Şanlıurfa’da Karşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacı ve Nedenlerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 1, 82 - 87, 29.04.2024

Rabia Rojda Şakar , Fatma Koruk

https://doi.org/10.35440/hutfd.1438454

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, Şanlıurfa’da karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı ve nedenlerinin belirlenmesidir.
Materyal ve Metod: Kesitsel tipte olan araştırma, Şanlıurfa il merkezinde aile sağlığı merkezlerine başvuran, doğurganlık çağında ve herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmayan kadınlarla yapılmıştır. Örnek seçiminde küme örnekleme yöntemi kullanılmış ve her bir aile sağlığı merkezi bir küme olarak alınmıştır. Gerekli küme sayısını hesaplamak için pilot uygulama yapılmış, gerekli küme sayısı 16 olarak bulunmuş ve araştırma toplam 313 kadınla tamamlanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama ve standart sapma; tek değişkenli analizlerden Ki-kare ve Mann Whitney-U testi; çok değişkenli analizlerden Lojistik Regresyon modeli kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada kadınların %35.5’ inin karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı (%2.6’ sının gebeliklerine ara vermek için, %32.9’u artık gebelik istemediği için) olduğu belirlenmiştir. Karşılanmamış aile planlaması ihtiyacını; evde en çok Arapça konuşulması 3.5 kat, yaşayan kız çocuğu sayısının 2 ve üzerinde olması 1.8 kat, kadının yaşının 34 ve üzerinde olması 1.2 kat ve son doğumun üzerinden geçen süresinin 30 ay ve üzerinde olması 1.0 kat artıran en önemli faktörlerdir.
Sonuç: Çalışmada, karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı düzeyinin Türkiye ortalamasından yaklaşık olarak 3 kat yüksek olduğu, sosyo-demografik ve kültürel faktörlerin karşılanmamış aile planlaması ihtiyacını etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, aile planlaması, karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı

Etik Beyan

Harran Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (27.12.2021 tarih ve HRÜ/21.23.23 sayılı) ve İl Sağlık Müdürlüğü’nden (07.04.2022 tarih ve E-49781372-774.99 sayılı) yazılı izin alınmıştır. Çalışmaya katılan kadınlardan bilgilendirilmiş onamları alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

HÜBAK-21307

Determination of Unmet Need for Family Planning in Sanliurfa and Its Causes

Öz

Objective: The aim of the study was to determine the unmet need for family planning and its causes in Şanlıurfa.
Material and Method: The cross-sectional study was conducted with women of childbearing age who applied to family health centres in Şanlıurfa city centre and who did not use any family planning method. Cluster sampling method was used in sample selection and each family health centre was taken as a cluster. A pilot study was conducted to calculate the required number of clusters and the required number of clusters was found to be 16 and the study was completed with a total of 313 women. In the evaluation of the data, percentage, mean and standard deviation from descriptive statistics; Chi-square and Mann Whitney-U test from univariate analyses; Logistic Regression model from multivariate analyses were used.
Results: In the study, it was determined that 35.5% of the women had unmet need for family planning (2.6% to interrupt their pregnancies, 32.9% because they did not want to have any more pregnancies). The most important factors that increase the unmet need for family planning are speaking Arabic at home 3.5 times, having 2 or more daughters 1.8 times, being 34 years of age or older 1.2 times, and having 30 months or more since the last birth 1.0 times.
Conclusions: In the study, it was determined that the level of unmet need for family planning was approximately 3 times higher than the average of Turkey and that socio-demographic and cultural factors affected the unmet need for family planning.

Anahtar Kelimeler

Women, family planning, unmet need for family planning

Proje Numarası

HÜBAK-21307

Kaynakça

• Çavlin A, Çağatay P.Türkiye’de Karşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacı. UNFPA& HÜNEE, Aralık 2020. (12.02.2024’de erişil-di). Erişim adre-si:https://turkiye.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/ap-unmetneed-tr_3.pdf
• WHO, The Global Health Observatory, Explore a world of health data, Unmet need for family planning (%), 2024. (10.02.2024’de erişildi). Erişim adresi: https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/3414
• UNFPA, Department of Economic and Social Affairs, Popula-tion Division, 2020, World Contraceptive Use. (14.02.2024’de erişildi). Erişim adre-si:https://www.un.org/en/development/desa/population/theme/familyplanning/cp_model.asp
• WHO Healt Topic, Family Planing And Contraception, 2021. (10.02.2024’de erişildi). Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1092306/retrieve
• UNFPA, Department of Economic and Social Affairs, Popula-tion Division, 2020, World Contraceptive Use. (13.02.2024’de erişildi). Erişim adre-si:https://www.un.org/en/development/desa/population/theme/familyplanning/cp_model.asp
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE). (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (TNSA), T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara/Türkiye. (12.02.2024’de erişildi). Erişim adre-si:http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Koruk F, Beyazgül B, Koruk İ. The effect of gender role attitu-des on the number of children and child gender preference. GÖBEKLİTEPE International Journal of Health Sciences. 2023; 6(13):28-35.
• Eroğlu K, Koruk F, Koruk İ, Çelik K, Güner P, Kılıçlı A. Women's reproductive behaviour and perspectives on fertility, and their modifying factors, in a Turkish province with a high fertility rate. The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care. 2021;26(2):139-147.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum İstatistikleri, 2022. Sayı: 49673, Yayın tarihi: 15 Mayıs 2023. (13.02.2024’de eri-şildi). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2022-49673
• Bradley, SEK, Croft, T., Fishel, J D, Westoff, CF. 2012. Revi-sing Unmet Need for Family Planning. DHS Analytical Studies No. 25. Calverton, Maryland, USA: ICF International. (15.02.2024’de erişildi). Erişim adresi: https://dhsprogram.com/pubs/pdf/AS25/AS25%5B12June2012%5D.pdf
• Harzif AK, Maidarti M, Handayaning FN, Andyra AF. Factors affecting knowledge regarding unmet need on fertile aged women in Indonesia: Evaluation of 2012 and 2017 IDHS. Rep-roductive Health. 2022;19(1):26.
• Amaje E, Ayalew T. Unmet need for family planning and associated factors, among women of child-bearing age wor-king in Hawassa industrial park, Southern Ethiopia 2021: An institution based cross-sectional study. Clinical Epidemiology and Global Health. 2022;17:101-122.
• Teshale AB. Factors associated with unmet need for family planning in sub-Saharan Africa: A multilevel multinomial lo-gistic regression analysis. PLOS ONE. 2022;17(2):e0263885.
• Desta HO, Bala ET. Factors associated with unmet need for family planning among married reproductive age women in Toke Kutaye district, Oromia, Ethiopia. International Journal of Reproductive Medicine. Vol 2021, Article ID 5514498, 9 pages.
• Koruk F, Eroğlu K, Koruk İ, Çelik K, Güner P. Married men's perspectives and reproductive behaviors on fertility in the province with the highest fertility rate in Turkey: A mix met-hod study. Nobel Medicus. 2022;18(2):89-98.
• Taşöz Düşündere A, Kavas Bilgiç A, Avşar İ. 81 İlde Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. (14.02.2024’de erişildi). Erişim adresi: https://www.tskb.com.tr/uploads/file/8c1cb7177b044d3e4d0aaae6a7ed121c1639646238384.pdf.
• Çalikoğlu EO, Yerli EB, Kavuncuoğlu D, Yılmaz S, Koşan Z, Aras A. Use of family planning methods and ınfluencing factors among women in Erzurum. Medical Science Monitor: Interna-tional Medical Journal of Experimental and Clinical Research. 2018;24:5027-5034.
• Nouhjah S, Amiri E, Khodai A, Yazdanpanah A, Baghu Mn. Popular contraceptive methods in women aged 35 years and older attending health centers of 4 cities in Khuzestan Provin-ce, Iran. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2013;15(10):E4414.
• Koruk F, Eroğlu K, Koruk İ. Gender-based approach in family planning in practices in Turkey’s most fertile province: Secon-dary analysis of mix method two studies. Journal of Basic and Clinical Health Sciences. 2023;7(2):644-651.
• Kabakian-Khasholian T, Mourtada R, Bashour H, Kak FE, Zurayk H. Perspectives of displaced Syrian women and servi-ce providers on fertility behaviour and available services in West Bekaa, Lebanon. Reproductive Health Matters. 2017;25(sup1):75-86.
• Tanabe M, Myers A, Bhandari P, Cornier N, Doraiswamy S, Krause S. Family planning in refugee settings: findings and actions from a multi-country study. Conflict and Health. 2017;11:1-12.