Kamu Hastanelerinde Çalışan Sağlık Personelinin Kadına Yönelik Eş Şiddeti Konusunda Tutumları

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 306 - 325, 31.08.2023

Çiğdem Cerit , Ahmet Önder Porsuk

https://doi.org/10.21020/husbfd.857797

Öz

Amaç: Kadına yönelik eş şiddeti ile mücadele, kadın sağlığı ve kadın hakları açısından büyük bir çabadır. Bu çabada sağlık sektörünün rolü önemlidir. Kırklareli ilinde kamu hastanelerinde çalışan sağlık çalışanlarının kadına yönelik eş şiddeti konusundaki tutumlarını belirlemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evreni, Nisan 2020’de, Kırklareli’deki kamu hastanelerinde çalışan 1210 personeldir. Örneklem büyüklüğü 438, katılım oranı %92,9 olarak hesaplanmıştır (N=407). Veriler sosyodemografik form ve “Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Eş Şiddeti Konusunda Tutum ve Uygulamaları Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 22.0 ile analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler ve dağılımın normal olmadığı belirlenen verilerin analizinde ki kare, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır.
Bulgular: Kırklareli İli kamu hastanelerinde çalışan sağlık çalışanlarının şiddet konusunda mesleki rollerine yönelik tutumlarının olumlu olduğu (ölçek puan ortalaması 103,13±6,42) saptanmıştır. Çalışmamızda ölçeğin “Şiddet Araştırması” alt boyutunda hekimlerin farklılık gösterdiği anlaşılmıştır (p<0,05). Sağlık çalışanlarının kadına yönelik şiddet konusunda eğitim alma durumlarına göre ölçek puan ortalamalarında istatistiksel açıdan önemli fark vardır (p<0,05).
Sonuç: Kırklareli kamu hastanelerinde çalışan sağlık çalışanlarının kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlarının olumlu olduğu görülmüştür. Bu durumu etkileyen en önemli faktörün çalışanların öğrenimleri süresince ve mezuniyet sonrası eğitim almaları olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadına Yönelik Eş Şiddeti, Sağlık Personeli, Tutum, Kamu Hastaneleri, sağlık eğitimi

Attitudes of Health Personnel Working in Public Hospitals Regarding Intimate Partner Violence Against Women

Öz

Objectives: Combating intimate partner violence (IPV) against women is a great effort in terms of women's health and women's rights. The role of the health sector in this effort is important. It was aimed to determine the attitudes of health personnel working in public hospitals in Kırklareli on IPV against women.
Materials and Methods: The study population was 1210 staff working in public hospitals in Kırklareli in April, 2020. The sample size was calculated as 438 and the participation rate as 92.9% (N=407). The data were collected using the socio-demographic form and the "Health Care Provider Survey of Intimate Partner Violence Attitudes and Practices". The data were analyzed with SPSS 22.0. Descriptive statistics and Chi-square, Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests were used for not normally distributed dataset.
Results: It was determined that health staff working in public hospitals in Kırklareli had positive attitudes towards their professional roles in terms of violence against women (mean score 103.13±6.42). In our study, it was understood that physicians differed in the "Abuse inquiry" and "Practice pressures" constructs of the scale (p<0.05). There is a statistically significant difference in the mean scale score averages of the health staff in terms of their training status on violence against women (p<0.05).
Conclusion: It has been observed that the attitudes of healthcare professionals working in Kırklareli public hospitals towards violence against women are positive. It has been understood that the most important factor affecting this situation is that the staff receive training during and after their graduation.

Anahtar Kelimeler

Intimate Partner Violence (IPV) Against Women, Health Personnel, Attitude, Public Hospitals, health education

Kaynakça

• Aksan, H. A., Aksu, F. (2007). The training needs of Turkish emergency department personnel regarding intimate partner violence. BMC public health, 7, 350.
• Aksoy D.İ. (2019). İl Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Eş Şiddeti Konusunda Tutumlarının Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Aslan Ö., Lofçalı A., Uğur Ş., Tuğlu A. (2005). Hemşirelerin acil serviste şiddet içeren olgu senaryolarına yaklaşımları. Gülhane Tıp Dergisi, 47(1), 18-23.
• Biçici Gezgin B. (2011). Sağlık çalışanlarının kadına yönelik eş şiddeti konusunda tutum ve uygulamaları ölçeğinin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Boyacıoğlu İ. (2016). Dünden Bugüne Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet ve Ulusal Kadın Çalışmaları: Psikolojik Araştırmalara Davet. Türk Psikoloji Yazıları, 19 (Special Issue), 126-145.
• Büyükyılmaz A., Demir Ç. (2016). Determinants Of Domestic Violence Against Women In Turkey: Multinomial Logit Model Approac. Ege Academic Review. 16(3), 443-450.
• Cann, K., Withnell, S., Shakespeare, J., Doll, H., Thomas, J. (2001). Domestic violence: a comparative survey of levels of detection, knowledge, and attitudes in healthcare workers. Public health, 115(2), 89–95. https://doi.org/10.1038/sj.ph.1900749
• Çalışkan H, Çevik E. (2018). Kadına Yönelik Şiddetin Belirleyicileri: Türkiye Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi,7(14),218-233.
• Çelik S. A., Türkoğlu N., Apay E. S., Aydın A., Pasinlioğlu T. (2015). Ebe ve Hemşirelere Verilen Eğitimin Kadına Yönelik Aile İçi Şiddete İlişkin Tutumlarına Etkisi, Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi (HSP), 2(2), 138-148.
• Dalkılıç, R. A. (2021). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele: Kamu Politikası Süreç Analizi. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 61–82.
• Dickson F, Tutty L.(1998). The development of a measure of Public Health Nurses' practice responses to women who are abused. J Nurs Meas., 6(1), 87-103.
• Duman B.N., Büyükgöneç L., Güngör T., Yılmazel G., Topuz Ş., Koçak Y.D. (2016). Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Şiddet Algılayışı ve Etkileyen Faktörler. Jinekoloji, Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 13(4), 154-159.
• Esen H., Aykal G. (2020). Sağlık Kurumlarında Yaşanan Şiddetin Değerlendirilmesi: Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(1),1-9.
• Eyler AE, Cohen M. (1999). Case studies in partner violence. Am Fam Physician, 60(9), 2569–76.
• Gutmanis, I., Beynon, C., Tutty, L., Wathen, C. N., MacMillan, H. L. (2007). Factors influencing identification of and response to intimate partner violence: a survey of physicians and nurses. BMC public health, 7, 12. https://doi.org/10.1186/1471-2458-7-12
• Günal N.T. (2016). Öğrenci Hemşirelerin Kadına Uygulanan Şiddete İlişkin Tutumları ve Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü [HÜNE]. (2015). Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2016). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020). Ankara, 2016. https://www.aile.gov.tr/uploads/ksgm/uploads/pages /dagitimda-olan-yayinlar/kadina-yonelik-siddetle-mucadele-ulusal-eylem-plani-2016-2020-icin-tiklayiniz.pdf
• Kara P., Akçayüzlü Ö., Gür A., Nazik E. (2018). Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Şiddeti Tanımalarına İlişkin Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 115-122.
• Kaya B. (2019). Aile Sağlığı Merkezlerindeki Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Eş Şiddeti Konusunda Tutum ve Uygulamaları: Mardin İli Örneği. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Koştu N., Uysal Toraman A. (2016). Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Eş Şiddeti Bildirimi Yapma Niyeti/Davranışı Ölçeği geçerlik ve güvenilirlik Çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(1): 49-57.
• International Council of Nurses. (2001). Nurses, always there for you: United against violence. anti-violence tool kit, (pp. 1-29). Geneva: International Council of Nurses Publishing.
• Özvarış B., Erbaydar P. N., Odabaşı B.A. (2016). Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi: Sağlık Çalışanları Klavuzu. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/573_1.pdf adresinden elde edildi.
• Palmén R., Francoli N., Genova A., Göksel A., Sales L., Sansonetti S., et al. (2016) WAVE: Kadına Yönelik Şiddet Karşılaştırmalı Raporu: İtalya, İspanya ve Türkiye. https://notus-asr.org/wp-content/uploads/2016/05/WAVE_CR_TR_FINAL_7March2016-2-2.pdf adresinden elde edildi.
• Salaçin S. (2003). Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Üstlenebilecekleri Roller. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, 295-306.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı [ASHB]. (2019). Türkiye Cumhuriyeti Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Koordinasyon Planı (2020-2021). https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/33061/ koordinasyon-plani-v13-1.pdf adresinden elde edildi.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü [KSGM]. (2020). Türkiye’de Kadın. Ankara, 2020.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2018). İstatistik Yıllığı, 2018. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/ 36134,siy2018trpdf. pdf?0 adresinden elde edildi.
• Tunçel Kaynar E., Dündar C., Peşken Y. (2007). Ebelik ve Hemşirelik Öğrencilerinin Aile İçi Şiddet Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi 17(2), 105-110.
• Türk Ceza Kanunu, Kanun Numarası: 5237, Tarih: 12/10/2004 Sayı: 25611, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf adresinden elde edildi.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2021). https://www.tdk.gov.tr/ adresinden elde edildi.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2021). İstatistiklerle Kadın,2020. Yayım Tarihi:05 Mart 2021. Sayı:37221. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2020-37221 adresinden elde edildi.
• World Health Organization [WHO]. (2013). Global and regional estimates of violence against women: Prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual assault. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85239/1/9789241564625_eng.pdf?ua=1 adresinden elde edildi.
• World Health Organization [WHO].(2021). Devastatingly pervasive: 1 in 3 women globally experience violence. https://www.who.int/news/item/09-03-2021-devastatingly-pervasive-1-in-3-women-globally-experience-violence adresinden elde edildi.
• Yalçın H. (2018). Kadına Şiddeti Önlemeye Yönelik Bir Eğitimin Etkisi: Karaman (Aile Hekimliği Birimleri) Örneği. Yüksek lisans tezi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Karaman.
• Yazıcı S., Mamuk R. (2010). Sağlık Çalışanlarının Kadına Yönelik Yaklaşımları. Bakırköy Tıp Dergisi. 6(2):73-74