Temel Eğitim Programlarında Oran ve Orantı Kavramlarının Disiplinlerarası İlişkilendirmeler Bakımından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 121 - 144, 28.10.2022

Ramazan Çeken

Öz

Oran ve orantı kavramları, temel eğitim düzeyinde öğretim programları kazanımlarında önemli bir yere sahiptir. Orantısal düşünme becerileri ile çok yakın ilişkili olan söz konusu kavramlar, bu düzeyde matematik ve fen bilimleri dersleri bakımından kritik önem taşımaktadır. Belirtilen disiplinlerin daha önce uygulanmış olan öğretim programlarına yönelik olarak yapılan araştırmalarda, söz konusu öğretim programının birbirlerini destekleyebilme bakımından eşgüdüme sahip olmadığı saptanmıştır. Bu bakımdan benzer eşgüdüm sorununun güncel öğretim programlarında da mevcut olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Bu çalışmada belirtilen sorununun, halen kullanılmakta olan ilgili öğretim programlarında mevcut olup olmadığı ve ilişkili kazanımlara yönelik olarak disiplinlerarası ilişkilendirmelerin nasıl yapılabileceği üzerinde durulmaktadır. Nitel çalışma yöntemlerinden doküman analizi ile gerçekleştirilmiş olan çalışmada, ilgili derslerin öğretim programları, “oran” ve “orantı” ile ilgili kazanımlar bakımından içerik analizine tabi tutulmuştur. İlgili öğretim programı kazanımlarının kıyaslaması sonucunda, belirtilen öğretim programlarının eşgüdümün içinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Matematik dersi öğretim programında ilgili kavramlara ilk olarak altıncı sınıf düzeyinde öğretim programının başından yaklaşık olarak 16 hafta sonra, fen bilimleri dersi öğretim programın kazanımlarında ise ilgili kazanımlara altıncı sınıf düzeyinde 14. haftadan itibaren yer verildiği tespit edilmiştir. Sonuçlar, öğretmenler, yetişkinler ve program geliştirenlerin belirtilen öğretim programları arasında orantısal düşünebilme becerileri bağlamında disiplinlerarası ilişkilendirmenin zamanlamasının anlaşılması bakımından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Disiplinlerarası ilişkilendirmeler, Doküman analizi, Fen bilimleri dersi öğretim programı, Oran ve orantı, Orantısal düşünme

An examination on the rotio and proportion concepts located in elementary curricula in terms of interdisciplinary relationships

Öz

The concepts of ratio and proportion have an important part in elementary and secondary education level. These concepts which are very closely related to proportional thinking skills, are of critical importance in terms of science and mathematics courses at this level. In the studies conducted on the former curricula of such disciplines, it has been stated that the curricula of both courses does not have coordination in terms of supporting with each other. Therefore, those ones need be investigated in order to understand whether a similar coordination problem exists. In this study, it is emphasized whether the coordination problem mentioned is present in the relevant curricula being used, and how interdisciplinary connections can be made by considering the skills related to the aim of handling the mentioned problem. In this study, which was conducted by the document analysis, a qualitative study methods, the curricula of the relevant courses were subjected to content analysis in terms of the analyzing unit related to "rate” and “proportion". As a result of the comparison of both curricula skills in the context of ratio and proportion, it was concluded that the curricula of both courses were not in coordination. It has been determined that those integrated concepts are included in the mathematics curriculum for the first time approximately 16 weeks after the beginning of the sixth grade curriculum, and the relevant skills in the science curriculum are included from the 14th week at the 6th grade level. The results are important for understanding the timing of interdisciplinary relationships in the context of proportional thinking skills between the specified curricula for the teachers, adults and curriculum developers.

Anahtar Kelimeler

Interdisciplinary relationships, Documentary Study, Science education curriculum, Ratio and proportion, Proportional thinking

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Balcı. A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bolat, M., Türk, C. ve Yenikalaycı, N. (2016). Oran ve orantılı düşünmeye astronomiden bir örnek: güneş sistemini ölçeklendirme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(Özel Sayı), 21-27.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ. Xxxxx, X. (2009). İlköğretim fen ve sosyal bilgiler eğitimine öğretim programı boyutunda disiplinlerarası bakış. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 327-346. Xxxxx, X. ve Axxx, X. (2010). Xxxxx. Xxxx University Journal of Social Sciences, X(3), 669-679. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/xxxx
• Xxxxx, X. (2017). xxxxx. xxxx Üniversitesi, 19-20 Mayıs xxxx, İstanbul, Türkiye.
• Xxxxx, X. ve Txxx, X. (2006). xxxxx. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 3-5 Kasım 2006, Muğla Türkiye. 21. 06. 2017 tarihinde http://www.sporbilim.com/dosyalar/xxxxx adresinden ulaşılmıştır.
• Çelik, A. ve Özdemir, E. Y. (2011). İlköğretim öğrencilerinin orantısal akıl yürütme becerileri ile oran-orantı problemi kurma becerileri arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 1-11.
• Elo, S. ve Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journalof Advanced Nursing 62(1), 107–115. doi: 10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9): 1277-1288.
• İxxxx, H. ve Çxxx, X. (2011). Xxxxxx. Xxxxx Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 71-87. 21.06.2017 tarihinde http://xxxx adresinden ulaşılmıştır.
• Kaplan, A., İşleyen, T. ve Öztürk, M. (2011). 6. Sınıf oran orantı konusundaki kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 953-968.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15),170-189.
• Kuş, E. (2006). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1), 100-103.
• Lesh, R., Post, T. ve Behr, M. (1988). Proportional reasoning. In J. Hiebert ve M. Behr (Eds.) Number concepts and operations in the middle grades (pp. 93-118). Reston, VA: Lawrence Erlbaum ve National Council of Teachers of Mathematics. Retrived at 21 June, 2017, from http://www.cehd.umn.edu/ci/rationalnumberproject/88_10.html 21.06.2017
• MEB (1969). Ortaokul fen bilgisi program taslağı. Tebliğler Dergisi, 32 (1569).
• MEB (1974). Ortaokul fen bilgisi program taslağı. Tebliğler Dergisi, 37(1812): 493-506.
• MEB (1977). Ortaokul fen bilgisi programı. Tebliğler Dergisi, 40(1931): 33-41.
• MEB (2000). İlköğretim okulu fen bilgisi dersi 4. 5. 6. 7. ve 8. sınıf öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 63(2518), 993-1152.
• MEB (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi 6. 7. ve 8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2009). İlköğretim matematik dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (20013a). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• MEB (2013b). İlköğretim kurumları fen bilimleri f-dersi 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2017a). Fen bilimleri dersi ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2017b). İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar matematik dersi taslak öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB (2018a). Fen bilimleri dersi ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2018b). İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar matematik dersi taslak öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Pazzani, M. J. (1991). Influence of prior knowledge on conceptacquisition: experimental and computationa results. Journal of Experimental Psychology: Learning Memory, and Cognition, 17(3), 416-432). Retrived at 21 June, 2017, from http://www.ics.uci.edu/~pazzani/Publications/jeplmc.pdf
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. DOI: 10.33400/kuje.843306
• Shield, M. J. ve Shelley, D. (2002) Investigating text book presentations of ratio and proportion. In Barton, Bill and Irwin, Kathryn C. ve Pfannkuch, Maxine and Thomas, Michael, O., Eds. Proceedings Mathematics in the South Pacific. The 25th Annual Conference of the Mathematics Education Research Group of Australia, pages pp. 608-615, University of Auckland. Retrived at 21 June, 2017, from https://eprints.qut.edu.au/8334/1/8334.pdf
• Toluk Uçar, Z. ve Bozkuş, F. (2016). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin orantısal durumları orantısal olmayan durumlardan ayırt edebilme becerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 281-299.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2020). Türk Dil Kurumu Bilim ve Sanat Terimleri Sözlükleri Matematik Terimleri Sözlüğü. 05.12.2020 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• TTKB (2005). İlköğretim matematik dersi 6-8. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• TTKB (2013). Ortaokul matematik dersi 5, 6, 7 ve 8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• TTKB (2017). İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar matematik dersi taslak öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.