Çocukların Problem Davranışlarında Annelerin ve Büyükannelerin Tepkilerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 120 - 150, 30.04.2022

Erhan Alabay , Hazal Ersal

https://doi.org/10.21020/husbfd.940973

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, büyükanneleri tarafından bakımına destek verilen 3-6 yaş çocuklarının problem davranışlarında hem annenin hem de büyükannenin verdikleri tepkilerin karşılaştırılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan Fenomenoloji yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu İstanbul ilinde yaşayan 11 anne ve 11 büyükanne oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma sonucunda, anneler çocuklarının problem davranışları sonucunda daha çok kızma/sinirlenme/bağırma şeklinde tepki verdikleri saptanmıştır. Büyükannelerin ise annelere oranla daha fazla çocuğun istediğini yapma ve çocuğu korkutma davranışlarında bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca babaanneler çocuğun problem davranışı sonucunda verdikleri tepkileri değerlendirdiklerinde annelere göre daha anlayışlı, özgürlükçü ve ılımlı tepkiler verdiğini belirtmişlerdir. Annelerin çoğuna göre büyükannelerin bu şekildeki tepkileri çocuğun davranışlarında olumsuz durumlara neden olmaktadır. Ayrıca anneler, büyükanneleri tarafından çocuğun her istediğinin yapılması sonucunda çocuğun ev içindeki kurallara uymakta zorlandığını veya kurallara uymadığını ifade etmişlerdir.
Sonuç: Araştırma sonucunda, çocuklarının problem davranışlarında annelerin ve büyükannelerin verdiği tepkilerin farklılaştığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

problem davranış, anne, büyükanne, okul öncesi dönem

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

yok

Examination of Mothers and Grandmothers' Reactions in Children's Problem Behaviors

Öz

Aim: The aim of this study was to compare the responses of both mother and grandmother to problem behaviors of children aged 3-6 who were supported by their grandmothers.
Materials and Methods: The Phenomenology method, which is one of the qualitative research methods, was used in the study. The study group consists of 11 mothers and 11 grandmothers living in Istanbul. A semi-structured interview form prepared by the researchers was used as a data collection tool.
Results: As a result of the study, it was determined that mothers reacted mostly as anger / angry / yelling as a result of problem behaviors of their children. On the other hand, it was determined that grandmothers were more likely to do what the child wanted and terrorize the child than mothers. In addition, grandmothers found their own behaviors more understanding, liberal and moderate than those of their mothers. According to the mothers, they stated that the behaviors of the child were negatively affected by the excessively permissive attitudes of the grandmothers. In addition, the mothers stated that the child did not obey the rules in the house because everything the child wanted was done by their grandmother.
Conclusion: As a result of the study, it was determined that the responses of the mothers and grandmothers differed in the problem behavior of their children.

Anahtar Kelimeler

Problem Behavior, mother, grandmother, preschool

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aksoy, P. (2021). Okul öncesi öğretmenleriyle yapılan görüşmelere göre okul öncesi dönemde sosyal becerilere ilişkin çok yönlü bir değerlendirme. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 386-411. http://doi.org/10.24315/tred.749188
• Aktaş Arnas Y. (1994, 5, Mayıs). Çalışan annelerin karşılaştıkları sorunlar ve okul öncesi eğitim kurumlarının önemi. 10. YA-PA Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, 237-248.
• Al Zou’bi, K., & Al-Qudah, M. (2020). Promoting positive behaviors among the lower primary school students. Journal of Education and Practice, 11(8), 89-102. http://doi.org/10.7176/JEP/11-8-12
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM-5), Tanı ölçütleri el kitabı. (Çev: Köroğlu,E.) Hekimler Yayın Birliği.
• Ashiabi, G. S., & O,Neal, K.K. (2015). Child social development in context. Sage Open. http://dx.doi.org/10.1177/2158244015590840
• Backhouse, J., & Graham, A. (2013). Grandparents raising their grandchildren: Acknowledging the experience of grief. Australian Social Work, 66(3), 440–454. http://doi.org/10.1080/0312407x.2013.817595
• Bell, L., Mortimer, S., Matwiejczyk, L., Moores, C. J., Prichard, I., Mehta, K., & Miller, M. (2019). Primary caregiving grandmothers’ perspectives of grandchildren’s healthy lifestyle behaviours: A qualitative study. Journal of Family Studies, 1–18. http://doi.org/10.1080/13229400.2019.1673795
• Bernedo, I. M., Fuentes, M. J., & Fernández, M. (2008). Behavioral problems in adolescents raised by their grandparents. The Spanish Journal of Psychology, 11(02), 453–463. http://doi.org/10.1017/s1138741600004467
• Bester, N., Vito-Smith, M. D., McGarry, T., Riffkin, M., Kaehler, S., Pilot, R., & Bwire, R. (2016). The effectiveness of an educational brochure as a risk minimization activity to communicate important rare adverse events to health-care professionals. Advances in Therapy, 33(2), 167-177. http://doi.org/10.1007/s12325-016-0284-y
• Bhanwara, P. (2011). Knowledge among teachers related to behavior problems in school children. Singhad e-Journal of Nursing, 1(2), 21-23. http://www.sinhgad.edu/sinhgadnursingcollege-ejournal/pdf/issueii-nov-dec-2011/8.pdf
• Birkan, B. (2002). Çocuklarda davranış sorunları ve başa çıkma yolları. Çoluk Çocuk Aylık Anne Baba Eğitimci Dergisi, 17, 18-20.
• Burnette, D. (1999). Social relationships of Latino grandparent caregivers: A role theory perspective. The Gerontologist, 39(1), 49–58. http://doi.org/10.1093/geront/39.1.49.
• Carr, E. G., & Durand, V. M. (1985). Reducing behavior problems through functional communication training. Journal of Applied Behavior Analysis, 18(2), 111-126. http://doi.org/10.1901/jaba.1985.18-111
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (pp 582-583). SAGE Publications.
• Demiriz, S., & Arpacı, F. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının büyük ebeveynleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 707-726. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25889/272736
• Dunifon, R. E., Christopher E. N., & Kathleen M. Z. (2018). Backup parents, playmates, friends: Grandparents’ time with grandchildren. Journal of Marriage and Family 80(3), 752–67. https://doi.org/10.1111/jomf.12472
• Durakoğlu, A. (2011). Maria Montessori’ye göre okul öncesi çocukluk döneminin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 133-145. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47949/606680
• Estes, A., Munson, J., Dawson, G., Koehler, E., Xiao-Hua, Z., & Abbott, R. (2009). Parenting stress and psychological functioning among mothers of preschool children with autism and developmental delay. Autism, 13, 375–387. http://doi.org/10.1177/1362361309105658.
• Ettekal, A., & Mahoney, J. L. (2017). Ecological Systems Theory. K. Peppler (Ed.), The Sage Encyclopedia of Out-of-School Learning (s. 239-241). SAGE Publications, Inc. http://dx.doi.org/10.4135/9781483385198.n94.
• Fleer, M. (2017). Play in the early years. Cambridge University Press.
• Ganesha, S., & Venkatesan, S. (2012). Comparative profiles of problem behaviors in children from single versus dual parent families. Journal of Psychology, 3(2), 89–98. http://doi.org/10.1080/09764224.2012.11885482
• Ge, W., & Adesman, A. (2017). Grandparents raising grandchildren. Current Opinion in Pediatrics, 29(3), 379–384. http://doi.org/10.1097/mop.0000000000000501
• Gupta, I., Verma, M., Singh, T., & Gupta, V. (2001). Prevalence of behavioral problems in school going children. The Indian Journal of Pediatrics, 68(4), 323-326. http://doi.org/10.1007/BF02721837
• Güzel, H. Ş., & Arkar, H. (2018). İçe/dışa yönelim sorunları ile mizaç, aile işlevleri ve yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anatolian Journalk of Psychiatry, 19(3), 290-299. http://doi.org/10.5455/apd.276606
• Jetishi, P. (2016). Evaluation of emotional and behavioral problems in preschool children aged 2-5, in the city of Pristina. European International Virtual Congress of Researchers, 25-34.
• Jun, H. J. (2015). Educational differences in the cognitive functioning of grandmothers caring for grandchildren in South Korea. Research on Aging, 37(5), 500–523. http://doi.org/10.1177/0164027514545239
• Kelley, S. J., Whitley, D. M., & Campos, P. E. (2011). Behavior problems in children raised by grandmothers: The role of caregiver distress, family resources, and the home environment. Children and Youth Services Review, 33(11), 2138–2145. http://doi.org/10.1016/j.childyouth.2011.06.021
• Kerr, M., & Nelson, C. (2010). Strategies for addressing behavior problems in the classroom (Sixth edition ed.). Pearson Education.
• Kibar, B. (2008). Büyükanneleriyle yetişen ve yetişmeyen 5-6 yaş çocuklarının sosyo-duygusal gelişim düzeyleri, davranış sorunları ile aile işlevlerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kirby, J. N. (2015). The potential benefits of parenting programs for grandparents: Recommendations and clinical implications. Journal of Child and Family Studies, 24(11), 3200–3212. http://doi.org/10.1007/s10826-015-0123-9
• Ko, P.C., & Hank, K. (2013). Grandparents caring for grandchildren in China and Korea: Findings from CHARLS and KLoSA. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 69(4), 646–651. http://doi.org/10.1093/geronb/gbt129
• Krogstad, J.M. (2015). 5 facts about American grandparents. PewResearch.org.
• Ma, X., Yao, Y., & Zhao, X. (2012). Prevalence of behavioral problems and related family functioning among middle school students in an eastern city of China. Asia-Pacific Psychiatry, 5(1), E1–E8. http://doi.org/10.1111/j.1758-5872.2012.00211.x
• Magai, D. N., Malik, J. A., & Koot, H. M. (2018). Emotional and behavioral problems in children and adolescents in Central Kenya. Child Psychiatry & Human Development, 49(4), 659–671. https://doi.org/10.1007/s10578-018-0783-y
• Martin, S. (2016). Grandparents raising grandchildren: The lived experience of extended family reconciliation.[Doctoral Studies]. https://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/2991.
• Martínez-Martínez, A. L., Bote, M., & Sánchez Vera, P. (2019). Grandparent caregivers: the consequences of providing child care in a metropolitan area of southeast Spain. Early Child Development and Care, 1–12. http://doi.org/10.1080/03004430.2019.1683004
• National Association of Child Care Resource & Referral Agencies (2008). Grandparents: A critical child care safety net. https://www.childcareaware.org/wp-content/uploads/2015/10/2008_grandparents_report-finalrept.pdf
• Nimrod, G., Lemish, D., & Elias, N. (2019). Grandparenting with media: patterns of mediating grandchildren’s media use. Journal of Family Studies, 1-19, https://doi.org/10.1080/13229400.2019.1679660
• Oktay, A. (2002). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem (3. Basım). Epsilon Yayıncılık.
• Orcher, L. T. (2005). Conducting research: Social and behavioral science methods. Pyrczak Publishing.
• Öztürk, M. S., & Hazer, O. (2017). The intergenerational activities: Perspectives of young grandchildren. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 55–71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/30731/332264
• Özyürek, A., Bedge, Z., Özkan, İ., & Yavuz, N.F. (2013, 23-25, Mayıs). Okul öncesi öğretmenlerinin bakış açısına göre ailedeki yaşlı bireylerin ebeveyn tutumları ve çocuk davranışları üzerine etkisi. [Sözel Sunum].VII. Ulusal Yaşlılık Kongresi. Karabük, Türkiye.
• Papatheodorou, T. (2005). Behaviour problems in the early years: A guide for understanding and support. Psychology Press.
• Pruchno, R. (1999). Raising grandchildren: The experiences of black and white grandmothers. The Gerontologist, 39(2), 209–221. https://doi.org/10.1093/geront/39.2.209
• Puckett, M. B., & Black, J. K. (2007). Understanding preschooler development. Redleaf Press.
• Santos, L. M. dos, Queirós, F. C., Barreto, M. L., & Santos, D. N. dos. (2016). Prevalence of behavior problems and associated factors in preschool children from the city of Salvador, state of Bahia, Brazil. Revista Brasileira de Psiquiatria, 38(1), 46–52. https://doi.org/10.1590/1516-4446-2014-1596
• Sear, R., Mace, R., & McGregor, I. A. (2000). Maternal grandmothers improve nutritional status and survival of children in rural Gambia. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 267(1453), 1641–1647. https://doi.org/10.1098/rspb.2000.1190
• Senemoğlu, N. (2002). Gelişim öğrenme ve öğretme. Gazi Kitabevi.
• Sezgin, E. ve Demiriz, S. (2016). Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği’nin (ÇODDÖ) Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 702-718.
• Strom, R. D., & Strom, S. K. (2000). Meeting the challenge of raising grandchildren. International Journal of Aging and Human Development, 51, 183–198. https://doi.org/10.2190/FR92-EGW2-VEVU-P8CR
• Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları. Morpa Yayınları.
• Syed, E. U., Hussein, S. A., & Haldry, S. E. (2009). Prevalence of emotional and behavioral problems among primary school children in Karachi, Pakistan-multi informant survey. Indian Journal of Pediatrics. 78(6), 623-627. https://doi.org/10.1007/s12098-009-0072-7
• Tunca, A., & Durmuş, E. (2019). Büyükannelerin torun büyütme yaşantılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (41), 209-226. https://doi.org/10.21497/sefad.586615
• TÜİK (2018). Aile yapısı araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2018-30726.
• Uğur, S. B. (2018). Büyük ebeveyn ve torun ilişkileri: Çocuk bakım pratikleri üzerine bir araştırma [Doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Wehby, J. H., Dodge, K. A., Valente, E., & Conduct Disorders Prevention Research Group. (1993). School behavior of first grade children identified as at-risk for development of conduct problems. Behavioral Disorders, 19(1), 67–78. https://doi.org/10.1177/019874299301900106
• Xie, H., Caldwell, L. L., Loy, S., & Robledo, M. (2017). A Qualitative study of Latino grandparents’ involvement in and support for grandchildren’s leisure time physical activity. Health Education & Behavior, 109019811774244. https://doi.org/10.1177/1090198117742441.
• Xiquan, M., Yao, Y., & Zhao, X. (2013). Prevalence of behavioral problems and related family functioning among middle school students in an eastern city of China. Asia-Pacific Psychiatry. 5, (1), 1-8. https://doi.org/10.1111/j.1758-5872.2012.00211.x
• Xu, Y., Wu, Q., Jedwab, M., & Levkoff, S. E. (2020). Understanding the relationships between parenting stress and mental health with grandparent kinship caregivers’ risky parenting behaviors in the time of COVID-19. Journal of Family Violence. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00228-3
• Yenilmez, Ç. (2012). Aile ilişkileri. Ç. Yenilmez (ed.). Aile yapısı ve ilişkileri (s. 20-41) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yırtıcı, B. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık çocukların akademik benlik saygısı düzeyi ile saldırganlık yönelimi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.