Makyavelizmin İş Yeri Nezaketsizliğine Etkisi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Yaz, 329 - 343, 18.08.2020

Ferda Üstün , Şeyma Ersolak

https://doi.org/10.21733/ibad.693245

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmanın amacı makyavelist kişilik özelliklerinin iş yeri nezaketsizliği üzerindeki etkisini belirlemektir. Emeğin büyük önem arz ettiği bankacılık sektöründe ortaya koyulan hizmetin kalitesi ve niteliğini belirleme gücü olduğu bilinen kişilik özelliklerinin iş yerinde yaşanan nezaket dışı davranışlar üzerinde etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Araştırmada Kayseri ve Eskişehir il merkezinde faaliyet gösteren özel ve kamu banka çalışanlarından toplanan veriler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda makyavelizmin alt boyutları olan ahlaki yoksunluk, diğerlerine güvensizlik ve statü-kontrol arzusu ile iş yeri nezaketsizliği arasında düşük kuvvette pozitif yönlü bir korelasyon tespit edilmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda ise makyavelizmin diğerlerine güvensizlik ile kontrol-statü arzusu boyutlarının iş yeri nezaketsizliği üzerinde anlamlı etkiye sahip olduğu; ancak ahlaki yoksunluk boyutunun iş yeri nezaketsizliği üzerinde herhangi bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Yapılan basit regresyon analizi sonuçlarına göre bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi bulunmuştur. Yine yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına bakıldığında makyavelizmin alt boyutlarından diğerlerine güvensizliğin iş yeri nezaketsizliği üzerinde anlamlı ve negatif etkisi bulunurken, kontrol-statü arzusunun anlamlı ve pozitif etkisi tespit edilmiştir. Buna karşın yine makyavelizmin alt boyutlarından olan ahlaki yoksunluğun iş yeri nezaketsizliği üzerinde herhangi bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda araştırmanın hipotezlerinden H1, H1b ve H1c kabul edilirken, H1a reddedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Makyavelizm, İş Yeri Nezaketsizliği, Banka Çalışanları

Machiavellianism and Workplace Incivility: A Research on Bank Employees

Öz

The purpose of this study is to determine the effect of Machiavellian personality traits on workplace disparity. It is believed that personality traits, which are known to have great influence and power on the quality and quality of the service in the banking sector, where labor is of great importance, have an impact on non-kindness at work. In this research, data collected from private and public bank employees operating in Kayseri and Eskişehir city centers were used. As a result of the research, a positive relationship was found between perception of Machiavelism and workplace disobedience. Among the sub-dimensions of the Machiavellian personality, there is a positive relationship between moral deprivation, desire for control and status, and workplace disobedience, while no relation is found between mistrust of others and workplace disobedience. According to the results of multiple regression analysis performed by the stepwise selection method, a significant and positive effect of the independent variable on the dependent variable was found. Again, when looking at the results of multiple regression analysis, a significant and negative effect of the desire for control-status was found, while the distrust of others from the sub-dimensions of distrust has a significant and negative effect on the workplace disobedience. On the other hand, it has been determined that moral deprivation, which is one of the sub-dimensions of Machiavelism, does not have any effect on workplace courtesy. In this context, while H1, H1b and H1c were accepted from the hypotheses of the research, H1a was rejected.

Anahtar Kelimeler

Machiavellianism, Workplace Incivility

Kaynakça

• Akçakavaklı, H. (2019). İş yeri nezaketsizliği ile stres arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin rolü. (Yüksek lisans tezi) Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ali, F., Amorim, I. S. ve Chamorro-Premuzic, T. (2009). Empathy deficits and trait emotional intelligence in psychopathy and machiavellianism. Personality and Individual Differences, 47(7), 758-762.
• Andersson, L. M. ve Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review, 24(3), 452-471.
• Ang, H.S. ve Leong, S.M. (2000). Out of the mouths of babes: Business ethics and youths in Asia, Journal of Business Ethics, 28(2), 128-144.
• Becker, J. A. ve Dan O'Hair, H. (2007). Machiavellians'ın örgütsel vatandaşlık davranışındaki güdüsü. Uygulamalı İletişim Araştırmaları Dergisi, 35(3), 246-267.
• Bitlisli, F. ve Dinç, M. (2015). Makyavelist kişilik eğilimleri ve etiksel karar verme davranışı ilişkisi: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma. World of Accounting Science, 17(4), 921-942.
• Blau, G. ve Andersson, L. (2005). Testing a measure if instigated workplace incivility. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(4), 595-614.
• Bolelli, M. (2018). Karanlık üçlünün (narsisizm, makyavelizm ve psikopati) yöneticilerin sosyal güç kullanımına etkilerinin incelenmesi. 6. Örgütsel Davranış Kongresi, Kasım, Isparta.
• Brown, E. C. ve Guy, R. F. (1983). The effects of sex and machiavellianism on self-disclosure patterns. Social Behavior and Personality: An International Journal, 11(1), 93–96.
• Caza, B. B. & Cortina, L. M. (2007). From insult to injury: Explaining the impact of incivility. Basic and Applied Social Psychology, 29(4), 335-350.
• Chen, S.Y. (2010). Relations of machiavellianism with emotional blackmail orientation of salespeople. Procedia Social and Behavioral Sciences 5(1), 294-298.
• Christie R. ve Geis, F. (1970). Studies in machiavelliansim, New York, NY: Academic Press.
• Cingöz, A. ve Kaplan, A. (2015). The effect of workplace incivility on job satisfaction and organizational trust: A study of industrial enterprises in Turkey. In WEI International Academic Conference Proceedings. April, Vienna, Austria.
• Cortina, L. M., Magley, V. J., Williams, J. H. ve Langhout, R. D. (2001). Incivility in the workplace: Incidence and impact. Journal of Occupational Health Psychology, 6(1), 64–80.
• Çoban, R. ve Deniz, M. (2018). Çalışanların iş yeri nezaketsizliği ve örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik imalat sektörü üzerinde bir araştırma. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı. Kasım, Isparta.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. Ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
• Demirtaş, Ö. ve Biçkes, D. M. (2014). Makyavelizm’in olumsuz durumları ifşa etme niyeti üzerindeki etkisi: Bir alan çalışması. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 16(2), 96-112.
• DeShong, H. L., Helle, A. C., Lengel, G. J., Meyer, N., & Mullins-Sweatt, S. N. (2017). Facets of the dark triad: Utilizing the five-factor model to describe machiavellianism. Personality and Individual Differences, 105(1), 218-223.
• Dahling, J. J., Whitaker, B. G. ve Levy, P. E. (2009). The development and validation of a new machiavellianism scale. Journal of Management, 35(2), 219-257.
• Elmas, T. (2018). Karanlık üçlü ve örgütsel dışlanma arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ergeneli, A. (2006). Örgüt ve insan. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Fox, S. ve Stallworth, L. E. (2003). Racial/ethnic bullying: Exploring links between bullying and racism in the US workplace. Journal of Vocational Behavior, 66(3), 438-456.
• Ghosh, R., Dierkes, S. ve Falletta, S. (2011). Incivility spiral in mentoring relationships: Reconceptualizing negative mentoring as deviant workplace behavior. Advances in Developing Human Resources, 13(1), 22-39.
• Goh, A. (2006). An attributional analysis of counterproductive work behavior (CWB) in response to occupational stress. (Doktora tezi), South Florid University, Available from ProQuest Dissertations and Theses database.(UMI No. 3260059).
• Gültaç, A. S. (2019). Örgütsel sapma ve nezaketsizlik davranışları ilişkisinde iş yerinde dışlanmanın aracı rolü. Sağlık kurumlarında bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güney, S. ve Mandacı, G. (2009). Makyavelizm ve etik algısı ilişkileri: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 83-104.
• Güven, İ. F. (2019). Makyavelizm ve dindarlık ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Çanakkale.
• Hodson, G., Hogg, S. M., & MacInnis, C. C. (2009). The role of “dark personalities”(narcissism, Machiavellianism, psychopathy), Big Five personality factors, and ideology in explaining prejudice. Journal of Research in Personality, 43(4), 686-690.
• Hossny, E. K., Qayed, M. H. ve Yoyssef, H. R. (2015). Effect of workplace civility, structural and psychological empowerment on newly graduated nurses organizational commitment at hospitals in assiut city. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 4(6), 87-95.
• Işıkay, Ç. (2018). İş yeri nezaketsizliği, tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisinde örgütsel adalet algısının aracılık rolü: Muğla ili kamu hastaneleri birliğinde görev yapan hemşireler üzerine bir araştırma. (Doktora tezi). Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muğla.
• Jakobwitz, S. ve Egan, V. (2006). The dark triad and normal personality traits. Personality and Individual Differences, 40(2), 331-339.
• Jonason, P. K., Li, N. P., Webster, G. D. ve Schmitt, D. P. (2009). The dark triad: Facilitating a short‐term mating strategy in men. European Journal of Personality: Published for The European Association of Personality Psychology, 23(1), 5-18.
• Jones, D. N. ve Paulhus, D. L. (2009). Machiavellianism. In M. R. Leary and R. H. Hoyle (Eds.), Handbook of individual differences in social behavior (93–108). New York: Guilford.
• Jones, W., Nickel, T. ve Schmidt, A. (1979). Machiavellianism and self-disclosure. Journal of Psychology, 102(1), 33-41.
• Kanten, P. (2014). İş yeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26.
• Kanten, P., Yeşiltaş, M. ve Arslan, R. (2015). Kişiliğin karanlık yönünün üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde psikolojik sözleşmenin düzenleyici rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 365-391.
• Kareshki, H. (2011). Relation among machiavellianism belief and goal orientations in academic situations. Procedia-social and Behavioral Sciences, 12(1), 414-418.
• Kızıloğlu, E. (2019). İş yeri nezaketsizliğinin bilgi paylaşma tutumu ve iş çıktıları üzerindeki etkisi: Algılanan etik iklimin aracı rolü. (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Konya
• Kumral, T. (2017). İş yeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik ilişkisinde örgütsel dışlanmanın aracı rolü. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Locke, K. D. & Christensen, L. (2007). Re-construing the relational self-construal and its relationship with self-consistency. Journal of Research in Personality, 41(1), 389–402.
• Lowe, E., & Grieve, R. M. (2015). The manipulative personality at work: Machiavellianism, affective commitment and counterproductive interpersonal behaviours in the workplace. In APS 11th Industrial and Organisational Psychology Conference.
• Machiavelli, N. (2015). Prens. (Çev. Nevin Yeni), İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Martin, J. (1996). Miss manners rescues civilization. New York: Crown Publishers.
• Martin, R. (2005) Development and validation of the uncivil workplace behavior questionnaire. Journal of Occupational Health Psychology, 10(4), 477-490.
• McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1989). More reasons to adopt the five-factor model. American Psychologist, 44(2), 451–452. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.2.451
• McHoskey, J. (1995). Narcissism and machiavellianism. Psychological reports, 77(3), 755–759.
• Meier, L. L., & Semmer, N. K. (2013). Lack of reciprocity, narcissism, anger, and instigated workplace incivility: A moderated mediation model. European Journal of Work and Organizational Psychology, 22(4), 461-475.
• Miles, D. E., Borman, W. E., Spector, P. E. & Fox, S. (2002). Building an integrative model of extra role work behaviors: a comparison of counterproductive work behavior with organizational citizenshi p behavior. International Journal of Selection & Assessment, 10(1/2), 51–57.
• Murat, G. ve Börü, D. E. (2019). Örgütlerdeki narsisistik liderlik ve makyavelist liderlik sinizmi etkiliyor mu?. 18. Uluslararası İşletmecilik Kongresi. Mayıs, Osmaniye.
• Nathanson, C., Paulhus, D. L. & Williams, K. M. (2006). Personality and misconduct correlates of body modification and other cultural deviance markers. Journal of Research in Personality, 40(5), 779–802.
• O' Boyle, E. H., Forsyth, D. R., Banks, G. C., Story, P. A., ve White, C. D. (2015). A meta-analyict test of redundancy and relative importance of the dark triad and five‐factor model of personality. Journal of personality, 83(6), 644-664.
• Özkalp, E. (2013). Örgütsel davranış. Ayşe Çiğdem Kırel ve Ozan Ağlargöz (Eds.). (s. 2-26). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
• Özsoy, E. ve Ardiç, K. (2017). Karanlık üçlünün (narsisizm, makyavelizm ve psikopati) iş tatminine etkisinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi, 24(2), 391-406.
• Özsoy, F. H. (2017). Örgütlerde makyavelizm ve sinizmin çatışma yönetimine etkisi: bir teknoloji şirketinde uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Paulhus, D. L. ve Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: Narcissism, machiavellianism and psychopathy. Journal of Research In Personality, 36(6), 556-563.
• Pearson, C. M. ve Porath, C. L. (2005). On the nature, consequences and remedies of workplace incivility: No time for “nice”? Think again. Academy of Management Perspectives, 19(1), 7–18.
• Pearson, C. M., Andersson, L. M. ve Porath, C. L. (2000). Assessing and attacking workplace incivility. Organizational Dynamics, 29(2), 123–137.
• Pearson, C. M., Andersson, L. M. ve Wegner, J. W. (2001). When workers flout convention: A study of workplace incivility. Human Relations, 54(11), 1387-1419.
• Pinto, A. ve Kanekar, S. (1990). Social perception as a function of machiavellianism. The Journal of Social Psychology, 130(6), 755-762.
• Polatcı, S. ve Özçalık, F. (2013). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin iş yeri nezaketsizliği ve tükenmişliğe etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 1(1), 17-34.
• Post P., Post A.,Post L. & Senning D. P. (2016). Nezaket Avantajı: İş hayatında başarı için kişisel beceriler. (F. Yanık, Çev.). İstanbul: Optimist Kitap.
• Robbins, S. P. (1998). Organizational behavior: Concepts, controversies, applications. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Rauthmann, J. F., & Kolar, G. P. (2012). How “dark” are the Dark Triad traits? Examining the perceived darkness of narcissism, machiavellianism, and psychopathy. Personality and Individual Differences, 53(7), 884-889.
• Sarıtaç, G. (2017). Örgütsel bağlılık ve iş yeri nezaketsizliği arasındaki ilişkide etik lider algısının aracılık rolü: Muğla Büyükşehir Belediyesi örneği. (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muğla.
• Scheuer, M. L. (2010). A climate for workplace aggression: the influence of abusive supervision, organizational factors, and subordinate predispositions. (Doktora tezi), Northern Illinois University, ABD.
• Shim, J. (2010). The relationship between workplace incivility and the intention to share knowledge: The moderating effects of collaborative climate and personality traits.(Doktora tezi), Minnesota University, Rosemarie Park.
• Singhapakdi, A. (1993). Ethical perceptions of marketers: The interaction effects of Machiavellianism and organizational ethical culture. Journal of Business Ethics, 12(5), 407-418.
• Stewart, A. E. & Stewart, E. A. (2006). The preference to excel and its relationship to selected personality variables. Journal of Individual Psychology, 62(3), 270–284.
• Terlicki, S. A. (2011). Exploring individual and organizational level antecedents of experienced workplace incivility.(Yüksek lisans tezi). Tennessee University, Science in Psychology, Chattanooga.
• Tozar, M. Z. (2019). Karanlık üçlü kişilik özelliklerine göre üniversite öğrencilerinin yaşam doyumları. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Trudel, J. ve Reio Jr., T.G. (2011). Managing workplace incivility: the role of conflict management styles— antecedent or antidote?. Human Resource Development Quarterly, 22(4). 395-423.
• Uçkun, C. G., Üzüm, B. ve Uçkun, S. (2018). Narsist kişiliğin makyavelist davranışlara etkisi: Kocaeli üniversitesi özel güvenlik öğrencileri örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 139-154.
• Üçok, I. (2018). The effects of machiavellianism and person-group dissimilarity on workplace incivility. Global Journel of Psychology Research: New Trends And Issues, 8(1), 25-35.
• Van Jaarsveld, D., Walker , D., ve Skarlicki, D. (2010) The role of job demands and emotional exhaustion in the relationship between customer and employee incivility. Journal of Management, 36(6), 1486-1504.
• Vezir, Z. (2017). Makyavelizm ve etik olmayan davranış arasındaki ilişkide etik liderliğin düzenleyici etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Wai, M. ve Tiliopoulos, N. (2012). The affective and cognitive empathic nature of the dark triad of personality. Personality and Individual Differences, 52(7), 794-799.
• Yaşlıoğlu, D.T. ve Atılgan, Ö. (2018). Karanlık üçlü ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(3), 725-739.
• Yıldız, A.N., Kaya, M. ve Bilir, M., (2011). İş yerinde şiddet. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Ziraat Grup Matbaacılık, Ankara, 54.
• Zauderer, D. G. (2002). Workplace incivility and the management of human capital. The Public Manager, 31(1), 36-42.