İki Şehir İki Hikâye: Muhacir ve Mübadillerin Bilgi ve İnovasyonun Yayılmasına Etkisi ve Bölgelerin Ekonomik Gelişimine Katkıları

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 35, 306 - 342, 20.04.2022

Fatih Altuğ , Mutlu Yılmaz

https://doi.org/10.31198/idealkent.1077363

Öz

Göç ve göçmen konusu çağdaş dünyanın en güncel konularından biri olup literatürde farklı disiplinler tarafından çok yönlü olarak ele alınmaktadır. Bu çalışma uluslararası göç niteliğinde olan muhacir ve mübadil göçlerinin özellikle girişimcilik kültürünün gelişimine katkısı ve bölgeler arasında bilgi ve teknoloji yayılımı bağlamında bölgelerin gelişimine yaptıkları etkileri belirlemeye çalışmaktadır. Bunun için mübadil ve muhacir göçlerinin yoğun olduğu Eskişehir ve Samsun illeri araştırma sahası olarak seçilmiştir. Çalışmamızda hem birincil hem de ikincil verilerden yararlanılmıştır. Birincil veri olarak nitel araştırma yönteminin derinlemesine görüşme tekniği tercih edilmiştir. Çalışmada kartopu örnekleme yöntemi ile araştırma sahasındaki göçmen dernekleri, kurumlar ve kişilerle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. İkincil veri olarak istatistikler, kitaplar ve diğer literatür kaynaklarından istifade edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiş ve sistematik bir şekilde sunulmuştur. Yapılan analiz ve değerlendirmelere göre muhacir ve mübadil göçlerinin bilgi ve teknoloji bağlamında bölgelerine olan ekonomik etkileri farklılık göstermektedir. Bu durum göçlerin zamanı, göçmenlerin niteliği ile hedef ve kaynak bölgelerin mekânsal farklılıklarından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmamız zaman, mekân ve nitelik olarak farklı iki göç olgusunun bölgesel etkilerini karşılaştırması bakımından özgün bir nitelik taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

göç, inovasyon, bölgesel kalkınma, Eskişehir, Samsun

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

Kolaylaştırıcılıklarından dolayı her iki şehirdeki göçmen derneklerine ve Sedanur Arslan’a teşekkür ederiz.

Two Cities, Two Stories: The Impact of Immigrants and Exchange on the Diffusion of Knowledge and Innovation and Their Contribution to the Economic Development of the Regions

Öz

The topic of migration and immigrants is one of the most up-to-date topics of the contemporary world. It is studied in a multifaceted manner by different disciplines in the literature. This study tries to determine the contribution of immigrant and exchangee migration, which is international migration, to the development of entrepreneurship culture and their effects on the development of regions in the context of information and technology diffusion between regions. For this, Eskişehir and Samsun provinces, where the immigrants and immigrants migrated, were chosen as the research area. In our study, both primary and secondary data were used. As primary data was preferred, the in-depth interview technique of the qualitative research method. In the study, face-to-face interviews were conducted with immigrant associations, institutions, and individuals in the research area using the snowball sampling method. Semi-structured interview forms were used in the interviews. Statistics, books, and other literature sources were used as secondary data. The data obtained were analyzed descriptively and presented in a systematic way. According to the analyzes and evaluations made, the economic effects of immigrant and exchange migrations on their regions in the context of information and technology differ. It has been concluded that this situation is caused by the time of migration, the quality of the immigrants and the spatial differences of the destination and source regions. Our study is unique in terms of comparing the regional effects of two different migration phenomena in terms of time, place, and quality.

Anahtar Kelimeler

migration, innovation, regional development, Eskisehir, Samsun

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Amin, A. (1999). An institutionalist perspective on regional economic development. Akyüz, J. (2008). Göç yollarında; Kafkaslardan Anadolu’ya göç hareketleri. Bilig Dergisi, 46, 37-56.
• Altuğ, F. (2017). Yakınlık türlerinin farklı bilgi tabanlarına sahip sektörlerde bilgi, öğrenme ve yenilik süreçlerine etkisi: Eskişehir örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altuğ, F. ve Yılmaz, M. (2017). Bölgesel kalkınmada bölgelerarası bilgi ve inovasyon akışlarına göçmenlerin etkisi: Eskişehir örneği. A. Ertek, İ, Çiçek, N. Türkoğlu, E. Yılmaz, M. Süzer, TCK 75. Yıl Uluslararası Kongresi içinde (ss. 285-293), Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Arı, K. (1995). Büyük mübadele: Türkiye'ye zorunlu göç, 1923-1925. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Bayer, B. (2018). Halife Memun’un rüyası: Beytü’l-Hikme ve Bağdat’taki çeviri hareketine dair argümanların değerlendirilmesi. Tezkire, 63, 41-63.
• Bouamrane, C. (2009). Ortaçağ İslam dünyasında bilim ve gelişmesi. (H. Şimşek, Çev.), İTEM,14, 383-396.
• Bozdağlioğlu, Y. (2014). Türk- Yunan Nüfus mübadelesi ve sonuçları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 180, 9-32.
• Celal, V. (2019). İslam dünyasında tercüme hareketlerinin felsefî düşüncenin gelişimi açısından üstlendiği rol üzerine bir inceleme. Felsefe Dünyası, 70, 202-216.
• Chang, H., J. (2015). Sanayileşmenin gizli tarihi. Ankara: Efil Yayınevi.
• Corsaro, D., Cantù, C. ve Tunisini, A. (2012). Actors' heterogeneity in innovation networks. Industrial Marketing Management, 41(5), 780-789.
• Çapa, M. (2001). Mübadele’de Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyetinin rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10), 29-60.
• Çolak, F. (2013). Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye göç hareketi (1950-1951). Tarih Okulu Dergisi, 14, 113-145.
• Deniz, A., ve Özgür, E. M. (2013). Antalya'daki Rus gelinler: Göçten evliliğe, evlilikten göçe. Istanbul University Journal of Sociology, 3(27), 151-175.
• Dicks, D. R. (1959). Thales. The Classical Quarterly, 9(3-4), 294-309.
• Ditzen, J. ve Bhattacharjee, A. (2014). Economic growth and migration. SEEC Discussion Papers, 1406. 13 Aralık 2021 tarihinde https://ideas.repec.org/p/hwe/seecdp/1406.html adresinden erişilmiştir.
• Doğanay, H. (1997). Türkiye beşerî coğrafyası. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Doğru, F. (2017). Eskişehir ili manav ağızlarının genel özellikleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 6(2), 828-846.
• Erdem, G. (2013). İslam kültür tarihinin ilk ilimler akademisi Beytü’l-Hikme. Dini Araştırmalar, 16(42), 57-77.
• Ertin, G. (1994). Eskişehir kentinde yerleşmenin evrimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Faggian, A., & McCann, P. (2009). Human capital, graduate migration and innovation in British regions. Cambridge Journal of Economics, 33(2), 317-333. https://doi.org/10.1093/cje/ben042
• Fassio, C., Montobbio, F., & Venturini, A. (2019). Skilled migration and innovation in European industries. Research Policy, 48(3), 706-718. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.11.002
• Ganguli, I. (2015). Immigration and ideas: What did Russian scientists “bring” to the United States? Journal of Labor Economics, 33(1), 257-288. https://www.jstor.org/stable/10.1086/679741
• Güder, E. (2010). İdari bölünüşe göre Eskişehir’de nüfus dağılışı (2000 ve 2008). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hornung, E. (2014). Immigration and the diffusion of technology: the Huguenot diaspora in Prussia. American Economic Review, 104(1), 84-122. https://www.jstor.org/stable/42920689
• İpek, N. (1991). Kafkaslar'dan Anadolu'ya göçler (1877-1900). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 101-138.
• İpek, N. (1997). Kafkaslardaki nüfus hareketleri. Türkiyat Mecmuası, 20, 273-313.
• İpek, N. (1999). Birinci Dünya Savaşı esnasında Karadeniz ve Doğu Anadolu'da cereyan eden göçler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 167-254.
• İpek, N. (2000). Mübadele ve Samsun. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
• İpek, N. (2006). İmparatorluktan ulus devlete: göçler. Trabzon: Serander Yayınları. İstatistik Yıllığı 1930 Türkiye Cumhuriyeti Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstatistik Yıllığı Üçüncü Cilt- 1930, Ankara 1930.
• Işık, O. (2021). Vezirköprü’nün kültür tarihi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kale, D. (2009). International migration, knowledge diffusion and innovation capacities in the Indian pharmaceutical industry. New Technology, Work and Employment, 24(3), 260-276.
• Kaplanoğlu, R. (1999). Bursa'da mübadele (1923-1930) Yunanistan göçmenleri. İstanbul: Avrasya Etnografya Yayınları.
• Kazgan, G. (1983). Milli Türk devletinin kuruluşu ve göçler. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 30(1-4), 313-331.
• Keyder, Ç. (1999). Türkiye’de devlet ve sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kırlı, E. (2001). 19. ve 20. yüzyılda Eskişehir’e yapılan göçler. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lissoni, F. (2018). International migration and innovation diffusion: an eclectic survey. Regional Studies, 52(5), 702-714. https://doi.org/10.1080/00343404.2017.1346370
• Martin, R. ve Sunley, P. (2006). Path dependence and regional economic evolution. Journal of Economic Geography, 6(4), 395-437. Doi: 1093/jeg/lbl012
• Mbaye, L. ve Tani, M. (2019). Migration, innovation, and growth: an African story? IZA Discussion Papers, No. 12533, Institute of Labor Economics (IZA), Bonn. 13 Aralık 2021. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/207359/1/dp12533.pdf adresinden erişilmiştir.
• Moser, P., Voena, A. ve Waldinger, F. (2014). German Jewish émigrés and US invention. American Economic Review, 104(10), 3222-3255.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayınodası.
• Öksüz, H. ve Küçüker, Y. (2019). 20. yüzyılın ilk yarısında Türkiye’nin sosyal haritasına bir bakış. Gazi Akademik Bakış, 13(25), 1-35.
• Önder, S. ve Kırlı, E. (2005). Osmanlı döneminde Eskişehir'e göçler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 129-144.
• Öz, M. (2006). XV. yüzyıldan XVII. yüzyıla Samsun yöresi. C. Yılmaz (Der.), Geçmişten geleceğe Samsun içinde (ss. 3-29). Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi.
• Özelçi, T. (1994). Technology change in industry and regional development case study: Determination of Eskişehir’s regional indigenous of potential for technological chgange and industrial development. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Sağlam, N. (2021). Samsun ve civarında Ermeni ve Rumların faaliyetleri (1880-1920). Ermeni Araştırmaları (68), 57-106.
• Sarısakal, B. (2013). Samsun’da mübadele. M. Pekin (Der.) Mübadil kentler: Türkiye içinde (ss. 172-208). İstanbul. Lozan Mübadilleri Vakfı.
• Saxenian, A. (1983). The genesis of silicon valley. Built Environment (1978-), 7-17. http://www.jstor.com/stable/23286110
• Saxenian, A. (2007). The new argonauts: regional advantage in a global economy. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Sezer, C. (2021). Birinci Dünya Savaşı’nda Pontusçu Rum çetelerinin Bafra ve çevresindeki faaliyetleri (1914-1918). Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6(1), 349-380.
• Sezer, S. (2012). Lozan ve mübadele. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları. Skare, M. ve Soriano, D. R. (2021). Technological and knowledge diffusion link: an international perspective 1870–2019. Technology in Society, 66, 1-12.
• Şahin, H. H. (2020). Tarihsel bir olgu olarak kültür, çokkültürlülük ve hoşgörü. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7(3), 1968-1984.
• Şahin, C. (2011). Bir göçmen kenti olarak Eskişehir ve Eskişehir’in sosyo-kültürel yapısında Tatar kimliği. İdealkent, 2(3), 220-243.
• TDK. (2021). Türk Dil Kurumu İnternet Sözlüğü. 21 Ekim 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Tunçdilek, N. (1953). Eskişehir bölgesinde yerleşme tarihine toplu bir bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 15(1-4), 189-208.
• Tunçdilek, N. (1957). Eskişehir ve şehrin tekamülü. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 4(8), 35-47.
• Tunçdilek, N. (1986). Türkiye’de yerleşmenin evrimi. İstanbul: Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
• Yağmur, C. ve Kapcı, H. Z. (2020). Lozan mübadilleri ve emlak-i gayrimenkule. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (48), 119-134.
• Yazıcı, H. ve Demirel, M. (2006). “93 Harbi” (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)’nden sonra Eskişehir’e yerleştirilen göçmenler. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 29, 267-278.
• Yıldız, İ. (2020). Fuat Sezgin’e göre İslam düşüncesi ve batı medeniyeti üzerindeki etkileri. ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 13-44.
• Yılmaz, A. (1990). Samsun Kazası’nıın idari İktisadi ve sosyal durumu (1485-1520) İstanbul Üniversitesi]. İstanbul.
• Yılmaz, C. (2007). Samsun İlinde Nüfus Hareketleri. C. Yılmaz (Der.), Geçmişten Geleceğe Samsun, İkinci Kitap içinde (ss. 289-316). Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Yay.
• Yüce, A. ve Korucuk, N. (2020). Coğrafi işaretli ürünleri satın almaya yönelik tutum ölçeği; Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3569-3581.