Türkiye’de Enerji Potansiyelinin Doğru Kullanımı: Nükleer Enerji Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 21, 292 - 314, 01.05.2018

Merve Koçak Güngör , Mesture Aysan Buldurur

Öz

Enerji, kalkınma ve
refahın en önemli kaynakları arasında yer almaktadır. Bu nedenle dünya
ülkeleri, enerji kaynaklarının sürdürülebilirliğini temin edecek politikalar ve
önlemler geliştirmektedirler. Bu kapsamda birçok dünya ülkesinde 1970’li
yıllardan itibaren yükselen enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik nükleer
santral yatırımları gerçekleştirilmiştir. Son dönemde nükleer santraller, 1980’li
yıllardan itibaren yaşanan kazalara bağlı olarak, gelişmiş ülkeler nezdindeki önemini
yitirmeye başlamıştır.

Bu çalışmada Türkiye’de
mevcut enerji kaynaklarının üretimi ve tüketimi üzerinden, son dönem ulusal
enerji politikasında dışa bağımlılığın alternatifi olarak görülen nükleer
enerji kaynaklarının gerekliliği tartışılmaktadır. Çalışmanın temel varsayımı,
enerjide verimli kullanımın, tasarrufun ve alternatif enerji kullanımına
yönelmenin sağlanması durumunda nükleer enerji kaynaklarına ihtiyaç
duyulmayacağıdır. Türkiye’de enerji kaynaklarının verimli kullanımı durumunda
sağlanabilecek artı enerji miktarının saptanmasına yönelik araştırmalardan
faydalanılarak; gelişmiş dünya ülkelerinde izlenen son dönem enerji
politikalarının Türkiye’de de izlenmesi durumunda elde edilebilecek enerji
miktarının ulusal enerji ihtiyacını karşılama kapasitesi tartışılmaktadır. Bu
kapsamda; nükleer enerji kaynaklarının yararları ve taşıdığı riskler
değerlendirilerek, enerji tasarrufu ve enerjinin verimli kullanımı,
yenilenebilir kaynaklarla enerji üretimi, kayıp ve kaçak enerji miktarının OECD
seviyesine düşürülmesine yönelik politikalar saptanmış ve Türkiye’ye ilişkin
enerji verileri incelenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türkiye’nin
enerji politikasının nükleer enerji santralleri kurulumu yerine, mevcut ve
yenilenebilir enerji kaynaklarının taşıdığı potansiyelin verimli kullanımı,
alternatif enerji kaynaklarından yararlanma ve enerji tasarrufu sağlanması
yönünde olması gerektiği görüşü benimsenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nükleer enerji, Enerji arz güvenliği, Yenilenebilir enerji kaynakları, Enerji tasarrufu, Alternatif enerji politikaları

Suitable Usage of Energy Potential in Turkey: Evaluation of Nuclear Energy Investment Projects

Öz

Energy is among the most
important resources of development and prosperity. For this reason, the
countries of the world are developing policies and measures to ensure the
sustainability of energy resources. In this context, investments in nuclear
power plants have been realized in many countries of the world to meet the
rising energy demand since 1970's. Recently, nuclear power plants have begun to
lose importance in developed countries due to the accidents that have occurred
since the 1980s.

In this study, emphasizing
the existing energy resources production and consumption, the use of nuclear
energy resources necessity seen as an alternative to the foreign dependency are
discussed. The basic assumption of the study is in case of savings made and
tendency to use alternative energies, there will be no need for nuclear energy
resources. Taking into consideration the results of the investigations made on
the quantity of surplus energy derived upon efficient use of energy resources
in Turkey; the capacity of the yield value to compensate the national energy
consumption demand is discussed if similar energy politics in Turkey are
followed which the developed countries recently pursue. In this context, upon
evaluating the benefits of nuclear energy resources and its risks, energy
savings and efficient use of energy, energy production by renewable sources,
politics are established for loss and leakages in energy to be reduced to OECD
level and energy data of Turkey are scrutinized. Evaluations resulted that
Turkey’s energy politics should be based on efficient use of existing and
renewable energy resources, making use of alternative energy resources and
monitoring energy savings rather than installing nuclear power plants.

Anahtar Kelimeler

Nuclear energy, Energy security, Renewable energy sources, Energy conservation, Alternative energy policies

Kaynakça

• Akahare, K.;Yonai, S.; Shigekozu, F.;Miyahera, N.; Yasuda, H.;Iwaoka, K.; Matsumato, M.; Fukumura, A.; Akashi, M. (2012). The Fukushima Nuclear Power Plant Accident and Exposures in the Environment. Journal of Environmentalist, 32(2), 136-143.
• Anonim, (2010). Nükleer enerji santrallerinin dünyaya yayılma süreci. Mayıs 2014 tarihinde http://enerjisistemleri.blogspot.com.tr adresinden erişildi.
• Anonim, (2013). Nükleer kazalar ve nükleer santrallerin kapatılması. Mayıs 2014 tarihinde http://www.cografyaogretmenleri.com adresinden erişildi.
• Aysan, M., (1983) Kentsel tasarımda güneş enerjisinden optimum yararlanma konusunda bir araştırma ve İstanbul’da çeşitli uygulama örnekleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• British Petrolium (2016, Kasım) Statistical Review of World Energy 2016, 20 Kasım 2016 tarihinde http://www.bp.com adresinden erişildi.
• Çanka Kılıç, (2011). Türkiye’deki yenilenebilir enerjilerde mevcut durum ve teşviklerdeki son gelişmeler. Mühendis ve Makine Dergisi, (612)52, 103-115.
• Coşkun, O., Pamuk, H., (2014, Şubat). Turkey’s first nuclear plant facing further delays- sources. Mayıs 2014 tarihinde http://uk.reuters.com/ adresinden erişildi.
• Devlet Su İşleri, (2014, Mayıs). İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü ve Türkiye, Mayıs 2014 tarihinde http://www.dsi.gov.tr adresinden erişildi.
• Dinçer, F., (2011). Türkiye’de güneş enerjisinden elektrik üretimi potansiyeli- ekonomik analizi ve AB ülkeleri ile karşılaştırmalı değerlendirme. KSU Mühendislik Dergisi, 14(1), 8-17.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2004). Dünyada ve Türkiye'de enerji verimliliği ve Türk sanayiinde enerji verimliliğinin incelenmesi (Yayın No. DPT 2689, ISBN. 975-19- 3782-5). Ankara.
• Dünya Enerji Konseyi, (2012). Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi enerji raporu, Mayıs 2014 tarihinde http://dektmk.org.tr adresinden erişildi.
• TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), (2012, Ocak) Enerji verimliliği raporu (EMO Yayın No. GY/2012/3, ISBN. 978-605-01-0275-8). Ankara.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, (2014a, Mayıs). Nükleer enerji ve Türkiye. Mayıs 2014 tarihinde, http://www.eie.gov.tr adresinden erişildi.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, (2014b, Mayıs). 1973-2012 Yılları Faaliyet Raporları. Mayıs 2014 tarihinde http://www.eie.gov.tr adresinden erişildi.
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), (2013). EPDK 2012 Yılı Faaliyet Raporu. Şubat 2014 tarihinde http://epdk.gov.tr adresinden erişildi.
• EuroActiv, (2014). AB Yenilenebilir Enerji Politikası. Şubat 2014 tarihinde http://www.euroactiv.com.tr adresinden erişildi.
• Greenberg, M., Truelove, H. B. (2011). Energy choices and risk beliefs: is it just global warming and fear of a nuclear power plant accident?. Risk Analysis, 31(5), 819-831.
• İpek, P., (2013). Enerji güvenliğinde Ortadoğu Bölgesi’nin jeopolitiği ve enerji piyasalarında “Muğlak” bir devrimin yansımaları. Ortadoğu Analiz Dergisi, 50 (5),10-24.
• Kanlı, A. İ., Denli, A., (2010). Ülkemiz Alternatif Enerji Kaynaklarına Genel Bir Bakış. Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Türkiye 10. Enerji Kongresi Bildirileri Kitabı içinde (ss. 145-154). Ankara.
• Kaygusuz, K. (2008). The future of nuclear power and renewable energy sources in the European Union. Energy Sources, Part B, 3(4), 348-361.
• Kaygusuz, K., Sarı, A. (2003). Renewable energy potential and utilization in Turkey. Energy conversion and management, 44(3), 459-478.
• Oğan,S., (2007, Şubat). Sınırımızdaki Çernobil: Metsamor Nükleer Santrali, Nisan 2016 tarihinde http://www.turksam.org/tr/ adresinden erişildi.
• Patel, S., (2013, Ocak). Germany’s energy transition experiment. POWER Energy Policy, Nisan 2014 tarihinde http://www.powermag.com adresinden erişildi.
• Schneider, M., Froggatt, A. (2012). 2011–2012 world nuclear industry status report. Bulletin of the Atomic Scientists, 68 (5), 8-22.
• Schneider, M., Froggatt, A. (2014). 2012–2013 world nuclear industry status report. Bulletin of the Atomic Scientists, 70 (1), 70-84.
• Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ), (2014, Mayıs). 1995-2012 Yılları Faaliyet Raporları. Mayıs 2014 tarihinde http://www.tedas.gov.tr adresinden erişildi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), (2012). 2012 yılı Türkiye enerji istatistikleri. Mayıs 2014 tarihinde http://www.tuik.gov.tr adresinden erişildi.
• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), (2009, Ağustos). Nükleer ve radyolojik kazalar. Şubat 2015 tarihinde http://www.taek.gov.tr/ adresinden erişildi.
• World Nuclear Association, (2014). Nuclear Statistics. Haziran 2014 tarihinde www.worldnuclear.org, adresinden erişildi.
• Yakıcı Ayan, T., Pabuççu, A. G. H. (2013). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Yatırım Projelerinin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3), 89-110.