İNSAN HAKKI OLARAK KONUT HAKKI

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 21 - 36, 15.08.2017

Nurten İnce İmam Bakır Kanlı , Burak Hamza Eryiğit

https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2017.3.2.02

Öz

Bireylerin insan onuruna yaraşır bir şekilde yaşaması için gerekli olan en temel haklardan biri konut hakkı olup bu hak anayasalarda yer alan birçok hakkın da olmazsa olmazıdır. Konut hakkı; kişinin yaşam hakkı, sağlık hakkı, çevre hakkı, eğitim hakkı, kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı gibi haklarla bağlantılıdır. Konut hakkının bu öneme rağmen çok fazla tartışılmadığı ama doktrinde özellikle son yıllarda yapılan tartışmalarda bu hakkın niteliği ve bu hakkın bağımsız bir insan hakkı olup olmadığı tartışılmıştır. 1982 Anayasası’nın 57. maddesinde düzenlenmiş olan konut hakkı bu çalışmada incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Konut Hakkı, Sosyal Haklar, Uluslararası Anlaşmalar

HOUSING RIGHT AS A FUNDAMENTAL RIGHT

Öz

Housing is one of the most fundamental rights of people,
and essential for a life that is competible with human dignity, this should be
addressed without falling below certain standards. For this reason, we can
define housing as the simplest place where people are provided with minimum and
safe living conditions and minimum quality materials. Housing is the most
important part of the social life that an individual lives with his family and
is directly or indirectly linked to many rights. The right to housing is one of
the rights linked to the freedom of settlement on the one hand and
constitutional rights on the other hands, such as right to health, the right to
life and the rights to develop. The right to housing is in other words,
individual’s is one of the fundamental rights necessary to live worthily way to
human dignity healthy life of those eligible individuals, business and affect
many aspects such as selecting the living environment has a special
significance care. Everyone has a fundamental human right to housing, which
ensures access to a safe, secure, habitable, and affordable home with
freedom.  When considering the international
contracts governing accommodation, it will be seen that the concept of housing
in these legal texts is not an ordinary concept. In these texts, housing should
be comfortable, peaceful, adequate, convenient, dignified, and healthy and
securing family privacy. So housing is not any place, it is a place which has
certain qualities. Despite the importance of the right to housing, it seems
that international and legal instruments are not properly drafted and there are
many debates about the category of the housing right.  Many problems are still being discussed, such
as which generation is entitled to the right to housing, what obligations it
imposes on the state, and who can claim this right. In Article 57 of the social
and economic rights section of the 1982 Constitution, we can see that housing
is regulated under the title of housing right. However, when this article is
examined carefully, it refers to the duties of the state and not about human
rights. For this reason, it is very important to examine whether it is a human
right, which generation it belongs to, how it is organized in international
agreements and how Turkish law is regulated.

Anahtar Kelimeler

Housing right, Social Rights, International Agreements

Kaynakça

• Abdulhakimoğulları, Erdal, Kale, Fatmagül (2013), Türk Anayasalarında Karşılaştırmalı Hukukta Konut Hakkı, TAAD, Yıl: 4, Sa: 15, s. 15-38. Abdulhakimoğulları, Erdal, Özcan Sezer ve Mahmut Akpınar (2011), “Küresel, Ulusal ve Yerel Düzeyde Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkının Gelişimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi SBE Dergisi, C. 2, Sa. 14, s. 61-88. Algan, Bülent (2007), Ekonomik ve Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, Ankara Seçkin Yayınları. Balkır, Z. Gönül (2012), Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Hakkının Doğuşu IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempoyzumu Muğla, s. 351-358 Belling, Detlev ve İnce, Nurten (2014), Türk-Alman Hukukunda Temel Hakların Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, Legal Hukuk Dergisi- C.12, Sa. 137 s. 3-58. Bielefeldt, Heiner ve Frauke, Seidensticker (2004), “Vorwort “Schneider, Jakob (Ed.) Die Justiziabilität, wirtschaftlicher, sozialer und kultureller Menschenrechte, Berlin s. 5-6. Bulut, Nihat (2009), Sanayi Devriminden Küreselleşmeye Sosyal Haklar, İstanbul Craven, Matthew (1995), The International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, Oxford. Çavuşoğlu, Naz (1992), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ni “Yaşayan Belge” Yapan Yorum Teknikleri, İnsan Hakları Yıllığı, C. 14, Ankara TODAİE, s. 131-142. Çiçek, Erol (2009), Kar mı İnsan Hakkı mı “ Bir insan Hakkı olarak Su hakkının Dava Edilebilirliği” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sa. 80, s. 182-228. Çoşkun, Vahap (2006), İnsan hakları-Liberal Açıdan bir Tahlil, Liverte Yayınları Ankara. Dennis, Micheal ve J-Sterwart, David P. (2004), Justiciability of Economic, Social, and Cultural Rights: Should There be an International Complaints Mechanism to Adjudicate the Rights to Food, Water, Housing, and Health, American Journal of International Law, Vol. 98, 2004, s. 462- 515. Donnelly, Jack (1995), Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, (Çev. Mustafa Erdoğan, Levent Korkut), Yetkin Yay. Ankara. Erdoğan, Mustafa (2004), Anayasal Demokrasi, 6. Bası. Siyasal Kitapevi, Ankara. Evans, Tony (2002), A Human Right to Health?, Third World Quarterly, Vol. 23, Issue:2, s. 197-215. Fritzsche, Peter K. (2004), Menschenrechte, Paderborn. Gemalmaz, Mehmet (2010), Ulusalüstü Ġnsan Hakları Hukuku Belgeleri–II. Cilt/Uluslararası Sistemler, İstanbul: Legal Yayınları, 2010, s. 3-19. Gemalmaz, Mehmet Semih (1987), Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı ve Türk Düzenlenmesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 52, Sa. 1-4, s. 233-278. Gemalmaz, Semih (2001), İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Üçüncü Baskı, Beta Yay.İstanbul. Gören, Zafer (2001), Temel Hakların Özel Hukuk Düzenine Etkisi, Özel Hukuk ve Anayasa Mahkemesi Kararları Sempozyumu I’ den Ayrı Bası, Banka ve Ticaret Araştırma Enstitüsü, Ankara 11 Mayıs 2001. Gülmez, Mesut (1990), Avrupa Sosyal Şartı’na Genel Bir Bakış ve Türkiye, İnsan Hakları Yıllığı, C. 12, 1990, s. 91-124. Hartman, Chester (1998), The Case for a Right to Housing Policy Debate Vol. 9, Issue 2 Fannie Mae Foundation, s. 223-246. Hirsch, Ernst E (1966), Die Verfassung der Türkischen Republik Band 7, Alfred Metzner Verlag Frankfurt am Main Berlin. Işık, Rüçhan, (2012) Toplu Şikâyet Prosedürü Anayasal Sosyal Haklar(Avrupa Sosyal Şartı, Karşılaştırmalı Hukuk ve Türkiye), İbrahim Kaboğlu (ed.), İstanbul: Legal Yayınları, 2012, s. 57-65. Kaboğlu, İbrahim (1996), Yerleşme ve Konut Hakkı: Temel Özgürlük Sosyal Hak Birleşmesi, İnsan Hakları Yıllığı, C. 17, Sa. 1, s. 149-169. Kaboğlu, İbrahim Ö. (1988-1989), Çevre Hakkı Üzerine (Bir Danıştay Kararının Düşündürdükleri), İnsan Hakları Yıllığı, C: 10-11, s. 107-137. Kaboğlu, İbrahim Ö. (1991), Dayanışma Hakları’nın Hukuksal Değeri (Soyut Talepler mi, İnsan Hakları mı), İnsan Hakları Yıllığı, C: 13, s. 37-48. Kapani, Münci (1993), Kamu Hürriyetleri, Yedinci Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları. Kardos, Gábor (2008), The internationally recognized right to housing Cuadernos Constitucionales de la Cátedra Fadrique Furió Ceriol nº 64/65, s. 91-100. Klein, Eckhart (2001), Die General Comments: Zu einem eher unbekannten Instrument des Menschenrechtsschutzes, Ipsen, Jörn/ Schmidt-Jortzig (Ed.) Recht-Staat-Gemeinwohl, FS für Dietrich Rauschning, s. 301-311. Koenig, Matthias (2005): Menschenrechte, Frankfurt a.M Krennich, Micheal ve Stamminger, Priska (2004), Die wirtschaftlichen, sozialen und kulturellen Menschenrechte: Die Interpretation ist nicht beliebig!, Nürnberg online erişim için: http://www.menschenrechte.org./wp-content/uploads/2009/10/wsk0031.pdf (13.11.216) Kucs, Arturs, Seldova Zane &Pierhurovica Liene (2008), The Right to Housing: International, European and National Perspectives Cuadernos Constitucionales de la Cátedra Fadrique Furió Ceriol nº 64/65, s. 101-123. Lanford, Malcolm (2012), The Responsive Court: Social Right, Democrary and Transformation (Draft) (https://www.jus.iuo.no/smr/englisch/research/projects/socio-economic-rights-ml/doc/draftintro. pdf ( Erisim 27.06. 2017) Lee, Leo-Felix (2003), Die effizente Nutzung grenzüberschreitender Wasserressourcen, Berlin. Lewis, Bridget (2012), Environmental Rights or A Right to the Environment? Exploring the Nexus Between Human Rights and Environmental Protection, Macquarie Journal of International and Comparative Environmental Law, Vol. 8 (1), s. 36-47. Mccaffrey, Stephen C. (1992), A Human Right to Water: Domestic and International Implications, Georgetown International Environmental Law Review Vol. 5, Issue 1, s. 1-24. Nickel, James W. (2007), Making Sense of Human Rights, 2nd ed.Oxford Blackwell Press. Özcan, Hüseyin (2005), Drittwirkung der Grundrechte in der Türkei, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi,(AÜEHFD) C. IX, Sa. 3-4 (2005), s. 181-201. Riedel, Eibe (2005), Allgemeine Bemerkungen zu Bestimmungen des Internationalen Paktes über Wirtschaftliche, Soziale und Kulturelle Rechte der Vereinten Nationen, Deutsches Institut für Menschenrechte (Ed.), Die General Comment’ zu den VN-Menschenrechtsverträgen, Deutsche Übersetzung und Kurzeinführung, Baden- Baden, s. 160-167. Rudolf, Beate (Ed.) (2007), Menschenrecht Wasser? Frankfurt am Main. Shiva, Vandana (2002), Water Wars: Privatization, Pollution and Profit, Cambridge South End Press. Stewart, Linda (2010), Adjudicating Socio-Economic Rights Under a Transformative Constitution Penn State International Law Review Vol. 28 Issue:3, s. 487-510. Sur, Melda (1997-1998), Sosyal Hakların Uluslararası Alanda Korunma Sistemleri, İnsan Hakları Yıllığı, s. 65-91. Şirin, Tolga (2010), Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri, MÜHF-HAD, C. 16, Sa. 3-4, s. 85-168. Turhan, Aydın (2013), İnsan Hakkı Kuşakları arasındaki tamamlayıcılık İlişkisi İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 4 Sa. 2, s. 357-378. Williams, Melina (2007), Privatization and the Human Right to Water: Challenges for New Century Michigan Jorunal of Internatıonal Law, Vol. 28. s. 469-505. Windfuhr, Micheal (2000), Soziale Menschenrechte und Globalisierung, Armin, Gabriele von/.Deile, Volkmar/ Hutter, Franz-Josef/ Kurtenbach, Sabine/ Tessmer, Carsten (Ed.), Jahrbuch Menschenrechte 2000, Suhrkamp, Frankfurt s. 173-185. Woods, Jeanne M. (2003), Justiciable Social Rights as a Critique of the Liberal Paradigm Texas International Law Journal Vol 38, s. 763-793. Yıldırım, Engin (2015), Uluslararası Deneyimler Işığında Sosyal Hakların Dava Edilebilirliği ve Anayasa Yargısı: Bir Scylla ve Charybdis İkilemi Mi?, Çoban, Ali Rıza/ Gülener, Serdar/ Sağlam, Musa/ Ekinci, Hüseyin (Ed.) Haşim Kılıç’a Armağan, s. 1131-1193.