Geçici Koruma Statüsüne Sahip Suriyelilerin Kültürleşme Bağlamında Sosyal Uyumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 229 - 251, 30.09.2022

Latife Uslu

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1082360

Öz

Küreselleşme ile birlikte uluslararası göç önemli bir sosyolojik olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Göç öncesi ve sonrası yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasal etkenler uluslararası göçün kendi içinde derinleşmesine ve çeşitlenmesine neden olmaktadır. Diğer taraftan, çeşitli nedenlerle uluslararası alanda göçler yaşanırken, göçün hedefinde olan ülkeler için göç sonrası entegrasyon konusu ciddiyetle ele alınması gereken bir konu haline gelmektedir. Uluslararası göç bağlamında, son yıllarda şahit olunan en büyük sığınmacı göçü Suriye’deki savaştan kaçan sığınmacı göçü olmuştur. Bu çalışmada Suriye’den Türkiye’ye gelen milyonlarca Suriyelinin sosyal uyum ve kültürleşme bağlamına entegrasyon süreçleri tartışmaya açılmaktadır. 2011 yılında Suriye’de başlayan savaş sonucunda Türkiye, milyonlarca Suriyeli sığınmacıya, geçici koruma kapsamında, ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Yaşanan bu süreçte Suriyelilerin ülkedeki konumunun geçicilikten kalıcılığa dönüştüğü düşünülmekte ve Suriyelilere yönelik entegrasyon ve sosyal uyum konusu önem kazanmaktadır. Ancak Suriyelilere karşı yerel halkta gelişen olumsuz algı, göç politikalarının yetersiz olması ve uyum noktasında ihtiyacı karşılamaması Suriyelilerin sosyal uyumlarının ne yönde gelişeceğinin tartışmaya açılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada Suriyelilerin Türkiye’deki genel durumu ele alınarak entegrasyona ilişkin bir değerlendirme yapılmakta, özellikle de kültürleşme bağlamında konu ele alınmaktadır. Bu bağlamda Suriyelilerin giderek kendi içine kapanması ve toplumdan ayrışma riskinin yüksek olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası göç, geçici koruma statüsü, kültüleşme

Evaluation of Social Integration of Syrians Under the Temporary Protection Status in the Context of Acculturation

Öz

With international migrations for various reasons, the issue of post-migration integration becomes an issue that needs to be taken seriously for countries that are the target of immigration. In the context of international migration, the largest refugee migration witnessed in recent years has been the migration of refugees fleeing the war in Syria. As a result of the war that started in Syria in 2011, Turkey has started to host millions of Syrian refugees under temporary protection. But it is thought that the position of Syrians in the country has turned from temporary to permanent. At this point, the issue of integration and social cohesion for Syrians gains importance. However, it makes it necessary to open up for discussion in which direction the integration and social cohesion of Syrians will develop because of the negative perception of the local people towards Syrians, the inability to meet the needs in terms of integration and the inadequacy of migration policies. In this study, an evaluation of integration is made, especially in the context of acculturation, the subject is discussed. In this context, it is considered that the risk of Syrians becoming increasingly withdrawn and separating from society is high.

Anahtar Kelimeler

ınternational migration, Temporaty protection statü, Acculturation

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) (2014). Suriye’den Türkiye’ye nüfus hareketleri: kardeş topraklarındaki misafirlik. Ankara: AFAD Yayınları.
• Ağır, O. ve Sezik, M. (2015). Suriye’den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum, 5(9), 95-123.
• Aksoy, N. (2001 ). Çokkültürlülük üstüne. Modernleşme ve Çokkültürlülük (ss.44-49), İstanbul: İletişim Yayınları (Helsinki Yurtaşlar Derneği Dizisi).
• Amnesty International (2014). Dışarıda bırakılanlar: uluslararası toplum tarafından terkedilen Suriyeli mülteciler. Londra: Uluslararası Af Örgütü Basımı. Ateş, S. (2011). Türkiye ve mülteciler. Özlen Ç., Saime Ö. ve Şirin T. (Ed.), İltica, uluslararası göç ve vatansızlık: kuram, gözlem ve politika (ss.309-347). Ankara: UNCHR Yayınları.
• Ayman, G. (2019). Suriyeli mülteciler bir güvenlik sorunu mu?. Esen, A. ve Duman M. (Ed.), Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler: Tespitler ve Öneriler (ss.55-90). İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi akademisi Vakfı (WALD).
• Berry, W. J. (1997). Immigration, acculturation and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46 (1), ss. 5-68.
• Berry, W. J. (2006a). Contexts acculturation. Sam, L., D. ve Berry, W., J. (Ed.), The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology(ss. 27-42). Cambridge Universty Press.
• Berry W. J. (2006b). Stress perspectives on acculturation. Sam, L., D. ve Berry, W., J. (Ed.), The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology(ss.43-57). Cambridge Universty Press.
• Berry, W. J. (2011). Integration and multiculturalism: way towards social salidarity. Papers on Social Representations, Peer Reviewed Online Journal, vol. 20, ss.1-21.
• Bosswick, W. ve Heckmann, F. (2006). Integration of migrants: contribution of local and regional authorities. Germany: European Forum for Migration Studies (EFMS) at the University of Bamberg.
• Bostan, H. (2018). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin uyum, vatandaşlık ce iskan sorunu. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), ss.38-88.
• Boyraz, E., Sözüpek, H., Esen, S., Ay, O. (2018). Vicdan ve akıl kıskacında insanlık, komşuluk, kardeşlik: Suriyeli sığınmacılara ilişkin algılara politika pazarlaması perspektifinden bir bakış. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), ss. 87-112.
• Castles, S. ve Miller, J. M. (2008), Göçler çağı: modern dünyada uluslararası göç hareketleri. Bal, U., B ve Akbulut, İ (Çev). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çağlar, A. ve Onay, A. (2015). Entegrasyon/uyum ve yapısal bir analiz. Şeker, B., D., Sirkeci, İ. ve Yüceşahin S., İ. (Der). Göç ve Uyum (ss.33-63). Birleşik Krallık: Transnational Press London.
• Demir, Ö. O. (2015). Göç politikaları, toplumsal kaygılar ve Suriyeli mülteciler. Ankara: Global Politika ve Strateji Yayınları.
• Dillioğlu, B. (2015). Suriyeli mültecilerin entegrasyonu: türkiye’nin eğitim ve istihdam politikaları. Akademik Orta Doğu, 10(1), ss.1-22.
• Erdoğna, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler ile birlikte yaşamanın çerçevesi. Esen A. ve Duman, M. (Ed). Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler: Tespitler ve Öneriler (ss. 131-150), İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Vakfı (WALD).
• Erdoğan, M. (2020). Suriyeliler barometresi 2019: Suriyeliler uyum içinde yaşamın çerçevesi. Ankara: Orion Kitapevi.
• Elite Dialogue (ED) (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci akademisyen ve üniversite öğrencilerinin durumu, sorunları ve beklentileri araştırması. Ankara: İGAM-HUGO.
• European Forum for Migration Studies (EFMS) (2006). Integration and ıntegration policies. Heckmann, F. ( Director), Germany: Institute at the University of Bamberg.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Erişim Tarihi: 17.06.2021)
• Geçici Koruma Yönetmeliği Karar no. 2014/6883. (13.10.2014). Resmi Gazete no. 29153 (22.10.2017)
• Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (HUGO). (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: toplumsal kabul ve uyum araştırması. Ankara: HUGO Yayınları.
• İçduygu, A. (2014). Bir siyaset ve siyasal alan olarak uluslararası göç: son yüzyılda dünya ve Türkiye. Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023:Ulus-devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere (ss.26-76), İstanbul: Koç Üniversitesi Göç araştırmaları Merkezi (MİREKOÇ).
• Kaya, İ. ve Eren, Y., E. (2015). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu: arada kalanların hakları ve yükümlülükleri. İstanbul: SETA Yayınları. Kümbetoğlu, B. (1996). Göçmenlik mültecilik, yeni bir yaşam ve sonrası. Toplum ve Göç (ss.271-282). II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Laçiner, Ömer (2001), “Çokkültürlülük”, Moderneleşme ve Çokkültürlülük, İletişim Yayınları (Helsinki Yurtaşlar Derneği Dizisi), İstanbul, ss. 157-159.
• Mültecilerin Hukuki Durumlarına Dair Cenevre Sözleşmesi. (Kabul edilme 28.07.1951, Yürürlüğe girme 22.04.1954), 189 UNTS 137.
• Orhan, O. ve Gündoğan, S., S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri. Rapor No: 195, Ankara: ORSAM Yayınları.
• Öztürkler, H. ve Göksel, T. (2015). Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye ekonomik etkileri: sentetik bir modelleme. Rapor No:196, Ankara: ORSAM Yayınları.
• Polat, F., Ç. ve Kaya, E. (2017). Bir ötekileştirme pratiği: Türkiye’deki Suriyelilere yönelik tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergi, 1(1), ss. 38-48.
• Sağlam, E. (2017). Avusturya’daki Türk göçmenlerin entegrasyon algıları. Göç Araştırmaları Dergisi, 3(1), ss: 140-169.
• Sam, L., D. (2006). Acculturation: Conceptual Background and Core Components. Sam, L., D. ve Berry, W., J. (Ed.), The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology (ss.11-26). Cambridge Universty Press.
• Suriyeliler Barometresi (SB) (2017). Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. http://fs.hacettepe.edu.tr/hugo/dosyalar/Suriyeliler%20Barometresi%20Y%C3%B6netici%20%C3%96zeti.pdf (Erişim tarihi: 03.02.2018). Şimşek, D. (2018). Mülteci entegrasyonu, göç politikaları ve sosyal sınıf: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40/2, ss.367-392.
• Şimşek, D. (2019). Türkiye’de Suriyeli Mülteci Entegrasyonu: Zorlukları ve Olanakları. Ekonomi, Politika, Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), ss.172-187.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu (TVK), No:5901, (Kabul tarihi 29.05.2009, Yürürlüğe girme tarihi: 12.06.2009)
• UNHCR (2019). Global Trends: Forced Displacement in 2019. https://www.unhcr.org/statistics/unhcrstats/5ee200e37/unhcr-global-trends-2019.html (Erişim tarihi: 14.03.2021).
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK). No.6458, (Kabul tarihi 04.04.2013, Yürürlüğe girme tarihi 04.04.2014), Resmi Gazete no. 28615. Ankara: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları