DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YAŞLILIK

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 219 - 229, 31.08.2018

Çiğdem Samancı Tekin , Fatih Kara

https://doi.org/10.21733/ibad.370584

Cited By: 36

Öz

Yaşlanma kronolojik yaşın ilerlemesiyle oluşan ve ölüm
olasılığını arttıran değişikliklerin bütünüdür. Artan yaş fonksiyonel yetersizlikler
için en büyük risk faktörüdür. Yaşam süresinin uzaması ve doğum oranlarının
düşmesi sonucu dünya nüfusu yaşlanmaktadır. Bilinenin aksine gelişmekte olan
ülkeler, gelişmiş ülkelere göre nüfus yaşlanmasından daha çok etkilenecektir.
Türkiye de hızlı yaşlanacak ülkelerden birisidir.
Ülkemizde yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarına oranla, daha fazla artış
göstermektedir. Türkiye’de toplam nüfus artış hızı 2013 yılında ‰13,7 iken,
yaşlı nüfusun artış hızı ‰36,2’dır. Türkiye’de
yaşlı nüfusun 2008-2040 yılları arasında %201 oranında artış göstereceği
öngörülmektedir. Nüfusun hızla yaşlanması bazı
kronik hastalıkların görülme riskini artırmakta bunun sonucu olarak da halk
sağlığı için yeni ve ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Gelişmekte olan
ülkelerde 2020 yılına kadar tüm ölümlerin ¾ nün yaşlanma ile ilgili olacağı
tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Nüfusun Yaşlanması

Kaynakça

• Aboderin IA., Beard JR. (2015), Older People’s Health in sub-Saharan Africa, Lancet, Feb 14;385 (9968):9–11.
• Allen S., Beales S., Busolo D.,et al.(2002), “State of The World's Older People”, HelpAge İnternational,1Ağustos2015,http://catalogue.iugm.qc.ca/GEIDEFile/SoTWoPeng.PDF?Archive=191939191911&File=SOTWOPeng_PDF. p.1-19.
• Bähler C., Huber CA., Brüngger B., Reich O. (2015), Multimorbidity, Health Care Utilization and Costs in an Elderly Community-Dwelling Population: A Claims Data Based Observational Study, BMC Health Services Research, 15:( 23)1-12.
• Birren J., Schaire K.. (1990), Handbook of the Psychology of Aging, Third ed. San Diego California, Academic pres,Inc. p.106.
• Bronikowski A., Flatt T., (2010), Aging and Its Demographic Measurement. Nat Educ Knowl, 3, 1-6. Crews D., (2003), Human Senescence: Evolutionary and Biocultural Perspectives, First ed. UK, Cambrige Universty press, p.3-6.
• Comfort A.,(1979), Biology of senescence, Third ed. UK, Elsevier,Churchill Livingstone Edinburgh, p.13.
• DPT., (2007), Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü,Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Planı. Yayın no: DPT: 2741, 20 Kasım 2015. http://www.dpt.gov.tr/DocObject/Download/2230/eylempla.pdf. s.10-15.
• Duyar İ., (2008), Yaşlanma, Yaşlılık ve Antropoloji. İn:Geriatri. Edts: Mas R ,Işık TA, Karan MA, Beğer T, Akman Ş, Ünal T. Birinci Baskı, Ankara, TGV, s.9-19.
• Finch C., (1990), Longevity, Senescence, and the Genome. The university of chicago press, Chicago,London, p.5.
• Gorman M., (1999), Development and the Rights of Older People, In: The Ageing and Development Report: Poverty, Independence and the World's Older People. Eds. Gorman M, Randel J,Ewing D. London, Earthscan Publications Ltd.p.3-21.
• Garin N, Olaya B, Moneta M, et al.(2014), Impact of Multimorbidity on Disability and Quality of Life in the Spanish Older Population, PloS one, 9 (11) e111498.
• Grundy E., Glaser K., (2000). Socio-Demographic Differences in the Onset and Progression of Disability in Early Old Age: A Longitudinal Study, Age Ageing, 29:149-157.
• HÜNEE., (2009), Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• HÜNEE., (2014), 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü,T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara,Türkiye.
• Kalache A., (1999), Ageing: A Global Perspective, Comm Eye Health, 12(29): 1-4. Kinsella K., Velkoff V., Bureau UC. (2001), An Aging World, Washington, DC: U.S. Government Printing Office, series P95/01-1,p.7-23.
• Kinsella K., Wan H., Bureau UC. (2009), International population reports, an aging world: 2008, 01 Ocak 2016, http://www.census.gov/prod/2009pubs/p95-09-1.pdf, p.7-17.
• Kirkwood T., Cremer T., (1982), Cytogerontology Since 1881: A Reappraisal of August Weismann and a Review of Modern Progress. Hum Genet, 60( 2): 101-121.
• Kirkwood TB.,(2008), A Systematic Look at an Old Problem.,Nature. Feb 7;451(7179):644–647.
• Koç İ., Eryurt M., Adalı T., Seçkiner P.(2010), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü: Doğurganlık,Aile Planlaması, Anne- Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler, 1968-2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
• Louw D., Ede Van D., Louw A. (1998), Human development, Second ed. South Africa, Cape Town Kagiso Tertiary, p. 9-12.
• Mackinlay E., (2001), The spiritual dimension of ageing, First ed. United Kingdom, Jessica KingsleyPublishers p.14.
• Marengoni A., Angleman S., Melis R.,et al.(2011), Aging with Multimorbidity: A Systematic Review of the Literature, Ageing Res Rev., Sep;10(4):430-439.
• Medawar P.,(1952). An Unsolved Problem of Biology H. K. Lewis, London, 01 Aralık 2015, http://web.csulb.edu/~acarter3/course-evolution/files/Medawar.pdf , p.23.
• Moritz DJ., Kasl SV., Berkman LF. (1995), Cognitive Functioning and the İncidence of Limitations in Activities of Daily Living in an Elderly Community Sample, Am J Epidemiol , 141(1):41-49.
• Multani N., Verma S., (2007), Principles of Geriatric Physiotherapy, Jaypee Brothers medical publishers LTD,New Delhi, p.3.
• Murtagh KN., Hubert HB. (2004), Gender Differences in Physical Disability Among An Elderly Cohort. Am J Public Health, 94:1406-1411.
• Rodgers W., (1982), Estimable Functions of Age, Period, and Cohort Effects. American Sociological Review, 47(6):774-787.
• Rodrigues MAP., Facchini LA., Thumé E., Maia F.(2009), Gender and İncidence of Functional Disability in the Elderly: A Systematic Review, Cad. Saúde Pública, Rio de Janeiro, 25 Sup 3:S464-S76.
• Rose M., (1991), Evolutionary Biology of Aging. 1.Basım NY: Oxford University Press.New York. Schaie K.., Willis S.., (1991), Adult Personality And Psychomotor Performance: Cross-Sectional And Longitudinal Analyses, Journal of Gerontology, 46(6) :275-284.
• Schäfer I., Leitner EC., Schön G., et al.(2010), Multimorbidity Patterns in the Elderly: A New Approach of Disease Clustering Identifies Complex Interrelations between Chronic Condition, PLoS One 5(12): e15941
• St Sauver JL., Boyd CM., Grossardt BR., et al. (2015), Risk of Developing Multimorbidity Across All Ages in an Historical Cohort Study: Differences By Sex And Ethnicity, BMJ Open, 5(2):e006413.
• Suzman R., Beard JR.,Boerma T.,Chatterji S.(2015), Health in an Ageing World—What Do We Know?, Lancet, 385( 9967):484-486. TC. Sağlık Bakanlığı,(2004), Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkinlik Araştırması, Hastalık Yükü Final Raporu, Hıfsısıhha Mektebi Müdürlüğü, Başkent Üniversitesi,Ankara.
• Tezcan S., Seçkiner P., (2012). Türkiye’de Demografik Değişim;Yaşlılık Perspektifi. HASUDER,1:19. Tinetti ME., McAvay GJ., Chang SS.,et al.(2011), Contribution of Multiple Chronic Conditions to Universal Health Outcomes, J Am Geriatr Soc, Sep;59(9):1686–1691.
• TÜİK., (2013), Türkiye İstatistik Kurumu,İstatistiklerle Yaşlılar, 2012, Sayı:13466.
• TÜİK., (2014), Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, 2013, Sayı: 16057.
• TÜİK., (2015a), Türkiye İstatistik Kurumu,İstatistiklerle Yaşlılar, 2014, Sayı: 18620.
• TÜİK., (2015b), Türkiye İstatistik Kurumu,Hayat Tabloları, 2013-2014, Sayı: 18618.
• Uijen AA., Van de Lisdonk EH.(2008), Multimorbidity İn Primary Care: Prevalence and Trend Over The Last 20 Years, Eur J Gen Pract, 14 Suppl (1:) 28–32.
• UN. (2002). United Nations, World population ageing: 1950-2050. 01 Aralık 2015,http://www.un.org/ esa/population/publications/worldageing19502050/. p.23-27.
• UN. (2007), United Nations World Population Ageing 2007, 12 Ekim 2015, http://www.un.org/en/ development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeingReport2007.pdf, p.5-37.
• UN. (2012), Department of Economic and Social Aff airs, Population Division. World Population Prospects, Medium Variant 2012 Revision,10 Ekim 2015, http://esa.un.org/ unpd/wpp/index.htm .
• UN. (2013), United Nations, Department of Economic and Social Affairs Population Division . World Population Ageing 2013, ST/ESA/SER.A/348, 01 Aralık 2015, http://www.un.org/en/development/ desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing013.pdf, p.22-37.
• UN. (2015), United Nations, World Population Ageing 2015 Report, 06 Şubat 2016, http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2015_Report.pdf, p.41-99.
• WHO. (1963), Health Protection of the Elderly and the Aged and the Prevention of Premature Aging, Report on a Seminar Convened by the World Health Organization,,Kiev. WHO. (1998), World Health Organization, Population Ageing-A Public Health Challenge, Fact Sheet No. 135.
• WHO.(1999), World Health Organization, Ageing, Exploding the Myths. 11 Ocak 2016, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/66330/1/WHO_HSC_AHE_99.1.pdf, p.4-6.
• WHO. (2007a), World Health Organization, Global Report on Falls Prevention in Older Age. World Health Report Life in the 21st century, Avision for all,Geneva.
• WHO. (2007b), Women, Ageing and Health: A Framework for Action: Focus on Gender, 11 Ocak 2016, http//www.whqlibdoc.who.int/publications /2007/9789241563529_eng.pdf.
• WHO. (2011), World Health Organization, Global Health And Aging, 01 Ocak 2016, http://www. who.int/ageing/publications/global_health.pdf, p.4-10.
• WHO. (2012), World Health Organization Population ageing –Apublic health challenge 2012, 10 Aralık 2015, http://www.who.int/healthinfo/ survey.
• WHO. (2013), World Health Organization, global health estimates 2013:deaths by cause, age, sex and regional grouping, 2000-2012, In: World Health Organization, Global health estimates Geneva, 08 Eylül 2015,http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/en.
• WHO. (2015), World Health Organization, World Report on Ageing and Health, 01Şubat 2016, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/186463/1/9789240694811_eng.pdf.