Bilinçli Farkındalık ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkide Temel Empati Becerilerinin Aracı Rol Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Güz, 319 - 335, 18.12.2020

Nesrullah Okan , Mücahit Yılmaztürk , Betül Kürüm

https://doi.org/10.21733/ibad.735391

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide bilişsel empati ve duygusal empati değişkenlerinin aracı rolünün Yapısal Eşitlik Modeli çerçevesinde incelenmesidir. Bilinçli farkındalık, Psikolojik sağlamlık ve empati değişkenleri çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Marmara Üniversitesi’nde 2018-2019 eğitim-öğretim yılında aktif öğrenim gören toplam 77134 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen Marmara Üniversitesi’nde aktif öğrenim gören 360 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formu, Bilinçli farkındalık ölçeği, Psikolojik sağlamlık ölçeği ve Temel empati ölçeği kullanılarak veriler toplanmıştır. Araştırmanın amaçlarını test etmek üzere verilerin analizinde Bağımsız Gruplar t Testi, ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi), Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ve Yol Analizi kullanılmıştır. Yapılan yol analizi sonucunda, Bilinçli farkındalık ve Psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide Bilişsel ve Duygusal empati değişkenlerinin kısmi aracı rolü etkisi olduğu görülmüştür. Araştırma literatür ışığında tartışılmış ve araştırmaya son hali verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sağlamlık, bilinçli farkındalık

Investigation of the Mediator Role Effect of Cognitive Empathy and Emotional Empathy Variables in the Relationship between Mindfulness and Resilience

Öz

The aim of this study is to examine the mediating role of cognitive empathy and emotional empathy variables in the relationship between mindfulness and resilience among university students within the framework of Structural Equation Model. The population of the study consists of 77134 students who are actively studying in the 2018-2019 academic year at Marmara University. The sample of the study consists of 360 students who are actively studying at Marmara University, which is selected by random sampling method. Data were collected by using personal information form, Mindfullness Scale, Resilience Scale and Basic Empathy Scale. Independent groups t test, ANOVA (one way analysis of variance), pearson product moment correlation and path analysis were used to analyze the data. As a result of the path analysis, it was seen that cognitive and emotional empathy variables had a partial mediating role in the relationship between mindfullness and resilience. The research was discussed in the light of the literature and the research was finalized.

Anahtar Kelimeler

Resilience, mindfullness

Kaynakça

• Acar, M. C., & Apak, H. (2017). Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin empatik eğilimleri ile özgecilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 93-112. Akduman, G., Karahan, G., & Solmaz, M. S. (2018). İletişim becerileri üstünde empati ve psikolojik sağlamlığın etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3(4), 765-775. Akın, Ü., Akın, A., & Abacı, R. (2007). Öz-Duyarlık Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Self-Compassion Scale: The Study of Validity And Rehability, Hacettepe University Journal of Education, 33:01-1. Arslan, I. (2018). Bilinçli farkindalik, depresyon düzeyleri ve algilanan stres arasindaki ilişki. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 73-86. Ataşalar, J. (1996). Üniversite öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine cinsiyet ve yaşlarına göre kendini açma davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Bajaj, B. ve Pande, N. (2015). Mediating role of resilience in the impact of mindfulness on life satisfaction and affect as indices of subjective wellbeing. Personality and Individual Differences, 93: 63-67. Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 5, 1173-1182. Barret-Lennard, G. T. (1981). The Empathy Cycle: Refinement of a Nuclear Concept. Journal of Counseling Psychology. 28(2), 91-100. Baş, A. U., & Yurdabakan, İ. (2017). Psikolojik Sağlamlık ve Okul İkliminin Ortaokul Öğrencilerinin Yaşam Doyumunu Yordama Gücü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 202-214. Baysal, N. ve Demirbaş, B. (2012). Sınıf öğretmenliği adaylarının bilinçli farkındalıkları ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4):12-20. Birnie, K., Speca, M. ve Carlson, L.E. (2010). Exploring self-compassion and empathy in the context of mindfulness-based stress reduction (MBSR). Stress and Health, 26(5), 359-371. doi: 10.1002/smi.1305. Bora, E., & Baysan, L. (2009). Empati Ölçeği-Türkçe Formunun Üniversite Öğrencilerinde Psikometrik Özellikleri. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 19(1). Bowlin, S. L., ve Baer, R. A. (2012). Relationships between mindfulness, self-control, and psychological functioning. Personality and Individual Differences, 52(3): 411-5. Brooks, R. B. ve Goldstein, S. (2003). Power of resilience. McGraw-Hill Companies. Brown K.W. ve Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present, mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4): 822-848. Brown, K. M., Ryan, R. M. ve Creswell, C. D. (2007). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological Inquiry, 18(4), 211-237. Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni. SPSS uygulamaları ve yorum (Gözden geçirilmiş yirmi birinci baskı).[Handbook of data analysis for social sciences: Statistics, research design, SPSS and comments] Ankara: Pegem Yayıncılık. Çelikler, A. N. (2017). Bir Grup Genç Yetişkinde Bilinçli Farkindalik Düzeyi İle Başa Çikma Tutumlari ve Psikolojik İyi Oluş Arasindaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi) Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (466099). Davis, M. H. (1980). A multidimensional approach to individual differences in empathy. JSAS Catalog of Selected Documents in Psychology, 1980, 10, p. 85. Deniz, M. E., Erus, S. M. ve Büyükcebeci, A. (2017). Bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş ilişkisinde duygusal zekanın aracılık rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(47): 17-31. Deniz, M. E., Şahin, S. ve Sümer, A. S. (2008). The Validity and Reliability of the Turkish Version of the Self-Compassion Scale. Social Behavior and Personality,36, 9, 1151 – 1160. Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102. Durak, M., Durak-Şenol, E., Kocatepe, U. (2016). Aklımın Aklı: Psikoloji. İkinci Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Ezer, H.İ. (2017). Ergenlik döneminde yaygın kullanılan savunma mekanizmaları ile psikolojik sağlamlık ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişki: Hatay il merkezi örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çağ Üniversitesi, Mersin. Garmezy, N. (1991). Resiliency and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty. American Behavioral Scientist, 34, 416430 Garmezy, N., Masten, A. S., & Tellegen, A. (1984). The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology. Child Development, 55, 97–111. Germer, C. K. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. Guilford Press. Germer, C. K., Siegel, R. D., & Fulton, P. R. (2005). Mindfulness and psychotherapy. New York: Guilford. Greason, P.B. ve Cashwell, C.S. (2009). Mindfulness and counseling self-efficacy: The mediating role of attention and empathy. Counselor Education & Supervision. 49(1), 2-19. Greco, L. A., Baer, R. A., & Smith, G. T. (2011). Assessing mindfulness in children and adolescents: Development and validation of the child and adolescent mindfulness measure (CAMM). Psychological assessment, 23(3), 606. Guttman, H.A. ve LaPorte, L. (2000). Empathy in families of women with borderline personality disorder, anorexia nervosa, and a control group. Family Process, 39(3), 345– 358. Haynes, N. M. (2005). Personalized leadership for effective schooling. Retrieved May, 29, 2011. Hoffman, M. L. (1984). Interaction of affect and cognition in empathy. In C. E. Izard, J Hoffman, M. L. (1987). The contribution of empathy to justice and moral judgment. In N. Hogan, R. (1969). Development of an empathy scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33(3), 307-316 Jolliffe, D. ve Farrington, D. P. (2006). Development and validation of the Basic Empathy Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of your Mind to Face Stress, Pain and Ilness. New York: Dell Publishing. Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever you go, there you are: Mindfulness meditation in everyday life. New York: Hyperion. Karataş, Z. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin empatik becerileri ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 97-114. Kiraz, C. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin empatik eğilimleri ile narsistik kişilik özellikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. Luthar, S. S., & Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12, 857–885 Luthar, S. S., Cicchetti, D. ve Becker, B. (2000). The construct of resilience: a critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562. Masten, A.,& Gewirtz, A. (2006). Resilience in development: The ımportance of early childhood. (R. Tremblay, R. Barr, R. Peters, & H. E. G. Accessed, Ed.) Encyclopedia On Early Childhood Development (Online), 1-6. Montreal. Https://www.researchgate.net/Publication/252094504_Resilience_Ġn_Development The_Importance_Of_Early_Childhood. Erişim tarihi: 12.04.2017 Masten, A.S., & Reed, M.G. (2002). Resilience in development. C. R. Snyder & S. J. Lopez (Ed.), The handbook of positive psychology içinde (pp. 74–88). New York, NY: Oxford University Press. Masten, A.S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2, 425-444. Munro, B., H. (2005). Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; p.351-76. National Institute of Mental Health. (1995). Basic behavioral science research for mental health: A National Investment. Washington DC: U.S. Department of Health and Human Services. Neff, K. D. (2003). The Development and Validation of a Scale to Measure Self Compassion. Self and Identity, 2, 223 – 250. Öz, F., Bahadır-Yılmaz E. Ruh Sağlığının Korunmasında Önemli Bir Kavram: Psikolojik Sağlamlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009;16(3):82-9. Özyeşil, Z. (2011b). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler arasından incelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Özyeşil, Z., Arslan, C., Kesici, Ş., & Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160). Rogers, C. R. (1983). Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. Trans: F. Akkoyun), Ankara Üniversitesi EBF Dergisi, 16, 103-124. Salant, P., & Dillman, D. A. (1994). How to conduct your own survey? New York: John Wiley and Sons. Sarıçalı, M. ve Satıcı, S. A. (2017). Bilinçli farkındalık ile psikolojik kırılganlık ilişkisinde utangaçlığın aracı rolü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1): 655–670. Schreiber, J., B., Nora, A., Stage, F., K., Barlow, E., A., King, J. (2006). Reporting Structural Equation Modeling and Confirmatory Factor Analysis Results: A Review. The Journal of Educational Research; 99(6): 323-38. Schumacker, R., E., Lomax, R., G. (2010). A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. New York: Taylor & Francis Group; p.85-90. Schützenberger-Ancelin, A. (1995). Psikodrama: Yöntemlerin Bir Özet Sunumu. A. Özbek (Çev.). Sezgin, O., & Sezgin, A. S. (2011). Psiko-sosyal açıdan küreselleşme, empoze kültür ve davranışa yansıması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 91-122. Sharma, RM. (1992). Empathy: A retrospective on its development in psychotherapy. Austr NZJ Psychiatry. 26,377-390. Shrout, P. E., & Bolger, N. (2002). Mediation in experimental and nonexperimental studies: new procedures and recommendations. Psychological Methods, 7, 422-445. Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200. Staub, E. (1987). Commentary on part I. Empathy and its development, 103-115. Stotland, E., Sherman, S. E., & Shaver, K. G. (1971). Empathy and birth order: Some experimental explorations. Thompson, K. L. ve Gullone, E. (2003). Promotion of empathy and prosocial behaviour in children through humane education. Australian Psychologist, 38, 175-182. Tingley, D., Yamamoto, T., Hirose, K., Keele, L., & Imai, K. (2014). Mediation: R package for causal mediation analysis. Topçu, Ç., Baker, Ö. E., & Aydın, Y. Ç. (2010). Temel empati ölçeği Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34). Trent, N.L., Park, C., Bercovitz, K. ve Chapman, I.M. (2016). Trait socio-cognitive mindfulness is related to affective and cognitive empathy. Journal of Adult Development, 23(1), 62-67. doi: 10.1007/s10804-015-9225-2. Tuncer, N. (2017). Bir grup üniversite öğrencisinde belirlenen sosyal anksiyete düzeylerine göre bilinçli farkındalık ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi (Master's thesis, Işık Üniversitesi). Uygur, S., S. (2019). Ergenlerin bilinçli farkındalığının yordanmasında başa çıkma stilleri, empati ve duygusal düzenlemenin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(55), 1247-1279. Wagnild, G. M., & Young, H. M. (1993). Development and psychometric evaluation of the Resilience Scale. Journal of Nursing Measurement, 1, 165-178. Waltz, C. F., Strcikland, O. L., Lenz, E. R., (2010). Measurement in Nursing and Health Research. New York: Springer Publishing Company; p.176-8. Wang, J., Wang, X. (2012). Structural Equation Modeling: Applications Using Mplus: methods and applications. West Susex: John Wiley & Sons; p.5-9. Weinstein, N., Brown, K.W. ve Ryan, R.M. (2009). A multi-method examination of the effects of mindfulness on stress attribution, coping, and emotional wellbeing. Journal of Research in Personality, 43(3): 374-385. Wiseman, T. (1996). A concept analysis of empathy. Journal of advanced nursing, 23(6), 1162-1167.