Knowledge and Behaviours of HPV-Positive Women Towards Early Diagnosis of Cervical Cancer in Şanlıurfa

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 341 - 349

Güler Özel , Fatma Koruk , İbrahim Koruk

https://doi.org/10.35440/hutfd.1521015

Öz

Background: The study aimed to determine the knowledge and behaviors of women who tested positive for Human Papilloma Virus (HPV) after cervical cancer screening in Sanliurfa city centre towards early diagnosis of cervical cancer.
Materials and Methods: The population of the descriptive study consisted of HPV-positive women who were screened for cervical cancer in primary health care institutions in Sanliurfa city center and registered in the National HPV Laboratory System in 2019. No sample selection was made in the study, it was aimed to reach all women living in Sanliurfa City Centre and the study was completed with 292 women. Data were collected using a face-to-face interview using the Data Collection Form. In the evaluation of the data, percentage, mean and standard deviation from descriptive statistics, Chi-square and Mann Whitney U test from univariate analysis were used.
Results: The mean age of the women in the study was 43.3±8.6 years and 46.2% had not completed any level of education. 64.4% of women are not informed about cervical cancer. 62.7% of women showed early diagnosis behavior after screening. Women who had regular gynecological examinati-ons (73.7%), whose genotype was HPV 16/18 after screening (92.8%) and whose genotype was not HPV 16/18, and whose Pap smear test was abnormal (88.5%) had a higher level of early diagnosis of cervical cancer (p<0.05).
Conclusions: The findings of the study showed that the knowledge of the women who participated in the study about cervical cancer and the level of early diagnosis behavior of cervical cancer were inadequate. In line with these results, it is recommended that women with positive results after screening should be given special counseling and the sources of information should be increased.

Anahtar Kelimeler

HPV, pap smear, cervical cancer, cancer screening, early diagnosis

Şanlıurfa’da HPV Pozitif Olan Kadınların Serviks Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Bilgi ve Davranışları

Öz

Amaç: Araştırma, Şanlıurfa il merkezinde serviks kanseri taraması sonrası Human Papilloma Virus (HPV) pozitif olan kadınların serviks kanserinin erken tanısına yönelik bilgi ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve metod: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evrenini, Şanlıurfa il merkezinde Birinci Basamak sağlık kurumlarında serviks kanser taraması yapılan ve 2019 yılında Ulusal HPV Laboratuvar Sistemi’ne kayıtlı HPV pozitif kadınlar oluşturmuştur. Araştırmada örnek seçimine gidilmemiş, Şanlıur-fa İl Merkezi’nde yaşayan tüm kadınlara ulaşılması hedeflenmiş ve araştırma 292 kadın ile tamamlan-mıştır. Veriler, Veri Toplama Formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tamamlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama ve standart sapma, tek değişkenli analizden Ki Kare ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada kadınların yaş ortalaması 43.3±8.6 olup %46.2’si herhangi bir eğitim kademesi-ni tamamlamamıştır. Kadınların %64.4’ü serviks kanseri hakkında bilgi sahibi değildir. Kadınların %62.7’si tarama sonrası erken tanı davranışı göstermiştir. Düzenli jinekolojik muayene yaptıran (%73.7), tarama sonrasında genotipi HPV 16/18 olan (%92.8) ve genotipi HPV 16/18 dışı olup, pap smear (Papanicolaou Smear) testi anormal olan (%88.5) kadınların serviks kanseri erken tanı davranışı gösterme düzeyi daha yüksektir (p<0.05).
Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgular, araştırmaya katılan kadınların serviks kanseriyle ilgili bilgi-lerinin ve serviks kanseri erken tanı davranışı gösterme düzeylerinin yetersiz olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda tarama sonrasında sonucu pozitif olan kadınlara özel danışmanlık verilmesi ve bilgi edindikleri kaynakların artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

HPV, pap smear, serviks kanseri, kanser tarama, erken tanı

Etik Beyan

Araştırmanın yapılabilmesi için, araştırmanın yapıldığı üniversitenin etik kurulundan (15.03.2021 tarih ve 13 sayılı) ve il sağlık müdürlüğünden ( 29.07.2021 tarih ve E-49781372-773.99 sayılı) yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın bütün aşamalarında Helsinki Deklerasyonu Prensipleri’ne uygun olarak çalışılmış ve araştırmaya katılan kadınlardan bilgilendirilmiş onamları alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• 1. International Agency for Research on Cancer (IARC), GLO-BOCAN 2022. (22.11.2023’de erişildi). Erişim adresi: https://gco.iarc.fr/today/online-analysis
• 2. World Health Organization (WHO), Cancer, 2022. (22.11.2023’de erişildi). Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/cancer#tab=tab_1
• 3. Taşkın L. Jinekolojik Kanserler ve Bakım. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Kitabı, 16. Baskı, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2019;671-682.
• 4. T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Kanser Kontrol Programı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ya-yın Komisyonu, 2021. (15.09.2022’de erişildi). Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/Dokumanlar/Raporlar/17.Agustos_2021_Kanser_Kontrol_Programi_versiyon-1.pdf
• 5. A Jemal, T Murray, A Samuels, A Ghafoor, E Ward, MJ Thun. Cancer Statistics. CA Cancer J Clin 2003; 53(1):5-26.
• 6. Castle PE, Sanjose S, Qiao YL, Belinson JL, Lazcano Ponce E, Kinney W. Introduction of human papillomavirus DNA scre-ening in the world: 15 years of experience. Vaccine. 2012; 30(5):117-122.
• 7. Cuzick J, Bergeron C, Knebel Doeberitz MV, Gravitt P, Jero-nimo J, Lorincz AT, Meijer CJLM, Sankaranarayanan R, Snij-ders PJF, Szarewski A. New technologies and procedures for cervical cancer screening. Vaccine. 2012; 30(5):107-116.
• 8. T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Kanser İstatistikleri-2017, 2018. (15.09.2022’de erişildi) Eri-şim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/Dokumanlar/Istatistikler/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017_OZETLI
• 9. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Dairesi Başkanlığı, Kanser Taramaları, 2023. (1.12.2023’de erişildi) Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari.html
• 10. Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği, 2023. (03.12.2023’de erişildi). Erişim adresi: https://trsgo.org/files/toplum-icin/smear-pap-test-ve-kanser-oncesi-hastalik.pdf
• 11. Karaca M, Palancı Y, Aksu SR. “Pap smear” ne kadar bilini-yor ne kadar uygulanıyor, Türkiye Klinikleri Jinekoloji ve Obs-tetri Dergisi. 2008, 18:22-28.
• 12. Gökgöz N, Aktaş D. Kadınların serviks kanseri ve pap smear testi yaptırma durumlarına yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi. 2015; 3(2):11-23.
• 13. Kazankaya F, Er Güneri S, Ertem G. kadınların pap smear testi yaptırma durumlarının sağlık inanç modeli yaklaşımı ile değerlendirilmesi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2023; 8(1):137-144.
• 14. Aydın M, Aydın Avci İ. Dezavantajlı roman kadınların servikal kanser taramalarına katılımını engelleyen faktörler: kalitatif analiz, BAUN Health Sci J, 2023; 12(1):177-184.
• 15. Gemici G, Taşçı Duran E. Kadınların pap smear testi öncesi kaygı düzeylerinin ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. On-line Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2021;6(4):491-499.
• 16. Demirgöz Bal M. Kadınların pap smear testi yaptırma du-rumlarının sağlık inanç modeli ölçeği ile değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2014; 4(3):133-138.
• 17. Reis N, Bebis H, Kose S, Sis A, Engin R, Yavan T. Knowledge, behavior and beliefs related to cervical cancer and scree-ning among Turkish women. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2012; 13(4):1463-1470.
• 18. Sönmez Y, Nayir T, Köse S, Gökçe B, Kişioğlu AN. Bir sağlık ocağı bölgesinde 20 yaş ve üzeri kadınların meme ve serviks kanseri erken tanısına ilişkin davranışları. S.D.Ü. Tıp Fakül-tesi Dergisi. 2012; 19(4):124-130.
• 19. Dönmez A, Karaca Saydam B. HPV pozitif kadınlara serviks kanserini önlemeye yönelik verilen planlı eğitimin sağlıklı yaşam biçimi davranışları’na etkisi. Ebelik ve Sağlık Bilimle-ri Dergisi. 2019; 2(3):81-87.
• 20. Sağlıklı Hayat Merkezleri Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) Danışmanlığı. (10.11.2022’de eri-şildi) Erişim Adresi: https://shm.saglik.gov.tr/images/SHM_Yeni/kanser_danismanligi/HPV_Algoritma_2020.pdf
• 21. Genç F, Yiğitbaş Ç. Relationship between health perception and cervical cancer awareness, Mediterranean Nursing and Midwifery. 2024; 4(1):5-13.
• 22. Erat M, Dalkılıç S. Kadınların HPV testi yaptırma niyetleri ve ilişkili faktörler, TJFMPC. 2024;18(1):24-33.
• 23. Yakşi N, Topaktaş B. Knowledge beliefs and barriers of healthcare workers about human papilloma virus (HPV) and HPV vaccination. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; 14(2):183–189.
• 24. Endarti D, Satibi S, Kristina SA, Farida MA, Rahmawanti Y, Andriani T. Knowledge, perception and acceptance of HPV vaccination and screening for cervical cancer among wo-men in Yogyakarta Province, Indonesia. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2018; 19(4):1105-1111.
• 25. Chaka B, Sayed AR, Goeieman B, Rayne S. A Survey of knowledge and attitudes relating to cervical and breast cancer among women in Ethiopia. BMC Public Health, 2018; 18:1072.
• 26. Yıldız S, Özdemir ME, Gökçek MB, Uslu NE, Aslan B, Benli AR. Kayseri ili 2018 yılı HPV tarama sonuçlarının değerlen-dirilmesi. Turk J Public Health 2021;19(3):244-250.
• 27. Akova İ, Hasdemir Ö. 30-65 Yaş kadınlarda serviks kanseri tarama oranları ve sonuçlarının değerlendirilmesi. Interna-tional Refereed Academic Journal of Sports, Health and Medical Sciences. 2018; 29(3):63-75.
• 28. Tuncez IH, Aksoy N, Koç M. National cancer screening prog-ram results; a city example. Phnx Med J. 2021; 3(2):69-73.
• 29. Bulut İ, Oğuzöncül AF, Tuncer Kara K. Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezine ait meme ve serviks kanserle-rini tarama programı sonuçları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Der-gisi. 2021; 6(2):182-90.
• 30. Hacıhasanoğlu Aşılar R, Köse S, Yıldırım A. Kadınların servi-kal kanser ve “pap smear” testine ilişkin bilgi, inanç ve dav-ranışları. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2015; 7(2):102-111.
• 31. Görür L, Dolanbay M, Öztürk F, Canöz O, Dönmez Altuntaş H, High-risk human papillomavirus in Turkish patients with clinically suspicious cervical lesions analyzed by multiplex-PCR, Indian J Med Res. 2022; 156(6):786-791.
• 32. Peker BO, Müderris T, Gül Yurtsever S, Kaya S. Servikal fırça örneklerinde insan papilloma virüs prevalansı ve genotip dağılımı; üç yıllık analiz. Turk Mikrobiyol Cemiy Derg. 2022; 52(3):168-174.
• 33. Türsen Ü. Oral HPV Enfeksiyonları. Çağımızın Vebası HPV, 1. Baskı, Akademisyen Yayınevi, Ankara, 2018;36-60.
• 34. Cerlet B, Kut A: Yüksek riskli human papilloma virüslerde genotip ile gelişen patoloji ilişkisinin araştırılması. Uzman-lık Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile He-kimliği Anabilim Dalı, 2021.
• 35. Şahbaz Kurşun HN, Güzin K: HPV pozitifliği bulunan olgula-rın değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi, Kahramanma-raş: Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkla-rı ve Doğum Anabilim Dalı, 2020.
• 36. Altın D, Keskin DD, Human Papillomavirüs (HPV), servikal smear ve kolposkopik biyopsi sonuçlarının karşılaştırılması: serviks kanseri taramasında bir üniversite hastanesinin 4 yıllık deneyimi. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Der-gisi. 2022; 19(2):1295-1300.
• 37. Gültekin M, Dündar S, Keskinkılıç B, Özgül N, Yüce K, Kara F. How to triage HPV positive cases: results of four million females. Gynecol Oncol. 2020; 158(1):105-111.