Kent Mekânları ve Kimlik/Farklılık Sorunu

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 9, 138 - 169, 31.05.2013

Ömer Aytaç

Öz

Mekân
ile kimlik/farklılık imgeleri arasında bir ilişkisellik hemen her zaman
kurulmaktadır. Zira mekânlar sadece fiziki boyuta haiz değil, aynı zamanda,
tarih, kültür, kimlik ve imgesel boyutları olan karmaşık ve çok yönlü
yapılardır. Kentin mekânsal kartografyası içinde kentin sosyal, kültürel
yüzeyini yansıtan kentsel mekânlar (sinemalar, eğlence yerleri, restoranlar,
oteller, müzeler, galeriler, parklar vs.) birer kültürel birliktelik adası
olmakla kalmayıp kentin tanımlayıcı gösterenleri, kültürel kimlikleri ya da
tarihsel yüzlerini oluştururlar. Zira pek çok kent, kentteki belli mekânsal
imgeler üzerinden tanınmakta, hatırlanmakta ve birer cazibe merkezi olarak
geniş kalabalıkları kendine çekmektedir. Kitleleri bu yerlere çeken, toplayan
şey aslında mekânın taşıdığı sosyo-kültürel derinlik, taşıdığı belleğe dair
işaretler, üyelerine ve kente atfettikleri kimliksel öğelerdir. Müdavimler,
bunları toplamak, mekân üzerinden varoluşsal tutamaklar yakalamak adına bu
mekânları bir ev, barınak kılarlar. Bu yazıda, kent imgesi üzerinden, kentsel
mekânların taşıdıkları kültürel, kimliksel belirleyiciliklere açıklık
getirilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

mekân, kent mekânları, kimlik, kimlik/farklılık sorunu

Urban Spacesand Identity/Difference Problem

Öz

A relationship between space and
identity/difference is almost always established. This stems from the fact that
spaces are not only physical entities but are complex and multi-faceted
structures embodying historical, cultural, identification and imaginary
dimensions. Urban spaces (cinemas, entertainment venues, restaurants, hotels,
museums, galleries, parks, etc.) which reflect the city’s social and cultural
surface in its spatial cartography are not merely the islands of cultural
association but also form the city’s descriptive indications, cultural
identities or its historical sides. Many cities are known for certain spatial
imageries and remembered as a magnet attracting large crowds. What attracts the
masses to these places actually is the city’s socio-cultural depth, signs of
memory and identification elements ascribed to its members and to the city. In
an attempt to collect them and turn them into the handles of existential space,
natives turn these spaces into a “house”, “shelter”.  This paper will attempt to clarify cultural
and identification decisiveness of urban spaces through city image.

Anahtar Kelimeler

Space, urban spaces, identity, identity/difference problem

Kaynakça

• Agnew, J. (l993). Representing space. Space, scale and culture in social science. J. Duncan ve D. Ley (Der.), Place culture representation. (ss. 251-271). London and New York: Routledge
• Altay, D. (2004). “Minibar” ve kentte yeniden tanımlanan marjinal mekânlar. Arredamento Mimarlık, 10, 65-69.
• Aslanoğlu, R. (1998). Kent, kimlik ve küreselleşme. Bursa: Asa Kitabevi.
• Assmann, J. (2001). Kültürel bellek: Eski kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (A. Tekin, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Aytaç, Ö. (2006). Mekân(ın) sosyolojisi: toplumsalın yeniden kuruluşu. E. Eğribel ve U. Özcan (Der.), Sosyoloji ve coğrafya (Sosyoloji yıllığı kitap 15 ) içinde (ss. 876-896). İstanbul: Kızılelma Yayıncılık,
• Aytar, V. (2005). Metropol. İstanbul: L&M Yayınları
• Banerjee, T. (2001). The future of public space: beyond invented streets and reinvented places. Journal of the American Planning Association, 67 (1), 9-24.
• Batuman, B. (2002). Kimlik, anıtsallık, güven(lik); güven anıtı üzerine bir okuma. Arredamento Mimarlık, 11, 58-61.
• Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum.(Y.Alogan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme, toplumsal sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar. (A. Cemal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Castree, N. (2004). David Harvey: Key thinkers on space and place.P.Hubbard, R.Kitchin ve G. Valentine (Ed.), (ss. 181-188) London: Sage Puplication.
• Certeau, M. de. (1984). The practice of everyday life. Berkeley: University of California Press.
• Chaney, D. (l999). Yaşam tarzları. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Demir, E. (2002). Kamusal alan ve imge: gençlik parkının değişen anlamı. Toplum ve Bilim, (94), 109-142.
• Giddens, A. (1994). Modernliğin sonuçları. (E. Kuşdil, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gökaltun, E. (2010). Tuğla yüzeyli binalar kent kimliğini belirleyici ögelerden birisi olabilir mi? Eskişehir örneği. İdealkent, (1), 126-137.
• Göksu, S. (1999). Zaman enlemi, kentsel/tarihsel amnezi ve mekânsal planlamanın deontolojisi. Toplum ve Hekim, 14 (3) 188-190.
• Hetherington, K. (1998). Expressions of identities: space, performance and politics. London: Sage Publications.
• Honig, B. (1996). Differance, dilemmas, and the politics of home. S.Benhabib (Der.), Democracy and difference; contesting the boundaries of the political,içinde (ss. 257-277). Princeton: Princeton University Press.
• Işık, O. (1994). Değişen toplum/mekân kavrayışları: Mekânın politikleşmesi, politikanın mekânsallaşması. Toplum ve Bilim, (64–65), 7-38.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da geç kapitalizmin kültürel mantığı. (N. Plümer ve A. Gölcü, Çev.). İstanbul: Nirengi Kitap.
• Kocabıçak, E. (2004). Mekânın direnişi ya da direnişin mekânı: İstiklal Caddesi. Arredamento Mimarlık, 10, 61-64.
• Kömeçoğlu, U. (2003).Örtünme pratiği ve toplumsal cinsiyete ilişkin mekânsal bir etnografi. Doğu Batı, (23), 37-74.
• Kurtuluş, H. (2005). Bir ‘ütopya’ olarak Bahçeşehir. İstanbul’da Kentsel Ayrışma. H.Kurtuluş (Der.), (ss. 77-123). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Lefebvre, H. (1991).The production of space. (N.Smith, Çev.).Oxford: Blackwell.
• Lefebvre, H. (1999). Modern dünyada gündelik hayat. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Massey, D. (l984). Spatial divisions of labour. London: Macmillan.
• Nora, P. (2006). Hafıza mekânları. Ankara: Dost Kitabevi.
• Norberg-Schulz, C. (1980). Geniusloci: towords a phenomenology of architecture.Rizzoli: New York
• Oldenburg, R. (1999). The great good place (cafes, coffeeshops, bookstores, bars, hair salons and other hang outs at the heart of a community). New York: Marlowe Company.
• Özdemir, E. (2010). Kentin tanımlanmasında sosyolojik yaklaşımlar: Toplumsal süreç ve/veya mekânın çözümlenmesi. İdealKent, (1), 44-77.
• Özgün, A. ve Ersan O. (1997). Kent, görüntü bellek. www.korotonomedya.com.
• Proshansky, H. M., A. K. Fabian ve Kaminoff, L. (1983). Place, identity: physical world, socializations o the self. New York: The City University of New York.
• Rattansi, A. (1997).’Postmodern’ bir çerçevede ‘batı’ ırkçılıkları, etniklikler ve kimlikler. A.Rattansi ve S.Westwood (Der.), Irkçılık, modernite ve kimlik içinde (ss. 25-129). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Robins, K. (1999). İmaj, görmenin kültür ve politikası.(N. Türkoğlu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (1998). Siyaset, demokrasi ve kimlik. Bursa: Asa Yayınları.
• Scott, A. J. (2000). The cultural economy of cities. London: Sage Publications.
• Sennett, R. (1999). Gözün vicdanı: Kent tasarımı ve toplumsal yaşam.(S.Sertabiboğlu ve C.Kurultay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Smith, P. (2005). Kültürel kuram. (S.Güzelsarı ve İ.Gündoğdu, Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
• Soja, E. (1996).Thirdspace. Cambridge: Blackwell Publishers.
• Soja, E. ve Hooper, B. (1993).The spaces that difference makes: Some notes on the geographical margins of the new cultural politics. Michael Keith and Steve Pile (Der.) Place and the politics of identity, içinde (ss. 183-205). London:Routledge.
• Thrift, N. (2002).The first telematic city? N. Barley (Der.), In breathing cities: The architecture of movement içinde (ss. 102-107). Birkhäuser: Basel,
• Urry, J. (1999). Mekânları tüketmek,(R.G. Ögdül, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.