COVID-19 Pandemi Sürecinde Hemşirelerin Eğitimci Rolüne İlişkin Görüşleri ile Duygusal Emek Davranışları Arasındaki İlişki

Yıl 2022, , 591 - 611, 31.12.2022

Sevim Akgöz , Dilek Şen , Prof.dr.hülya Kaya

https://doi.org/10.21020/husbfd.1025224

Öz

Amaç: COVID-19 pandemi sürecinde hemşirelerin eğitimci rolü ve bakım verirken sergiledikleri duygusal emek davranışları daha fazla önem kazanmıştır. Araştırmanın amacı, COVID-19 pandemi sürecinde hemşirelerin eğitimci rolüne ilişkin görüşleri ile duygusal emek davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türdedir. Araştırmanın evrenini, İstanbul Avrupa yakasında pandemi hastanelerinde çalışan hemşireler, araştırma örneklemini ise bu hastanelerde çalışan 336 hemşire oluşturmuştur. Veriler; Bilgi Formu ve Hemşire Duygusal Emek Davranış Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS-22 paket programında analiz edilmiştir. Sürekli değişkenlerin aritmetik ortalama, standart sapma, minimum, maksimum ve medyan değerleri; kategorik değişkenlerin frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Ayrıca analiz için bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi ile Pearson Korelasyon Testi kullanılmıştır. Sonuçlar %95’lik güven aralığında, anlamlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmada hemşirelerin yüksek düzeyde duygusal emek davranışı (3.88±.72) sergiledikleri ve eğitimci role ilişkin olumlu görüşe (7.42±1.80) sahip oldukları belirlenmiştir. Hemşirelerin COVID-19 pandemi sürecinde duygusal emek davranışları ile eğitimci rolü arasında zayıf, pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Sonuç olarak hemşirelerin eğitimci rolünü gerçekleştirme çabaları artarken duygusal emek davranışları da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemi, Hemşirelik, Duygusal Emek Davranışı, Eğitimci Rol

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Relationship between Nurses’ Views on Their Educator Role and Emotional Labor Behavior during the COVID-19 Pandemic

Öz

Objective: During the COVID-19 pandemic, the educator role of nurses and the emotional labor behavior that they exhibit while providing care have gained more importance. This research aimed to examine the relationship between nurses’ views on their educator role and emotional labor behavior during the COVID-19 pandemic.
Materials and Methods: This is descriptive and correlational research. The research sample included 336 nurses working in pandemic hospitals on the European side of Istanbul in Turkey. The research data were collected using an information form and the Emotional Labor Behavior Scale for Nurses (ELBSN) and were analyzed using the SPSS-22 software program. The arithmetic mean, standard deviation, minimum, maximum, and median values of continuous variables, as well as the frequency and percentages of categoric variables were calculated. In addition, the independent groups’ t-test, one-way variance analysis, and the Pearson correlation coefficient were used for the analysis. The results were evaluated at the 95% confidence interval at a p < 0.05 significance level.
Results: The research found that nurses exhibited highly emotional labor behavior (3.88±.72) and they had a positive view regarding their educator role (7.42±1.80). In addition, there was a weak, positive, and statistically significant relationship between the nurses’ emotional labor behavior while doing their work and their educator role during the COVID-19 pandemic.
Conclusion: While nurses’ attempt to carry out educator roles increases, their emotional behavior increases as well.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemic, Nursing, Emotional Labor Behavior, Educator Role.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Altuntaş, S., & Şahin Altun, Ö. (2015). Hemşirelerin duygusal emek davranışları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Health and Nursing Management Dergisi, 1(2), 37-43. https://doi.org/10.5222/SHYD.2015.037.
• Aşkın, R. (2020). Pandemide yol almak. https://ticaret.edu.tr/uploads/haberler/1347/Pandemide%20Yol%20Almak.pdf adresinden elde edildi.
• Ataç, Ö., Sezerol, M. A., Taşçı, Y., & Hayran, O. (2020). COVID-19 pandemisinde görev yapan sağlık çalışanlarında anksiyete belirtileri ve uykusuzluk. Turkısh Journal of Public Health, 18, 47-57. https://doi.org/10.20518/tjph.767187.
• Atasoy, I., & Turan, Z. (2019). Ebe ve hemşirelerde duygusal emek ile yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Lokman Hekim Dergisi, 9(3), 357-366. https://doi.org/10.31020/mutftd.587725.
• Aydın, A., Ünalan, D., Karasu, E., Altan, F., & Somunoğlu İkinci, S. (2019). Hemşirelerde duygusal emek davranışı ile tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. R. Aydın ve H. Yılmaz (Eds.), In Fifth International Mediterranean Congress on Natural Sciences, Health Sciences and Engineering (MENSEC V) (3. baskı, s. 273-284). Dobra Knjıga. https://www.researchgate.net/publication/338450092 adresinden elde edildi.
• Bayraktaroğlu, T., & Fidan, E. (2020). Kriz ve pandemide hemşirelik hizmetleri önerileri. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 4(2), 44-50. https://doi.org/10.29058/mjwbs.2020.2.2.
• Ceylan, A. K. (2021). Doktor ve hemşirelerin duygusal emek özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 44-59. https://doi.org/10.47525/ulasbid.831371.
• Çaldağ, M. A. (2010). Duygusal emek davranışlarının sağlık çalışanlarında iş sonuçlarına etki̇leri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 261252).
• Dayanç Kıyat, B., Özgüleş, B., & Günaydın, S. C. (2018). Algılanan kurumsal itibar ve işe bağlılığın duygusal emek davranışı üzerine etkisi: Sağlık çalışanları örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(3), 473-494. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/39661/469795 adresinden elde edildi.
• Değirmenci Öz, S., & Baykal, Ü. (2018). Hemşirelerin duygusal emek davranışı ve etkileyen faktörler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(1), 1-10. https://doi.org/10.26650/FNJN.387142.
• Demir, Y., Oruç, P., Baştürk, Y.A., & Özpınar, S. (2021). Hemşirelerin duygusal emek davranışı ve etkileyen faktörler: Kamu hastaneleri örneği. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 76-84. https://doi.org/10.47115/jshs.790178.
• Doğan, A., & Sığrı, Ü. (2017). Duygusal emek: hemşireler üzerine bir çalışma. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 113-126. https://doi.org/10.18394/iid.342620.
• Enli, F. T., Koyuncu, E., & Özel, Ş. (2020). Pandemilerde sağlık çalışanlarının psikososyal sağlığını etkileyen koruyucu ve risk faktörlerine ilişkin bir derleme. Ankara Medical Journal, 2, 488-501. https://doi.org/10.5505/amj.2020.02418.
• Erdoğan, S., Nahcivan, N., & Esin, N. M. (2018). Hemşirelikte araştırma süreç, uygulama ve kritik (3. baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Kaya, B. (2020). Pandeminin ruh sağlığına etkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(2), 123-124. https://doi.org/10.5505/kpd.2020.64325.
• Kılınç, S., & Yüceler, A. (2021). Sağlık çalışanlarında örgütsel adalet algısının duygusal emek üzerine etkisi: Konya ilinde bir uygulama. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(1), 260-273. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.898653.
• Kıraner, E., & Terzi, B. (2020). Pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(EK-1), 83-88. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1136959 adresinden elde edildi.
• Koç, A. D., & Keklik, B. (2019). Hastane çalışanlarının demografik özelliklerinin pozitif psikolojik sermaye ve duygusal emek üzerindeki etkisi ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 1045-1066. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/53006/706409 adresinden elde edildi.
• Naktiyok, A., & Ağırman, Ü. H. (2016). İş odaklı duygusal emek ve duygusal tükenme ̇arasındaki ili̇şki̇de çalışan odaklı duygusal emek ve mesleki̇ bağlılığın aracılık etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(4), 789-785. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/29909/322125 adresinden elde edildi.
• Özgüleş, B. (2020). Hemşirelerde duygusal emek kavramı üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(26), 4046-4069. https://doi.org/10.26466/opus.678995.
• Özkol Kılınç, K., Bayrak, B., Özkan, Ç. G., Kurt, Y., & Öztürk, H. (2020). Hemşirelerin duygusal emek düzeylerinin değerlendirilmesi. Hemşirelik Akademik Araştırama Dergisi, 6(2), 309-316. https://doi.org/10.5222/jaren.2020.83723.
• Pan, I. J., Liu, Y.H., & Lin, C.C. (2019). Emotional labor among taiwanese nurses. Journal of Comprehensive Nursing Research and Care, 4(140). https://doi.org/10.33790/jcnrc1100140.
• Savaşkan, Y., & Göktaş Kulualp, H. (2019). Duygusal emek konusunu araştıran li̇sansüstü tezlere yöneli̇k bi̇r içeri̇k anali̇zi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 818-821. https://doi.org/10.17755/esosder.459025.
• Sofulu, F., Özgürsoy Uran, B. N., Ünsal Avdal, E., & Tokem, Y. (2020). COVID-19 Salgınında kronik hastalıklarda hemşirelik yönetimi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 147-151. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/55773/737759 adresinden elde edildi.
• Şahin, S. (2019). Hemşi̇releri̇n duygusal emek davranışları ve duygusal zeka düzeyleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). https://www.proquest.com/openview/297c7e1a805615d12117fe13d78edd9f/1?pq-origsite=gscholar&cbl=44156 adresinden elde edildi.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu. (2020). COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı rehberi. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39060/0/covid19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf adresinden elde edildi.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2005). Pandemik influenza ulusal faaliyet planı. https://grip.gov.tr/depo/saglik-calisanlari/ulusal_pandemi_plani.pdf adresinden elde edildi.
• Tunç, P., Gitmez, A., & Krespi Boothby, R. (2014). Yoğun bakım ve yataklı servis hemşirelerinde duygusal emek stratejilerinin empatik eğilim açısından incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15, 45-54. https://doi.org/10.5455/apd.45762.
• Türk Hemşireler Derneği (THD). (2020). COVID-19 hemşire eğitim rehberi ve bakım algoritmaları. https://www.thder.org.tr/uploads/files/thd-covid-2020-2.pdf adresinden elde edildi.
• Türk Tabipleri Birliği COVID-19 Danışma ve İzleme Kurulu (TTB). (2020). COVID-19 pandemisi iki aylık değerlendirme raporu. https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/covid19-rapor.pdf adresinden elde edildi.
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). (2020). COVID-19 pandemi değerlendirme raporu, (34). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınlar. http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/raporlar/covid-19-pandemi-degerlendirme-raporu adresinden elde edildi.
• World Health Organization (WHO). (2020). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 adresinden elde edildi.
• World Medical Association (WMA). (2017). Salgınlar ve pandemiler üzerine WMA bildirgesi, (68). https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/Epidemi%20&%20Pandemi.pdf adresinden elde edildi.
• Yetim, B., & Erigüç, G. (2019). Sağlık çalışanlarında duygusal emek ile ilgili yapılan çalışmalara yönelik bir inceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 225-240. https://doi.org/10.18037/ausbd.566791.
• Yıldız, A. T. (2019). Hemşi̇releri̇n duygusal emek davranışları ve duygusal emeğe ili̇şki̇n görüşleri̇ni̇n incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 557510).
• Yılmaz, B., & Orak, O. S. (2020). Hemşirelerde duygusal emek davranışı ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişki. Sağlık ve Yönetimi Hemşirelik Dergisi, 7(2), 187-201. https://doi.org/10.5222/SHYD.2020.35220.
• Yılmaz, G., & Baran Durmaz, G. (2019). Pediatri hemşirelerinin empatik eğilim, duygusal emek davranışları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(2), 92-100. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/773941 adresinden elde edildi.
• Yılmaz, Ö. (2017). 1847-1848 Kolera salgını ve Osmanlı coğrafyasındaki etkileri. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 6(1), 23-55. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/392193 adresinden elde edildi.
• Yücebalkan, B., & Karasakal, N. (2018). Sağlık sektöründe duygusal emek davranışı ile umutsuzluk düzeyi̇ arasındaki̇ ili̇şki̇yi beli̇rlemeye yöneli̇k bi̇r araştırma: Hemşi̇reler örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 57-70. https://doi.org/10.21733/ibad.26.
• Yürür, S., & Ünlü, O. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 83-104. https://doi.org/10.4026/1303-2860.2010.0174.