Üniversite Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının İncelenmesi: Çocukluk Çağı Travmalarının Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 35 - 68, 11.06.2024

Muhammed Kadir Duman , Burcu Türk

https://doi.org/10.56206/husbd.1428740

Öz

Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinde kendine zarar verme davranışı ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada katılımcılara “Sosyodemografik Bilgi Formu”, “Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri”, ve “Çocukluk Çağı Travma Ölçeği” uygulanmıştır. Anketlerden elde edilen veriler SPSS 25.0 paket programına girilerek araştırma değişkenleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca, araştırmada, sosyodemografik değişkenler bakımından kendine zarar verme davranışı ve çocukluk çağı travmaları farklılıkları incelenmiştir. Analizler için Pearson Korelasyonu, hiyerarşik regresyon analizi, bağımsız örneklem t- testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, cinsiyet bakımından kendine zarar verme ve çocukluk çağı travmaları puanlarında anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Erkek katılımcılarda kendine zarar verme davranışı ve çocukluk çağı travmaları puanları kadınlara kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Korelasyon ve regresyon bulguları doğrultusunda, katılımcıların çocukluk çağı travmaları ve kendine zarar verme davranışı pozitif yönlü ve anlamlı ilişki saptanmıştır. Kendine zarar verme davranışının yordayıcıları incelendiğinde, erkek olmak ve çocukluk çağı travmaları puanlarının yüksek oluşu kendine zarar verme puanlarının yükselişini anlamlı düzeyde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk Çağı Travmaları, Kendine Zarar Verme, Travma

Destekleyen Kurum

Haliç Üniversitesi

Teşekkür

Dr. Öğretim Üyesi Burcu TÜRK' e bu süre boyunca verdiği destekten dolayı teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Aktepe, E. (2009). Çocukluk Çağı Cinsel İstismarı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(2), 95-119. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115168
• Aral, N., Gürsoy, F. (2001). Çocuk Hakları Çerçevesinde Çocuk İhmal ve İstismarı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 36–39. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/ Milli_Egitim_Dergisi/151/aral_gursoy.htm
• Baral, I., Kora, K., Yüksel, Ş. ve Sezgin, U. (1998). Self-Mutilating Behavior of Sexually Abused Female Adults in Turkey. Journal of Interpersonal Violence,13(4), 427-437. https://doi.org/10.1177/088626098013004001
• Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N. B., Atik, B., ve San, P. (1991). Türkiye’nin 16 ilinde 4- 12 Yaşlar Arasındaki 50.473 Çocuğa Fiziksel Ceza Verme Sıklığı ve Buna İlişkin Problem Durumlarının İncelenmesi. Aile ve Toplum, 1(1), 1-14. https:// doi.org/10.21560/spcd.98937
• Borg, K., Snowdon, C., ve Hodes, D. (2014). Child Sexual Abuse: Recognition and Response When There is A Suspicion or Allegation. Paediatrics and Child Health, 24(12), 536-543. https://doi.org/10.1016/j.paed.2014.07.012
• Briere, J., Gil, E. (1998). Self-mutilation In Clinical and General Population Samples: Prevalence, Correlates and Functions. American Journal of Orthopsychiatry, 4(68), 609-620. https://doi.org/10.1037/h0080369.
• Briere, J., ve Gil, E. (1998). Self-Mutilation in Clinical and General Population Samples: Prevalence, Correlates, and Functions. The American Journal of Orthopsychiatry, 68(4), 609–620. https://doi.org/10.1037/h0080369
• Çelik, F. G. H., ve Hocaoğlu, Ç. (2018). Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi, 8(4), 695-711. https://doi.org/10.31832/ smj.454535
• Çimen, I. D., Coşkun, A., Nasiroğlu, S., ve Etiler, N. (2017). İzmit’te Yaşayan Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışı ve Aile Özellikleri İle İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(3), 257-264. https://doi.org/10.5455/apd.211669
• Demirkapı, E. (2013). Çocukluk Çağı Travmalarının Duygu Düzenleme ve Kimlik Gelişimine Etkisi ve Bunların Psikopatolojiler ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Eskin, M., Kaynak-Demir, H., ve Demir, S. (2005). Same-Sex Sexual Orientation, Childhood Sexual Abuse, and Suicidal Behavior in University Students İn Turkey. Archives of sexual behavior, 34(2), 185-195. https://doi.org/10.1007/ s10508-005-1796-8
• Farberow, N. L. (1998). Suicide Survivor Programs in IASP Member Countries: A survey. In Suicide Prevention: The Global Context , 293-297.
• Farberow, N. L. (Ed.). (1980). The Many Faces Of Suicide: Indirect Self-Destructive Behavior. McGraw-Hill Companies, 255-263.
• Favazza A. R. (1989). Why Patients Mutilate Themselves. Hospital & Community Psychiatry, 40(2), 137–145. https://doi.org/10.1176/ps.40.2.137
• Favazza, A. R., ve Conterio, K. (1989). Female Habitual Self-Mutilators. Acta Psychiatrica Scandinavica, 79(3), 283–289. https://doi. org/10.1111/j.1600-0447.1989.tb10259.x
• Favazza, A. R., ve Rosenthal, R. J. (1993). Diagnostic Issues in Self-Mutilation. Hospital & Community Psychiatry, 44(2), 134–140. https://doi.org/10.1176/ ps.44.2.134 Ghaziuddin, M., Tsai, L., Naylor, M., ve Ghaziuddin, N. (1992). Mood Disorder in a Group of Self- Cutting Adolescents. Acta Paedopsychiatrica, 55(2), 103-105. PMID: 1585801
• Gladstone, G. L., Parker, G. B., Mitchell, P. B., Malhi, G. S., Wilhelm, K., ve Austin, M. P. (2004). Implications of Childhood Trauma for Depressed Women: an Analysis of Pathways from Childhood Sexual Abuse to Deliberate Self-Harm and Revictimization. The American Journal of Psychiatry, 161(8), 1417–1425. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.161.8.1417
• Gratz, K. (2003). Risk Factors For and Functions Of Deliberate Self-harm: An Empirical And Conceptual Review. Clinical Psychology Science and Practice, 2(10), 192-205. https://doi.org/10.1093/clipsy/bpg022
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, S.ve Aydoğan S. (2002) Anneleri Tarafından Çocuklara Uygulanan Duygusal ve Fiziksel İstismar/İhmal Davranışı ve Bunu Etkileyen Faktörler. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3):128-134.
• Güner, Ş. İ., Güner, S., ve Şahan, M. H. (2010). Çocuklarda Sosyal ve Medikal Bir Problem; İstismar. Van Tıp Dergisi, 17(3), 108-113. https://jag.journalagent.com/vmj/pdfs/ VTD_17_3_108_113.pdf
• Herman, J. (1992). The Aftermath of Violence: From Domestic Abuse to Political Terror.New York, Basic Books.
• Higgins, M. (2015). Teen self-injury. Minnesota, Abdo Publishing. Huang, C., Yuan, Q., Ge, M., Sheng, X., Yang, M., Shi, S., … ve Zhou, X. (2022). Childhood Trauma and Non-suicidal Self-injury Among Chinese Adolescents: The Mediating Role Of Psychological Sub- health. Front. Psychiatry, (13). https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.798369
• İmren, S. G., Ayaz, A., Yusufoğlu, C., ve Arman, A. R. (2013). Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk ve Ergenlerde Klinik Özellikler ve İntihar Girişimi ile İlişkili Risk Etmenleri. Marmara Medical Journal, 26(1), 11-16. https://doi. org/10.5472/MMJ.2012.02518.1
• İşeri, E. (2008). Cinsel istismar. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. Ankara, Hekim Yayın Birliği, 470-476.
• Jain A. M. (1999). Emergency Department Evaluation of Child Abuse. Emergency Medicine Clinics of North America, 17(3), 575–v. https://doi.org/10.1016/s0733- 8627(05)70083-3
• Kara, B., Biçer, Ü., ve Gökalp, A. S. (2004). Çocuk İstismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 140–151. https://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_ CSH_87.pdf
• Kaya, F. (2010). Çocukluk Döneminde Yaşanan İstismarın Kişilerarası İlişki Tarzları Üzerindeki Etkisi: Erken Dönem Uyum Bozucu Şemaların Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (4th ed.). New York, NY: The Guilford Press.
• Koc, F., Oral, R., ve Butteris, R. (2014). Missed cases of multiple forms of child abuse and neglect. International Journal of Psychiatry in Medicine, 47(2), 131– 139. https://doi.org/10.2190/PM.47.2.d
• Kulaksızoğlu, A. (2004), Ergenlik Psikolojisi. İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Lundahl, B. W., Nimer, J., ve Parsons, B. (2006). Preventing Child Abuse: A Metaanalysis of Parent Training Programs. Research on Social Work Practice, 16(3), 251-262. https://doi.org/10.1177/1049731505284391
• Martin, J., Bureau, J. F., Yurkowski, K., Fournier, T. R., Lafontaine, M. F., ve Cloutier, P. (2016). Family-Based Risk Factors for Non-Suicidal Self-Injury: Considering Influences of Maltreatment, Adverse Family-Life Experiences, and Parent-Child Relational Risk. Journal of Adolescence, 49, 170–180. https:// doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.03.015
• McCoy, M. L., ve Keen, S. M. (2013). Child Abuse and Neglect. New York, Psychology Press. Nock,
• Nock, M., Prinstein, M. (2004). A Functional Approach to the Assessment of Selfmutilative Behavior. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 5(72), 885-890. https://doi.org/10.1037/0022-006x.72.5.885.
• Octavia, S., Jaya, E., Asih, S. (2019). Does Negative-self-schema Link the Relationship Between Childhood Trauma and Psychotic Symptoms in A Community Sample of Indonesians?. JIK, 3(8). https://doi.org/10.24036/0201983105885-0-00.
• Ovayolu, N., Uçan, Ö., ve Serindağ, S. (2007). Çocuklarda Cinsel İstismar ve Etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(4), 13-22. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/1079323
• Öztürk E., Derin G., ve Okudan, M. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı Travmaları ile Savunma Mekanizmaları ve Kendine Zarar Verme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 17(1), 9-25. https://doi.org/10.5336/forensic.2019-71979
• Öztürk S. (2007) Çocuklarda Duygusal İstismar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, M. O. ve Uluşahin, N. A. (2016). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara, Nobel Tıp Kitabevleri.
• Polat O. (2021) Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 1 –Tanımlar. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve Şiddet. İstanbul, Der Yayınevi.
• Simeon, D., Stanley, B., Frances, A., Mann, J. J., Winchel, R., ve Stanley, M. (1992). Self-Mutilation in Personality Disorders: Psychological and Biological Correlates. The American Journal of Psychiatry, 149(2), 221–226. https://doi. org/10.1176/ajp.149.2.221
• Stavrianos, C., Stavrianou, P., Vasiliadis, L., Karamouzi, A., Tatsis, D., ve Samara, E. (2011). Physical child abuse: A case report. The Social Sciences, 6, 432-37. https://doi.org/10.3923/sscience.2011.432.437
• Stoltenborgh, M., Bakermans-Kranenburg, M. J., Alink, L. R. A. ve van IJzendoorn, M. H. (2015). The Prevalence of Child Maltreatment Across The Globe: Review of a Series of Meta-Analyses. Child Abuse Review, 24(1), 37-50. https://doi. org/10.1002/car.2353
• Stolzenburg, S., Corrigan, P., Böttge, M., Freitag, S., Schäfer, I., Freyberger, H., ve Schomerus, G. (2018). Childhood Trauma and Self-stigma Of Alcohol Dependence: Applying The Progressive Model Of Self-stigma. Stigma and Health, 4(3), 417-423. https://doi.org/10.1037/sah0000112
• Swannell, S. V., Martin, G. E., Page, A., Hasking, P., ve St John, N. J. (2014). Prevalence of Nonsuicidal Self-Injury in Nonclinical Samples: Systematic Review, Meta-Analysis and Meta-Regression. Suicide & Life-Threatening Behavior, 44(3), 273–303. https://doi.org/10.1111/sltb.12070
• Taner, Y., ve Gökler, B. (2004). Çocuk İstismarı ve İhmali: Psikiyatrik yönleri. Acta Medica, 35(2), 82-86. https://actamedica.org/index.php/actamedica/article/ view/188/166
• Tıraşçı, Y., ve Gören, S. (2007). Çocuk İstismarı ve İhmali. Dicle Tıp Dergisi, 34(1), 70-74. https://www.diclemedj.org/upload/sayi/54/Dicle%20Med%20J-02602. pdf
• Tiefenbacher, S., Novak, M. A., Lutz, C. K., ve Meyer, J. S. (2005). The Physiology and Neurochemistry of Self-Injurious Behavior: a Nonhuman Primate Model. Frontiers in Bioscience : a Journal and Virtual Library, 10, 1–11. https://doi. org/10.2741/1500
• Toprak, S., Cetin, I., Guven, T., Can, G., ve Demircan, C. (2011). Self-Harm, Suicidal Ideation and Suicide Attempts Among College Students. Psychiatry Research, 187(1-2), 140–144. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2010.09.009
• Turla, A., Dündar, C., ve Ozkanli, C. (2010). Prevalence of Childhood Physical Abuse in a Representative Sample of College Students in Samsun, Turkey. Journal of Interpersonal Violence, 25(7), 1298–1308. https://doi. org/10.1177/0886260509340551
• van der Kolk, B. A., Perry, J. C., ve Herman, J. L. (1991). Childhood Origins of Self- Destructive Behavior. The American Journal of Psychiatry, 148(12), 1665– 1671. https://doi.org/10.1176/ajp.148.12.1665
• Walsh, B. W., ve Rosen, P. M. (1988). Self-Mutilation: Theory, Research, and Treatment. Guilford Press.
• Webb L. (2002). Deliberate Self-Harm in Adolescence: a Systematic Review of Psychological and Psychosocial Factors. Journal of Advanced Nursing, 38(3), 235–244. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2002.02174.x
• Wedig, M. M., ve Nock, M. K. (2007). Parental Expressed Emotion and Adolescent Self-Injury. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46(9), 1171–1178. https://doi.org/10.1097/chi.0b013e3180ca9aaf
• Whitlock, J., Eckenrode, J., ve Silverman, D. (2006). Self-Injurious Behaviors in a College population. Pediatrics, 117(6), 1939–1948. https://doi.org/10.1542/ peds.2005-2543
• Yılmaz, G., İşiten, N., Ertan, Ü., ve Öner, A. (2003). Bir Çocuk İstismarı Vakası. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 46(4), 295-298. https://www.cshd.org. tr/uploads/pdf_CSH_70.pdf
• Yurdakök, K., ve İnce, O. T. (2010). Duygusal İstismar ve İhmal. Katkı Pediatri Dergisi, 32(5), 537- 546.
• Zeanah, C. H., ve Humphreys, K. L. (2018). Child Abuse and Neglect. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 57(9), 637–644. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2018.06.007
• Zhang, C., Zhang, Q., Wang, S., Xu, W. (2023). Childhood Trauma and Aggression Among Chinese College Students: The Mediation Of Self-compassion And Moderation Of Left-behind Experience.. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. Suppl, 1(15), S73-S81. https://doi.org/10.1037/ tra0001452
• Zlotnick, C., Mattia, J., Zimmerman, M. (1999). Clinical Correlates Of Selfmutilation In a Sample Of General Psychiatric Patients. The Journal of Nervous & Mental Disease, 5(187), 296-301. https://doi.org/10.1097/00005053- 199905000-00005
• Zoroglu, S. S., Tuzun, U., Sar, V., Tutkun, H., Savaçs, H. A., Ozturk, M., ve Kora, M. E. (2003). Suicide Attempt And Self‐Mutilation Among Turkish High School Students İn Relation With Abuse, Neglect And Dissociation. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 57(1), 119-126.
• Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Şar, V., Öztürk, M., Kora, M. E., ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk Dönemi İstismar ve İhmalinin Olası Sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.