Adıyaman District Being a Province and Developments in this Process

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 28, 1230 - 1254, 31.12.2019

Mehmet Gündüz

https://doi.org/10.31198/idealkent.634785

Cited By: 2

Öz

The administrative status of some settlements can be changed by administrative arrangements in Turkey. These administrative arrangements can be made for socio-economic or political reasons. Therefore, the transformation of districts turn into provinces brings some discussions. The Democratic Party changed the status of Adıyaman. Adıyaman district became a province in 1954. In this study, the process of becoming a province in Adıyaman district and the developments in this process and the expectations of the people were examined. Within the scope of the study, the Grand National Assembly of Turkey Minutes, the press of the period and other related studies were examined. There are socio-economic, geographical and political reasons for Adıyaman being a province. These reasons led to controversy between the power and opposition of the period. The inclusion in Besni to Adıyaman is the most important issue in this process. Most of the Besni people desired to join to Gaziantep instead of Adıyaman. However, Besni joined to Adıyaman with the administrative regulation. The opposition claimed that Besni was joined to Adıyaman for political reasons. The ruling party argued that this arrangement was made for socio-economic reasons, not for political reasons. The issue of Adıyaman becaming a province took place in the local press of the period. Therefore Adıyaman is one of the best cases of the transition from the district to the province.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, Malatya, Besni, District, Province

Adıyaman Kazasının Vilayet Olması ve Bu Süreçte Yaşanan Gelişmeler

Öz

Türkiye’de yapılan idari düzenlemelerle bazı yerleşim yerlerinin idari statüsü değişebilmektedir. Bu idari düzenlemeler sosyo-ekonomik veya siyasi sebeplerle yapılabilmektedir. Bu yüzden kazaların vilayete dönüştürülmesi beraberinde bazı tartışmaları da getirmektedir. Demokrat Parti Adıyaman kazasının statüsünü değiştirmiştir. Adıyaman kazası 1954 yılında vilayet olmuştur. Bu çalışmayla Adıyaman kazasının vilayet olma süreci ve bu süreçte yaşanan gelişmeler ile halkın beklentileri irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamında TBMM Zabıtları, dönemin basını ve konuyla ilgili diğer çalışmalardan yararlanılmıştır. Adıyaman’ın il olmasının sosyo-ekonomik, coğrafi ve siyasi sebepleri bulunmaktadır. Bu sebepler dönemin iktidarı ve muhalefeti arasında tartışmalara yol açmıştır. Besni’nin Adıyaman’a bağlanması bu süreçte yaşanan en önemli meseledir. Besnililerin çoğu Adıyaman yerine Gaziantep’e bağlanmak istemiştir. Ancak yapılan idari düzenleme ile Besni Adıyaman’a bağlanmıştır. Muhalefet Besni’nin siyasi sebeplerle Adıyaman’a bağlandığını iddia etmiştir. İktidar partisi ise bu düzenlemenin siyasi sebeplerle değil sosyo-ekonomik sebeplerle yapıldığını ileri sürmüştür. Adıyaman’ın il olması meselesi dönemin yerel basınında geniş yer bulmuştur. Bu sebeple Adıyaman ilçeden vilayete geçiş sürecinin izlenebileceği en iyi örneklerden biridir.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, Malatya, Besni, Kaza, Vilayet

Kaynakça

• Adapazarı ve Adıyaman Kazaları Vilayet Oldu. (1954, 15 Haziran). Milliyet, s.1-3.
• Adıyaman Bucak mı Oluyor? (1953, 21 Eylül). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Adıyaman Kazasının Bugünkü Durumu. (1954, 5 Haziran). Sabah, s.1.
• Adıyaman Merasimle Vilayet Oluyor. (1954, 1 Aralık). Gayret, s.1.
• Adıyaman ve Sakarya Dün Merasimle Vilayet Oldu. (1954, 2 Aralık). Gayret, s.1.
• Adıyaman ve Sakarya’da Dün Büyük Törenler Yapıldı. (1954, 2 Aralık). Zafer, s.1,7.
• Adıyaman Vilayet Oluyor. (1953, 3 Aralık). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Adıyaman Vilayeti. (1954, 24 Kasım). Gayret, s.1.
• Adıyaman, Adapazarı Bugün Vilayet Oluyor. (1954, 1 Aralık). Zafer, s.7
• Adıyaman, Tam Bir Bayram Havası Yaşadı. (1954, 3 Aralık). Zafer, s.1.
• Adıyaman’ın Vilayet Olması Lazımdır. (1954, 22 Şubat). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Adıyaman’ın Vilayet Meselesi. (1954, 11 Ocak). Yeşil Adıyaman, s.2.
• Adıyaman’ın Vilayet Olması. (1954, 16 Kasım). Gayret, s.1.
• Adıyaman’ın Vilayet Teşkilatının Çalışma Yerlerini Tespit İçin Gelen Heyet. (1954, 28 Ekim). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Avaner, T. (2009). Prof. Dr. Hikmet Sami Türk ile röportaj: “Hukuk ve siyaset temelinde yerel seçimler: yerel seçim sistemi ve Mart 2009 seçimleri üzerine değerlendirmeler”. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 9, 33-54.
• Başbakan Menderes Heyeti Kabul Buyurdular. (1954, 21 Ocak) Yeşil Adıyaman, s.1.
• Başvekilin Dünkü Kabulü. (1954, 20 Şubat). Milliyet, 1954, s.7.
• Besnililer Kazalarının Adıyaman’a Bağlanmasını İstemiyor. (1954, 7 Haziran). Sabah, s.1.
• Bir Şehir 21 Yılda Ancak Bu Kadar İhmal Edilir. (1975, 26 Mart). Adıyaman, s.1.
• BMM Reisi Refik Koraltan. (1954, 28 Nisan). Sabah, s.1.
• Bugün Şehrimizin Vilayet Oluşunun 4. Yıldönümü. (1958, 1 Aralık). Demokrat Adıyaman, s.1.
• Çetin, Y. (1963, 21 Temmuz). “Adıyaman ili tarihi”. Yeşil Adıyaman, s. 2 ve 6.
• Dâhiliye Vekâleti. (1928). Son Teşkilat-ı Mülkiye’de köylerimizin adları. İstanbul: Dahiliye Vekaleti Yayını.
• Gene Aynı Dert. (1954, 4 Ekim). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Güzel Kazamızın Vilayet Olması. (1954, 31 Mayıs). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Hallaçoğlu, Y. (1988). Adıyaman. DİA, 1, 377-379
• Hayallerden Hakikata. (1954, 15 Şubat). Yeşil Adıyaman, s.1,4.
• İki Yeni Vilayet. (1954, 2 Aralık). Yeni Sabah, s.1
• İşte Adıyaman (1971, 20 Mayıs). Çağdaş, s.1.
• Karabatak, N. (2017). 1950’li yıllarda Adıyaman, http://blog.milliyet.com.tr/1950-li-yillarda-adiyaman-/Blog/?BlogNo=576433
• Kazamızın Vilayet Olmasından Kızan Besnililer. (1954, 7 Haziran). Yeşil Adı-yaman, s.1.
• Kılıç, A. (1954, 1 Aralık). Sayın Refik Koraltan ve Namık Gedik’den maruzatımız. Yeşil Adıyaman, 1-3.
• Kılıç, A. (1954, 18 Kasım). “Kutsal davamız”. Yeşil Adıyaman, 1.
• Koraltan Dün Besnililere Hitap Etti. (1954, 3 Aralık). Sabah, s.1.
• Moltke, H. (1969). Motlke’nin Türkiye mektupları. İstanbul: Remzi Yayınları.
• On İki Yıl Evvel 1 Aralık Günü Adıyaman İl Oldu. (1966, 2 Aralık). Demokrat Adıyaman, s.1.
• Safi, İ., ve Kurşuncu, T. (2019). Siyasal partizanlığın bir göstergesi olarak se-çim hileleri ve Türkiye’deki bazı uygulamaları. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(8), 46-71.
• T.C. Adıyaman Valiliği. (t.y.). Adıyaman tarihi. http://www.adiyaman.gov.tr/adiyaman-tarihi
• T.C. Başbakanlık İGM (1961). 22 Ekim 1950 genel nüfus sayımı. İstanbul: İstatistik Genel Müdürlüğü Yayınları.
• T.C. Başbakanlık İGM (1961). 23 Ekim 1955 genel nüfus sayımı. İstanbul: İstatistik Genel Müdürlüğü Yayınları.
• TBMM Millet Meclisi Albümü. (1970). Dönem III.
• TBMMZC. (1954). Meclis tutanakları. TBMM Tutanak Dergisi. D.X, C.I.
• TBMMZC. (1954). TBMM Tutanak Dergisi. Ek Kısmı. D.X, C.I.
• TÜİK (t.y.). Seçim sonuçları. https://biruni.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/secim.zul https://www.yenisafak.com/secim-1954/secim-sonuclari https://www.yenisafak.com/secim- 1957/secim-sonuclari
• Umumi Meclis Toplantısı. (1954, 13 Aralık) Yeşil Adıyaman, s.1.
• Vazife Bizi Bekliyor. (1954, 2 Eylül). Yeşil Adıyaman, s.1-2.
• Vilayet Kuruluş Merasimi. (1954, 18 Kasım). Yeşil Adıyaman, s.1.
• Vilayet Oluşumuzun Dokuzuncu Senei Devriyesi. (1963, 1 Aralık). Yeşil Adıyaman, s.1-6.
• Vilayetimiz Kuruluş Merasiminde. (1954, 1 Aralık). Yeşil Adıyaman, s.1-2.
• Yeni Belediye Reisimiz Geldi. (1954, 18 Kasım). Yeşil Adıyaman, s.1.