ÖĞRETMEN ADAYLARININ MEDYA VE TELEVİZYON OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 262 - 274, 31.08.2018

Nadir Çeliköz , Mine Çeliköz

https://doi.org/10.21733/ibad.399539

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı; bilgi toplumunun
bireylerini yetiştirme görevini üstlenecek olan öğretmen adaylarının, medya ve
televizyon okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve bazı değişkenler açısından
medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığının
ortaya koymaktır. Araştırma ilişkisel tarama modeli çerçevesinde yürütülmüştür.
Araştırmanın çalışma evrenini Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesinin
lisans ve pedagojik formasyon programlarında kayıtlı öğretmen adayları,
örneklemini ise 220’si lisans ve 452’si pedagojik formasyon öğrencisi olmak
üzere toplam 672 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı
olarak; farkındalık ve bağımlılık olmak üzere iki alt boyuttan
oluşan “Medya ve Televizyon Okuryazarlık
Düzeyleri” ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre,
öğretmen adaylarının medya ve televizyon farkındalık düzeyleri yüksek,
bağımlılık düzeyleri düşük ve genel olarak medya televizyon okuryazarlık
düzeyleri ise oldukça yüksektir. Ayrıca öğretmen adaylarının medya ve
televizyon okuryazarlık düzeyi, devam ettikleri programların türü,
cinsiyetleri, başarı algıları, üniversiteye giriş puan türü, yaşadıkları ve
kaldıkları (barındıkları) yer açısından farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Medya ve Televizyon Okuryazarlığı

Kaynakça

• Ak, M. (2013) Televizyon yayıncılığındaki gelişmeler ve etkileşimli televizyon yayıncılığı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Aslan, N. ve Tuncer-Basel A. (2017) Öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri (İzmir örneklemi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1353-1372.
• Aybek, B. (2016). The relationship between prospective teachers’ media and television literacy and their critical thinking dispositions. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 261-278.
• Büyükbaykal, G. (2011)Televizyonun çocuklar üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 31-44.
• Carlsson, U. 2006. Regulation, Awareness, Empowerment: Young People and Harmful Media Content in the Digital Age. http://www.biomedsearch.com/article/Carlsson-Ulla-Ed-Regulation-Awareness/200253040.html (05.02.2018 tarihinde erişildi).
• Çepni, O., Palaz, T. Ablak, S., (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 10(11), 431-446.
• Edles, D. L. (2006) Uygulamalı Kültürel Sosyoloji. Cumhur Atay (Çeviren), İstanbul: Babil Yayınları.
• Erdoğan, S. (2010) Erken çocukluk döneminde televizyonun sosyal gelişime ve değerler eğitimine etkisi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, ss:764-767. 11-13 November, 2010 Antalya-Turkey. http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/168.pdf (12.02. 2018 tarihinde erişildi).
• Ertekin, (2015) Uluslararası radyo ve televizyon yayıncılığı açısından Deutsche Welle (DW)’nin kamu diplomasisindeki yeri ve önemi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7). http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11776/1699 (10.02.2018 tarihinde erişildi)
• European Commission (2007) A European approach to media literacy in the digital environment. http://ec.europa.eu/commission/index_en (10.02.2018 tarihinde erişildi).
• Güven, İ. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 9(2), 787- 800.
• Hobbs, R. (2007) Approaches to Instruction and Teacher Education in Media Literacy. http://unesdoc.unesco.org/images/0016/001611/161133e.pdf (06.02.2018) tarihinde erişildi).
• İnal, K. (2011). Çocuklar niçin medya okuryazarı olmalı?, Çocuk hakları ve medya. (Haz: Mustafa Ruhi Şirin), Çocuk Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Jolls, T. and Thoman, E. (2008) Literacy for the 21st Century: An Overview & Orientation Guide to Media Literacy Education. Center for Media Literacy. http://www.medialit.org/sites/default/files/01_MLKorientation.pdf (08.02.2018) tarihinde erişildi)
• Karaman, M. K. (2016) Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(1), 326-350.
• Karataş, A. (2008) Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyonkarahisar.
• Kirkorian, H.L., Wartella, E.A. and Anderson, D.R. (2008) Media and young children’s learning, the future of children: children and electronic media. Princeton Brookings, 18(1), 39-61
• Koltay, T. (2011) The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media Culture & Society, (33) 2, 211-221.Korkmaz,
• Ö. ve Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 110-126
• Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M. and Peter, J. (2011) The effects of pathological gaming on aggressive behavior. Journal of Youth Adolescence, 40,38–47.
• Livingstone, S. (2004) Media literacy and the challenge of new information and communication technologies. Communication Review, 7(1), 3-14.
• Pantic, I. (2014) Online social networking and mental health. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 17(10), 652-657.
• RTÜK (2013) Televizyon izleme eğilimleri araştırması – 2012. Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı. https://bianet.org/system/uploads/1/files/attachments/000/000/854/original/TV. (10.02.2018 tarihinde erişildi)
• RTÜK (2016) Türkiye İstatistik Kurumu, Basın Odası Haberleri, 31 Mayıs 2016. Sayı: 66 / 2016. http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2016_66_20160531.pdf (10.02.2018 tarihinde erişildi).
• Som, S. ve Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2 (1), 104-119.
• Solmaz, B. ve Yılmaz, R. A. (2012) Medya okuryazarlığı araştırması ve Selçuk Üniversitesi’nde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7(3), 55-61.
• Şahin, Ç. ve Tüzel, S. (2011) Medya dünyasının gerçek dünyayı yansıtma düzeyinin öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 127-140.(TUİK, 2015) Zaman Kullanım Araştırması 2014-2015.
• Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18627 (10.02.2018 tarihinde erişildi)
• Türkoğlu, H. S. (2017) Çocukların televizyon izleme davranışlarında medya okuryazarlığı dersinin etkisi üzerine bir alan araştırması. İNİF E-Dergi, 2(1), 27-46.
• Uslu, S., Yazıcı, K. ve Çetin, M. (2016) Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri . Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(23), 756-778.
• Uysal, Meral (2006). Medya ve şiddet. Toplumsal Bir Sorun Olarak Şiddet Sempozyumu. 20-21 Mayıs Ankara: 121-129.
• Valkenburg, P. M. and Peter, J.(2011) Online communication among adolescents: An integrated model of its attraction, opportunities and risks. Journal of Adolescent Health, 48(2), 121-127.
• Yapıcı, Ş. (2006) Bir eğitim aracı olarak televizyon ve etkileri. Eğitim, Bilim ve Düşünce Dergisi, 6(2). http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=272 (10.02.2018 tarihinde erişildi).
• Yeşil, R., Korkmaz, R. (2008). Öğretmen adaylarının televizyon bağımlılıkları, okuryazarlık düzeyleri ve eğitselliğine ilişkin düşünceleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 55 -72.