İNME VE LEPTİN İLİŞKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 388 - 400, 31.12.2024

Binnur Özkar , Mustafa Yılmaz

Öz

İnme erişkin yaş grubunda en sık görülen nörolojik hastalıklardandır. Obezite inmenin değiştirilebilen ve kesinleşmiş risk faktörleri arasındadır. Leptin, yağ dokusu hücrelerinden salgılanan ve obezite ile ilişkili bir hormondur. Bu çalışmada leptinin inme ile ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmaya 44’ü iskemik, 10’u hemorajik, 54 inmeli hasta (29 erkek, 25 kadın) ve 28 sağlıklı (13 erkek, 15 kadın) kişi alınmıştır. İnme ve kontrol grupları cinsiyete göre ve obezite, fazla kilolu ve santral obez gruplarına ayrılarak leptin düzeyleri karşılaştırıldı. İnme ve kontrol gruplarında leptin, lipit parametrelerle karşılaştırıldı. İskemik ve hemorajik inmelerde leptin, lipit parametreleri ve diabetes mellitus (DM), hipertansiyon, geçirilmiş SVO, kalp hastalığı araştırıldı. Kadınların erkeklere oranla yaklaşık 3.5 kat daha yüksek leptin düzeylerine sahip oldukları bulundu (p<0,01). Leptinin erkek ve kadınlarda vücut kitle indeksi ile pozitif bir korelasyon gösterdiği tespit edildi (p<0,05). Leptinin inme ve kontrol grubu arasında ve ayrıca iskemik ve hemorajik inme arasında farklılık göstermediği bulundu (p>0,05). Leptinin lipit parametreleri ile ve DM, hipertansiyon, geçirilmiş SVO, kalp hastalığı olmasıyla ilişki göstermediği bulundu (p>0,05). Leptin düzeylerinin inmelilerde bağımlı ve bağımsız grupları arasında farklılık göstermediği tespit edildi (p>0,05). Hemorajik ve iskemik inmeli hastalar lipit parametreleri ve hastalıklar yönünden karşılaştırıldıklarında hemorajik grubun hipertansif olduğu (p<0,05) ve prognozlarının daha kötü olduğu tespit edildi (p<0,01). Erkeklerde leptin inme grubunda yaklaşık iki katı yüksek olmasına rağmen bu anlamlı değildir (p>0,05). Leptin obez ve obez olmayan, fazla kilolu olan ve santral obezitesi olan ve olmayan erkeklerde kontrol gruplarına göre yaklaşık iki katı yüksek olmasına rağmen bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildir (p>0,05). Kadınlarda obez ve obez olmayan, fazla kilolu olan ve olmayan ve santral obezite yönünden inme ve kontrol grubu arasında leptin yönünden fark bulunmadı (p>0,05). Sonuç olarak, serum leptin düzeylerinin başlıca cinsiyet ve vücut kitle indeksine bağlı olduğu ve serum leptin düzeyleri ile inme arasında direkt bir ilişkinin olmadığı kanısına varıldı. Ancak erkek inmelilerde ve obez ve fazla kilolularda leptinin anlamlı olmayacak derecede fazla bulunması leptinin erkeklerde inme patogenezinde rol alabileceğini düşündürmektedir. Çalışma daha fazla olguyla tekrarlandığı takdirde sonuca ulaşılabileceği düşünüldü.

Anahtar Kelimeler

Leptin, İnme, Obezite

Kaynakça

• 1-Special report the National Institute of Neurological Disorders and Stroke; Classification of Cerebrovasculer Diseases III. Stroke 1990; 21: 637-676.
• 2-Bonita R, Stewart A, Beaglehole R. International trends in stroke mortality 1970-1985. Stroke 1990; 21; 989-992.
• 3-Zhang Y, Proenca R, Maffei M, Barone M, Leopold L, Friedman JM. Positional cloning of the Mouse obese gene and its human homologue. Nature 1994; 372: 425-432.
• 4-Friedewald WT, Levy RI, Fredrickson DS. Estimation of the concentration of low-density lipoprotein cholesterol in plasma, without use of the preparative ultracentrifuge. Clin Chem 1972; 18: 499-502.
• 5-Considine RV, Sinha MK, Heiman ML, Kriauciunas A, Stephens TW, Nyce MR, et al. Serum immunoreactive-leptin concentrations in normal-weight and obese humans. N Engl J Med 1996; 334: 294–295.
• 6-Ostlund R, Wang JW, Klein S, Gingerich R. Relation between plasma leptin concentration and body fat, gender, diet, age, and metabolic covariates. J Clin Endocrinol Metab 1996; 81: 3909-3913
• 7-Havel PJ, Kasim-Karakas S, Dubuc GR, Mueller W, Phinney SD. Gender differences in plasma leptin concentrations. Nat Med 1996; 2: 949-950.
• 8-Hickey MS, Israel RG, Gardiner SN, Considine RV, McCammon MR, Tyndall GL. Gender differences in serum leptin levels in humans. Biochem Mol Med 1996; 59: 1-6
• 9-Ongphiphadhanakul B, Rajatanavin R, Chanprasertyothin S, Piaseu N, Chailurkit L. Serum leptin concentrations in relation to body fat, gender, sex hormones and metabolic covariates in Thais. J Med Assoc Thai 1999; 82: 862-867
• 10-Lönnqvist F, Wennlund A, Arner P. Relationship between circulating leptin and peripheral fat distributaion in obese subjects. Int J Obesity 1997; 21: 255-260
• 11-Ruige JB, Dekker JM, Blum WF, Stehouwer CD. Leptin and variables of body adiposity, energy balance and insulin resistance in a population based study. Diabetes Care 1999; 22: 1097-1104
• 12-Horlick MB, Rosenbaum M, Nicolson M, Levine LS, Fedun B, Wang J, et al. Effect of puberty on the relationship between circulating leptin and body composition. J Clin Endocrinol Metab 2000; 85: 2509-2518.
• 13-Söderberg S, Ahren B, Stegmayr B, Johnson O. Leptin is a risk marker for first-ever hemoragic stroke in a population-based cohort. Stroke 1999; 30: 328-337
• 14-Söderberg S, Stegmayr B, Ahlbeck-Glader C, Ahren B, Shunga-Birgander L, Olsson T. High leptin levels are associated with Stroke. Cerebrovasc Dis 2003; 15: 63-69
• 15-Song YM, Sung J, Avy Smith G, Ebrahim S. Body mass index and ıschemic and hemoragic stroke. A Prospective Study in Korean Men. Stroke 2004 ; 35: 831-836
• 16-Rexrode KM, Hennekens CH, Willett WC. A prospective study body mass index, weight change, and risk of stroke in women. JAMA 1997; 277: 1539-1545
• 17-Folsom AR, Rausmussen ML, Chambless LE. Prospective associations of fasting insulin, body fat distrubation, and diabetes with risk of ischemic stroke. The Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) Study Investigators. Diabetes Care 1992; 22: 1077-1083
• 18-Van Harmelen V, Reynisdottir S, Eriksson P, Thorne A, Hoffstedt J, Lonnqvist F, et al. Leptin secretion from subcutaneous and visceral adipose tissue in women. Diabetes 1998; 47: 913-917
• 19-Minocci A, Savia G, Lucantoni R, Berselli ME, Tagliaferri M, Calo G, et al. Leptin plasma concentrations are dependent on body fat distribution in obese patients. Int J Obes Relat Metab Disord 2000; 24: 1139-1144
• 20-Banerji MA, Faridi N, Atluri R, Chaiken RL, Lebovitz HE. Body composition, visceral fat, leptin, and insulin resistance in Asian Indian men. J Clin Endocrinol Metab 1999; 84: 137-144
• 21-Prospective Studies Collaboration Group. Cholesterol, diastolic blood pressure and stroke: 13 000 strokes in 450 000 in prospective cohorts. Lancet 1995; 346: 1647-1653
• 22-Randomised trial of cholesterol lowering in 4444 patients with coronary heart disease: the Scandinavian Simvastatin Survival Study (4S). Lancet 1994; 344: 1383-1389
• 23-Sacks FM, Pfeffer MA, Moye LA, Rouleau JL, Rutherford JD, Cole TG, et al. The effect of pravastatin on coronary events after myocardial infarction in patients with average cholesterol levels. Cholesterol and Recurrent Events (CARE) Trial investigators. N Engl J Med 1996; 335: 1001-1009
• 24-Eser M. İnmeli hastalarda risk faktörleri: Bir vaka–kontrol çalışması. Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı İstanbul 1999; 2-33
• 25-Misra A, Arora N, Mondal S, Pandey RM, Jailkhani B, Peshin S, et al. Relation between plasma leptin and anthropometric and metabolic covariates in lean and obese diabetic and hyperlipidaemic Asian Northern Indian subjects. Diabetes Nutr Metab 2001; 14: 18-26
• 26-Haluzik M, Fiedler J, Nedvidkova J, Ceska R. Serum leptin levels in patients with hyperlipidemias. Nutrition 2000; 16: 429-433
• 27- Haluzik M, Fiedler J, Nedvidkova J, Ceska R. Serum leptin concentrations in patients with combined hyperlipidemia: relationship to serum lipids and lipoproteins. Physiol Res 1999; 48: 363-368
• 28-Clement K, Lahlou N, Ruiz J, Hager J, Bougneres P, Basdevant A, et al. Association of poorly controlled diabetes with low serum leptin in morbid obesity. Int J Obes Relat Metab Disord. 1997; 21: 556-561