehlivan, G. (2006). Türkiye’nin Tüketim Fonksiyonu: Ekonometrik Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ramsey, F. (1928). A Mathematical Theory of Saving. The Economic Journal, 38(152), 543-559.
• Sachs, J. ve Larraín, B. F. (1993). Macroeconomics in the Global Economy. Englewood Cliffs N.J, Prentice Hall.
• Samuelson, P. A. ve Nordhaus, W. D. (2009). Economics. Boston, McGraw-Hill.
• Samuelson, P. (1980). İktisat. (D. Demirgil, Çev.), İstanbul, Menteş Kitapevi.
• Smyth, D. J., Montgomery, E. B. ve Flavin, M. (1993). Toward A Theory of Saving. J. H. Gapinski (Ed.), The Economics of Saving, Springer, Dordrecht.
• Sancak, E. ve Demirci, N. (2012). Ulusal Tasarruflar ve Türkiye’de Sürdürülebilir Büyüme İçin Tasarrufların Önemi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 159-198.
• Todaro, M. P. ve Stephen C. S. (2006), Economic Development, England, Person Education Limited.
• Tekin, A. (1999), Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumlarının Gelir ve Giderleri (1920-1996), Sayıştay Dergisi, 34(Temmuz-Eylül), 92-116.
• Traut-Mattausch, E. ve Jonas, E. (2011). Why do People Save? The Influence of Financial Satisfaction and Income on Saving. Journal of Psychology, 219(4), 246– 252.
• Ünsal, E. (2007). Makro İktisat, Ankara, İmaj Yayıncılık.
• Ülgener, S. F. (1991). Milli Gelir, İstihdam ve İktisadi Büyüme, İstanbul, Der Yayınevi.
• Wan, J. (2011). Saving Thought, Theory and Evidence. CAES Working Paper Series, Center for Advanced Economic Study, 1-53. Wärneryd, K. E. (1999), The Psychology of Saving: A Study on Economic Psychology. Cheltenham, Edward Elgar Publishing.
• Zhuk, M. (2015), Macroeconomic Determinants of Household Savings in Ukraine. Economics and Sociology, 8(3), 41-54.