Sosyolojik Açıdan Covid-19 Salgını: Erzurum’da Kent, Mekân ve Toplumsal Yaşam

Yıl 2021, Sayı: COVID-19 Sonrası Kentsel Kamusal Mekânların Dönüşümü, 221 - 243, 28.09.2021

İlknur Beyaz Özbey

https://doi.org/10.31198/idealkent.853769

Cited By: 2

Öz

Mekân, salt coğrafi bir terim olmanın ötesinde, bireysel ve toplumsal ilişkilerin şekillendiği yer olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal yaşam alanının önemli bir dinamiği haline gelen mekânlar, istek, ilgi ve ihtiyaçlar dâhilinde dönüşüme uğramaktadır. Özellikle insanların yoğunlukta yaşadığı kentsel mekânlar, söz konusu değişim ve dönüşümün merkezi haline gelmiştir. Covid-19 salgınıyla birlikte kentsel mekânlar, daha görünür, daha çok risk barındıran ve üzerinde çokça düşünülen bir yer olmuştur. Bu anlamda çalışmanın konusunu, Covid-19 salgını bağlamında kentsel mekan ve mekanın yeniden tahayyülü oluşturmaktadır. Covid-19 salgını kapsamında alınan önlemlerin, gündelik yaşam, ekonomi, eğitim, kültür gibi alanlarda değişim oluştururken; salgının mekân üzerinde de ne gibi değiştirip dönüştürücü etkisinin bulunduğu, çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu anlamda bu çalışmada, Erzurum’da kent merkezinde yaşayan 7’si kadın ve 7’si erkek olmak üzere toplamda 14 kişiyle nitel araştırma yöntemi kapsamında derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Alan araştırması sonucunda, Covid-19 salgınıyla birlikte, alınan tedbirler kapsamında tek bir yaşam alanının hem eğitim hem çalışma hem de boş vakitlerin değerlendirildiği mekân olarak deneyimlendiği görülmüştür. Kentsel mekânların avantaj ve dezavantajlarının sorgulandığı sonucuna ulaşılmıştır. İnsanları kente bağlayan dinamikler kapsamında kentten ayrılamadıkları, fakat kentin dezavantajlarını bertaraf edecek alternatif yaşam alanları oluşturma eğiliminde oldukları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Salgın, Mekan, Kentsel Mekan, Erzurum

Covid-19 Pandemic from Sociological Aspect: City, Space and Social Life in Erzurum

Öz

Space, beyond being a mere geographical term, emerges as a place where individual and social relations are shaped. The subject of the study is the re-imagination of urban space and space in the context of the Covid-19 outbreak. While the measures taken within the scope of the Covid-19 outbreak create change in areas such as daily life, economy, education and culture; the main purpose of the study is what the epidemic has had a transformative effect on the space. In-depth interviews were conducted within the scope of qualitative research method with a total of 14 people, 7 of whom were women and 7 of whom were men, living in the city center of Erzurum. It was observed that with the Covid-19 epidemic, within the scope of the measures taken, a single living space was experienced as a place where both education, work and leisure time were spent. It was concluded that the advantages and disadvantages of urban spaces were questioned. It is understood that they cannot leave the city within the scope of the dynamics that connect people to the city, but they tend to create alternative living spaces that will eliminate the disadvantages of the city.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, pandemic, space, urban space, Erzurum

Kaynakça

• Afacan, E. ve Avcı, N. (2020). Koronavirüs (Covid-19) örneği üzerinden salgın hastalıklara sosyolojik bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi,7(5), 1-14.
• Akbaş, E. (2020). Covid-19’un toplumsal etkileri. İ. Demir (Ed.). Kovid-19 ve sonrası disiplinlerarası bir yaklaşım içinde (36-41). ULİSA.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Alver, K. (2007). Siteril hayatlar: kentte mekânsal ayrışma ve güvenlikli siteler. Ankara: Hece Yayınları.
• Atabeyoğlu, Ö. ve Turgut, H. (2009). Tarihi bir kentin değişimi: Erzurum kenti. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 8(1), 41-53.
• Castells, M. (1991), Kent, sınıf, iktidar, Asuman Erendil (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Çavuşoğlu, E. (2016). Türkiye kentleşmesinin arkeolojisi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Göka, Ş. (2001). İnsan ve mekân. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Gönül, K. (2020). Salgın ve yeni çalışma biçimleri. Kamuda Sosyal Politika, 13(40), 49-57.
• Güleç-Solak, S. (2017). Mekân-kimlik etkileşimi: kavramsal ve kuramsal bir bakış. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1). 13-37.
• Gür, Ş, Ö., (1996). Mekan örgütlenmesi. Trabzon: Gür Yayınları.
• Harvey, D. (2003). Sosyal adalet ve şehir. Mehmet Moralı (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• İnceoğlu, M. ve Aytuğ, A. (2009). Kentsel mekânda kalite kavramı. MEGARON, 4(3):131-146.
• Kahraman, M. D. (2014). İnsan ihtiyaçları ve mekansal elverişlilik kavramları perspektifinde yaşanılırlık olgusu ve mekansal kalite. Planlama, 24(2):74-84
• Kolukırık, S. (2010). Mekân, kültür ve kimlik: Isparta Tahtacılarında mekânın sosyal anlamı. Journal of World of Turks, 2(2):87-100.
• Kurt, A. A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Lefebvre, H. (2015), Mekanın üretimi. Işık Ergüden (Çev.). İstanbul: Sel Yayınları.
• Odabaş, U. K. (2018). Tarihsel süreçte kamusal alanın yapısal dönüşümü ve Habermas. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı): 2051-2066.
• Paköz, M. Z. (2020). Azman kentlerin sonu mu? Salgın sonrasında kentsel planlama. İ. Demir (Ed.). COVID-19 Salgınının Sosyolojik Analizi içinde (23-28). Erişim Adresi: https://tyap.net/mediaf/TYAP_korona_analizleri.pdf
• Taştan, C. (2020). Kovid-19 salgını ve sonrası psikolojik ve sosyolojik değerlendirmeler. O. İmga ve U. Ayhan (Der.), KOVİD-19 salgını ve sonrası toplum, devlet ve küresel sistem içinde (13-47). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Tezcan, M. (1996). Eğitim sosyolojisi, Ankara: Feryal Matbaası.
• Zaman, M., Sevindi, C. ve Birinci, S. (2018). Tarihi yolların buluştuğu Erzurum şehrindeki beşeri turistik eserler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (Özel Sayı), 581-601.
• Zeybekoğlu-Akbaş, Ö. ve Dursun, C. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sürecinde özel alanına kamusal alanı sığdıran çalışan anneler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5): 78-94.