DİJİTAL YAYIN PLATFORMLARI TEKNİK ÖZELLİKLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN KULLANICI DENEYİMİNE ETKİSİ: NETFLİX ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 359 - 372, 27.09.2024

Türkan Öykü Büyükçelikok , Necmi Emel Dilmen

Öz

Teknolojide yaşanan hızlı ilerlemeler ve buna bağlı olarak pek çok sektörün dijitalleşme çalışmaları medya ve yayıncılık alanını da etkilemektedir. Geleneksel yayıncılıktan farklı olarak internetin varlığı ve dijitalleşme etkisi ile ortaya çıkan dijital yayın platformları pek çok yeni özelliği beraberinde getirmiştir. Temelinde, sunduğu yeni teknik imkanlarla birlikte geleneksel medyadaki pasif izleyici kavramını aktif kullanıcı kavramıyla değiştiren dijital yayın platformları, platform kullanıcılarının platformdan elde ettiği deneyimi sürekli olarak yükseltmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla platformda yer alan teknik özelliklerin çeşitliliği ve kullanılabilirliğinin sağlanması kullanıcı deneyimini yükseltmek için platformlar tarafından önemli görülmekte ve bu yönde çeşitli iyileştirme çalışmaları sürdürülmektedir. Buradan hareketle araştırma kapsamında dijital yayın platformlarında yer alan teknik özelliklerin platform kullanılabilirliği ve kullanıcı deneyimi ile ilişkisinin ortaya çıkartılması amaçlanmaktadır. Dünyada en fazla üye sayısına sahip ve Türkiye’de de faaliyet göstermeye başlayan ilk uluslararası dijital yayın platformu olan Netflix araştırma içerisinde örnek platform olarak belirlenmiştir. İçerik analizi yöntemiyle platformun kullanıcısına sunmuş olduğu özellikler belirlenmiştir. Bu özellikler içerisinde yazılım, algoritma ve tasarım gibi teknik unsurları bünyesinde barındıran ara yüz tasarımları, öneri algoritmaları, kişiselleştirme, görsel tasarım ve aşırı- seri izleme özellikleri teknik özellikler başlığında sınıflandırılmıştır. Netflix platformunun belirlenen bu özelliklerin kullanılabilirlik temelinde kullanıcı deneyimine olan etkisinin ortaya konabilmesi için literatürde yer alan çeşitli ölçek çalışmalarının uyarlanmasıyla oluşturulan anket formu platform kullanıcıları tarafından yanıtlanmıştır. Platform üyesi 408 katılımcının yer aldığı araştırmada verileri Jamovi programında analiz edilmiş ve analiz sonucunda Netflix özelinde dijital yayın platformlarının kullanıcılarına sunduğu teknik özelliklerin kullanılabilirliği pozitif yönde etkilediği ayrıca kullanıcı deneyimi arttıkça kullanılabilirlik düzeyinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Yayın Platformları, Kullanılabilirlik, Kullanıcı Deneyimi, Netflix

Kaynakça

• Abbott, J., & Minasian, P. (2020). The modern retailer imperative. https://www. tcs.com/content/dam/tcs/pdf/dss/insights/the-modern-retailer-imperative.pdf adresinden alındı.
• Harvey, C., & Stanton, A. (2013). Usability evaluation for in-vehicle systems. London: CRC Press.
• Hasan, R., Jha, A., & Liu, Y. (2018). Excessive use of online video streaming services: Impact of recommender system use, psychological factors, and motives. Computers in Human Behavior, 220-228.
• Hassenzahl, M. (2008). User experience (UX): Towards an experiential perspective on product quality. 20th International Conference of Association Francophone d'Interaction Homme Machine, 11-15. Metz, France.
• International Organization for Standardization. (1998). ISO 9241-11: Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs) – Part 11: Guidance on usability. https://www.iso.org/standard/16883.html adresinden alındı.
• Kılıç Çakmak, E., Güneş, E., Çiftçi, S., & Üstündağ, M. T. (2011). Web sitesi kullanılabilirlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik, güvenirlik analizi ve uygulama sonuçları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 31-40.
• Kim, S., & Son, J. (2009). Out of dedication or constraint? A dual model of post-adoption phenomena and its empirical test in the context of online services. Management Information Systems Research Center, 33(1).
• Kuniavsky, M. (2010). Smart things: Ubiquitous computing user experience de- sign. Amsterdam: Morgan Kaufmann Publisher.
• Kurtuluş, K. (1996). Pazarlama araştırmaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Lau, G., & Lee, S. (1999). Brand loyalty. Journal of Market Focused Management, 341-370.
• Li, N. S. (2013). Gratifications obtained from television shows on Internet TV and conventional TV. Iowa: Iowa State University Ames.
• Loeber, S., Reiter, T., Averbeck, H., Harbarth, L., & Brand, M. (2020). Binge-watching behaviour: The role of impulsivity and depressive symptoms. European Addiction Research, 14-150.
• Netflix. (2024). Netflix. https://www.netflix.com adresinden alındı.
• Nielsen, J. (1993). Usability engineering. Morgan Kaufmann.
• Özmen, İ. (2020). Dijital platformların kullanımlar ve doyumlar bağlamında alımlanması: Netflix ve Blu TV Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Sundar, S., & Marathe, S. (2010). Personalization versus customization: The importance of agency, privacy, and power usage. Human Communication Research, 298-322.
• Tan, A., & Hornik, R. (2014). Measuring exposure to direct-to-consumer advertising: A validation study in the context of cancer-related treatment advertising. Communication Methods and Measures, 52-78.
• Wan, J., Lu, Y., Wang, B., & Zhao, L. (2017). How attachment influences users’ willingness to donate to content creators in social media: A socio-technical systems perspective. Information & Management, 837-850.
• Weld, D., Anderson, C., Domingos, P., Etzioni, O., Gajos, K., Lau, T., & Wolfman, S. (2003). Automatically personalizing user interfaces. Proceedings of the International Joint Conference on Artificial Intelligence (IJCAI03). Acapulco.