Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar

Yıl 2022, Sayı: 12, 605 - 639, 02.08.2022

Sema Aydın

https://doi.org/10.21733/ibad.1091074

Öz

Sınai Mülkiyet Kanunu ile yükseköğretim kurumlarında mevcut buluş potansiyelinin ortaya çıkarılması ve ekonomiye kazandırılması için bilimsel araştırma ve çalışmalar sonucu ortaya çıkan buluşlar üzerinde yükseköğretim kurumuna hak sahipliği talebinde bulunma imkanı verilmiştir. Buluş potansiyeli en yüksek kurumlardan biri olan yükseköğretim kurumlarında hak sahipliği konusunun çözümü, buluş sahibi ve yükseköğretim kurumu açısından önemlidir. Mevcut buluşların patent sürecine dahil edilmesi ve ticarileştirilmesi ile ülke ekonomisi ve toplum yarar sağlar. Patent hakkının korunması, ülke içinde ekonomik büyümeyi beraberinde getirerek, teknoloji üretimi ile transferine uygun zemin hazırlar. Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluş üzerinde hak sahipliğinin belirlenmesi, başvuru ve bildirim yükümlülüğü, hak sahipliği kararına itiraz, hakkın devri ve buluştan elde edilecek gelirin paylaşımı Sınai Mülkiyet Kanunu ve Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik çerçevesinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Buluş, Patent, Çalışan Buluşları

Inventions Made in Higher Education Institutions

Öz

With the Industrial Property Law, the higher education institution has been given the opportunity to claim rights on the inventions that emerged as a result of scientific research and studies in order to reveal the current invention potential in higher education institutions and bring them into the economy. The solution of entitlement in higher education institutions, which is one of the institutions with the highest invention potential, is important for the inventor and the higher education institution. The country's economy and society benefit from the inclusion and commercialization of existing inventions in the patent process. The protection of the patent right brings with it economic growth within the country and prepares the ground for the production and transfer of technology. Determination of entitlement on inventions made in higher education institutions, application and notification obligation, objection to entitlement decision, transfer of right and sharing of income to be obtained from invention will be examined within the framework of Industrial Property Law and Regulation on Employee Inventions, Inventions Made in Higher Education Institutions and Inventions Emerged in Publicly Supported Projects.

Anahtar Kelimeler

invention, patent, employee inventions

Kaynakça

• Abacıoğlu Viskuşenko, M., & Karaca, O.U, (2021), Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşların ve Tasarımların Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamında Hukuki Rejimi, Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Y. 22, C. 23, s. 1-29.
• Ayiter, N., (1968), İhtira Hukuku, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını
• Ayoğlu, T., (2008), “Anayasa Mahkemesi’nin 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 9 ve 61. Maddelerinin İptaline İlişkin 3.1.2008 Tarihli Kararı Üzerine Düşünceler”, Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, 2008/4, s. 23-38, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/frmmakale/2008-4/2.pdf (Erişim Tarihi: 31.12.2021)
• Battal, A., (2002), “Patent Mevzuatı Yönünden Üniversite Mensubu Kavramı ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışanların Buluşları”, Ünal Tekinalp’e Armağan, s. 1-9 www.gazi.edu.tr (Erişim Tarihi, 24.12.2021).
• Berk, G.T., (2017), “Üniversitelerin Sınai Mülkiyetten Doğrudan Gelir Elde Etmesi Sorunu ve Sınai Mülkiyet Kanunu m. 121. Maddesi 8. Fıkrası 2. Cümlesi ile Gelen Çözüm” https://www.iprgezgini.org (Erişim Tarihi: 26.12.2021).
• Canbolat, T., (2007), İşçi Buluşları, İstanbul, Beta Yayınları
• Güneş, İ., (2010), “Türk Patent Uygulamasında İşçi (Hizmet) Buluşları, Serbest Buluş Kavramı ve Karşılaştırmalı Hukuk, http:// www.ankarabarosu.org.tr /siteler/ankarabarosu/ frmmakale /2010-2/2.pdf, s. 13-23 (Erişim Tarihi: 26.12.2021).
• Hirsch E.E. (1948) Fikri ve Sınai Haklar, Ankara, Ar Basımevi.
• https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/31C9519C-F2D1-4150-9D36-BC78F0B2FA6E.pdf, (2020), Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar Uygulama Kılavuzu, 30.06.2020, Rev:00 (Erişim Tarihi 30.12.2021)
• Karahan, S., Suluk, C., Saraç, T., & Nal, T., (2013), Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, Seçkin Yayıncılık.
• Kaya, A., (1997), “Türk Hukukunda Patentten Doğan Haklar”, İHFM, C:LV-S.4, s.173-200
• Keskinci, D., (2003), “Hizmet Buluşları, Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan”, s. 205-216 https://hukuk.marmara.edu.tr/yayinlar/fakulte-dergisi/dergi-arsivi/hukuk-arastirmalari-dergisi-had/profdrergun-onene-armagan, (Erişim Tarihi: 26.12.2021).
• Noyan, E., (2011), Patent Hukuku, Adalet Yayınevi.
• Ortan, A.N., (1987), İşçi Buluşları Hukuku, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Özden Merhacı, S., (2015), “Amerika Birleşik Devletleri Bayh-Dole Yasası ve Türk Hukukunda Öğretim Elemanlarının Buluşlarına İlişkin Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 64, Sayı 2, s. 405-434
• Polater, S., (2019), Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Hak Sahipliği, Ankara
• Saraç, T., (2003), Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Saraç, T., (2004), “Çalışanlar Tarafından Gerçekleştirilen Buluşlarda Patent Kime Verilecektir?”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, C. 9, S.1, s. 257-278
• Saraç, T., (2015), Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Sever, Ç., (2016), “Bir Kamu Kurumu Olarak Vakıf Üniversiteleri ve Bu Üniversitelerde Çalışan Akademisyenlerin Hukuki Statüsü”, Legal Hukuk Dergisi, s. 1175-1216.
• Sözüer, Z. G., (2020), 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Uyarınca Çalışan Buluşları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Suluk, C., (2018), “6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, C.4, S.1, s.91-109.
• Suluk, C., (2020), Çalışan Buluşları Hukuku, Ankara
• Tekinalp, Ü., (2012), Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık.
• Uzunallı, S., (2015), “Üniversite Öğretim Elemanlarının Buluşları Üzerinde Patent Hakkı, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, C.1, S.1, s.171-184.
• Yıldız, Ş., (2002), “551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine Göre Üniversite Mensuplarının Buluşları”, AÜEHFD, C.VI, S.1-4, s. 247-254.
• Yusufoğlu, F., (2014), Patent Verilebilirlik Şartları, İstanbul, Vedat Kitapçılık.