Ukrayna Krizi ve Ekokırım: Çevresel Bozulmaların Güvenlikleştirilmesinde Son Adım

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 37, 1504 - 1534, 14.11.2022

Ceren Gürseler

Öz

Ukrayna’ya Rusya’nın düzenlemekte olduğu saldırılar, çeşitli açılardan uluslararası hukukun ihlalini içermektedir. Bu bağlamda özellikle çevrenin bozulması ve tahrip edilmesi, savaş zamanında çevrenin korunması başlıkları bir kez daha gündeme gelmiştir. Suriye gibi çevrenin tahribatının yüksek oranlarda yaşandığı örneklerden farklı olarak Ukrayna’da ekokırım gibi oldukça önemli bir kavrama başvurarak çevreye verilen zarar güvenlikleştirilmeye çalışılmaktadır. Güvenlikleştirmenin başarılı olması durumunda ekokırım; soykırım, savaş suçu, insanlığa karşı suç ve saldırının yanında beşinci uluslararası suç olarak sayılabilecektir. Dolayısıyla çevreye verilen zarardan ötürü sorumlular cezalandırılabilecektir. Çevresel sorunların ya da çevreye verilen tahribatın diğer güvenlikleştirme örneklerinden farklı olarak, Ukrayna savaşında güvenlikleştirme bizzat Ukrayna tarafından diğer bir deyişle gelişmekte olan ülke tarafından yapılmaktadır. Oysa güvenlikleştirmenin diğer örneklerinden Suriye’de ve iklim değişikliği ile mücadelede ABD, Birleşik Krallık gibi gelişmiş ülkeler tarafından yapılmaktadır. Bu örneklerde güvenlikleştirmenin gelişmiş ülkelerce yapılması gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerin çevre sorunlarının ve çevre tahribatının güvenlik açısından değerlendirilmesine kuşku ile bakmalarına sebep olmuştur. Oysa Ukrayna krizinde güvenlikleştirmenin bizzat Kiev tarafından yapılması çevrenin güvenlik boyutunda ele alınmasına kuşku ile yaklaşan ülkelerin tutumlarını değiştirebilir. Ekokırımın güvenlikleştirilmesi beşinci uluslararası suç sayılması bakımından momentumu canlı tutmaktadır ve ilgili süreci hızlandırmaktadır. Bu çalışmada ekokırımın güvenlikleştirilmesinin incelenmesi amaçlanmakta olup momentumun bu yönde canlı tutulduğu ve bu yönde fırsatların olduğu sonucuna ulaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ukrayna, Rusya Federasyonu, ekokırım, güvenlikleştirme, iklim krizi

Ukraine Crisis and Ecocide: Latest Step in Securitization of Environmental Degradation

Öz

Russia’s attacks on Ukraine, contain breach of international law. Especially the headings of degradation and destroying of environment, protection of environment during war become parts international agenda once again. In Ukraine, environmental damage is attempted to be securitized by referring to the crucial concept of ecocide. If the securitization will be successful then ecocide will be fifth international crime alongside genocide, war crimes, crimes against humanity and aggression. Henceforth, because of giving harm to environment responsible persons will be punished. In the Ukrainian war, securitization is made by Ukraine in other words by a developing country. On the other hand, in other examples securitization is made by developed countries like the USA and the United Kingdom. Securitization by developed states, caused developing and underdeveloped states’ elaboration of environmental problems and environmental problems alongside security with suspicion. However, securitization by Ukraine might change the attitudes of those states that look with suspicion to the environment’s elaboration with security. Securitization of the ecocide, keeps momentum alive and fasten related process. In this article, it is aimed to analyze securitization of ecocide and it will be concluded that momentum is kept alive and there are opportunities in this direction.

Anahtar Kelimeler

Ukraine, Russian Federation, ecocide, securitization, climate crisis

Kaynakça

• Aksünger, S. (2022). 39 ülke Ukrayna’da işlenen suçların soruşturulması için UCM’ye başvurdu. 22 Mayıs 2022 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/28-subat/39-ulke-ukraynada-islenen-suclarin-sorusturulmasi-icin-ucmye-basvurdu/2521844 adresinden erişildi.
• Algan, N. (2022). Savaşın çevreye etkileri: Ukrayna- Nesrin Algan. 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.uikpanorama.com/blog/2022/06/03/cevre/?print=print, adresinden erişildi.
• Amidst the Debris: Environmental Impact of Conflict in Syria Could Be Disastrous. (2015). 01 Mart 2020 tarihinde https://www.paxforpeace.nl/stay-informed/news/amidst-the-debris-environmental-impact-of-conflict-in-syria-could-be-disastrous adresinden erişildi.
• Altıparmak, Ö. (2021). Ekokırım suçu. Haklar ve Araştırmalar Derneği.
• ’An Ecocide’: How the conflict in Ukraine is bombarding the environment. (2022). TRT World. 22 Mayıs 2022 tarihinde https://www.trtworld.com/magazine/an-ecocide-how-the-conflict-in-ukraine-is-bombarding-the-environment-56730 adresinden erişildi.
• Aydın, D. (2002). Uluslararası ceza hukukunun gelişimi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 51(4), 131-167.
• Baysal, B. & Karakaş, U. (2017). Climate change and security: Different perceptions, different approaches, Uluslararası İlişkiler, 14(54), 21-44.
• Bid to make ‘ecocide’ a crime gains new momentum, (2020). 02 Eylül 2022 tarihinde https://www.bangkokpost.com/world/2036299/bid-to-make-ecocide-a-crime-gains-new-momentum, adresinden erişildi.
• Bilotta, A. (2019). Should the Rome Statute include the crime of genocide?, 1-6 , 02 Eylül 2022 tarihinde https://www.e-ir.info/2019/08/28/should-the-rome-statute-include-the-crime-of-ecocide/, adresinden erişildi.
• Chiarini, G. (2021). Ecocide and International Criminal Court procedural issues: Additional amendments to the ‘Stop Ecocide Foundation’ proposal, CCJHR Working Paper Series No. 15, 1-28.
• Chiarini, G. (2022). Ecocide: From the Vietnam War to international jurisdiction? Procedural issues in-between environmental science, climate change, and law, Cork Online Law Review, 21(1), 1-34
• Demirci, S. (2012). Nükleer terörizm ve tehdit boyutlarına yönelik çıkarımlar, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-26.
• Dlouhy, J.A. ve Wingrove, J. (2020). Biden calls climate change ‘existential threat of our time’. 20 Ağustos 2022 tarihinde https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-12-19/biden-calls-climate-change-existential-threat-of-our-time#xj4y7vzkg adresinden erişildi.
• Eklöw, K. & Krampe, F. (2019). Climate-related security risks and peacebuilding in Somalia, SIPRI Policy Paper 53.
• Ekokırım yasası Türkçe’de (2021). 19 Ağustos 2022 tarihinde https://ekoiq.com/2022/07/cocuklar-afetlere-hazirlik-egitimi-aliyor/ adresinden erişildi
• Ellis-Petersen, H. (2021). India criticised over coal at COP26-but real villain was climate injustice. 20 Ağustos 2022 tarihinde https://www.theguardian.com/environment/2021/nov/14/india-criticised-over-coal-at-cop26-but-real-villain-was-climate-injustice adresinden erişildi.
• Environmental consequences of the Syria crisis. (2016). Coordination Workshop. Falk, R. A. (1973). Environmental warfare and ecocide - Facts appraisal, and proposals. Bulletin of Peace Proposals, 4(1), 80-96.
• Femai F. & Werrell, C. E. Syria. (2012). Climate change, drought and social unrest. BRIEFER, The Center for Climate Security, 11.
• Geddie J. & Volcovici, V. (2022). Western powers condemn Russia at environmental summit. 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.reuters.com/business/environment/russia-ukraine-conflict-spills-into-un-environmental-summit-2022-02-25/, adresinden erişildi.
• Gleick, P. H. (2014). Weather, climate and society. American Meteorological Society, 6(3), 331-340.
• Greene, A. (2019). The campaign to make ecocide an international crime: Quixotic quest or moral imperative?. Fordham Environmental Law Review, 30(3), 1-47.
• Gunerigok, S. (2022). Russia committing ‘major war Crimes’ in Ukraine, says US president. 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.aa.com.tr/en/americas/russia-committing-major-war-crimes-in-ukraine-says-us-president/2557106, adresinden erişildi.
• Gürseler, C. (2021). COP26 ve İklim Değişikliğinin Güvenlikleştirilmesi, 1. Uluslararası Hitit Güvenlik Çalışmaları Kongresi 24-27 Aralık 2021, 289-292.
• Hein M.von. (2018). İklim değişikliği terörü güçlendiriyor. 22 Mayıs 2022 tarihinde https://www.dw.com/tr/i̇klim-değişikliği-terörü-güçlendiriyor/a-42621407 adresinden erişildi.
• Hynes, H. P. (2016). The legacy of agent orange in Vietnam. Peace Review, 28(1), 114-122.
• Jones, K. (2022). The beginning of the end of ecocide: Amending the Rome Statute to include the crime of ecocide, 1-21. 02 Eylül 2022 tarihinde https://ssrn.com/abstract=4082212, adresinden erişildi.
• Kansu, Z. N., Turanlı, M., Turanlı, R. (2021). Amerika Birleşik Devletleri’nin Barack Obama dönemi iklim ve çevre politikalarının analizi, Social Sciences Research Journal, 10(1), 205-213.
• Karasu, M. (2017). Suriye’deki iç savaşın çevresel kökenleri. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 26(3), 69-89.
• Keleş, R. (2015). 100 soruda çevre: Çevre sorunları ve çevre politikaları, Genişletilmiş 2. Baskı, İzmir, Yakın Kitabevi, 2015.
• Marsi, F. (2022). Can Ukraine hold Russia accountable for environmental crimes?. 22 Mayıs 2022 tarihinde https://www.aljazeera.com/features/2022/5/16/can-ukraine-hold-russia-accountable-for-environmental-crimes adresinden erişildi.
• Miş, N. (2011). Güvenlikleştirme teorisi ve siyasal olanın güvenlikleştirilmesi. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 345-381
• Nuttall, P. (2022). How Vladimir Putin weaponised the environment in Ukraine. 01 Eylül 2022 tarihinde, https://www.newstatesman.com/long-reads/2022/05/how-vladimir-putin-weaponised-environment-in-ukraine, adresinden erişildi.
• Our changing climate-Its role in conflict and displacement. (2017). Environmental Justice Foundation, Beyond Borders. London.
• Pamuk, D. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının çevreye etkileri ne boyutta?, 19 Ağustos 2022 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/cevre/rusya-ukrayna-savasinin-cevreye-etkileri-ne-boyutta/2561351 adresinden erişild
• Pereira, R. (2020). After the ICC office of the prosecutor’s 2016 policy paper on case selection and prioritisation: Towards an international crime of ecocide?. Criminal Law Forum, 1-46, 02 Eylül 2022 tarihinde https://doi.org./10.1007/s10609-020-09393-y adresinden erişildi.
• Plumer, B. (2015). A closer look at the link between climate change and violence. 22 Ağustos 2022 tarihinde https://www.vox.com/2015/11/15/9738342/climate-change-conflict-terrorism adresinden erişildi.
• Polityuk, P. (2022). Ukraine’s president condemns “Russia’s nuclear terrorism” in call with Macron. 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-condemns-russias-nuclear-terrorism-call-with-macron-2022-08-16/, adresinden erişildi.
• Rome statute of the International Criminal Court (2011), International Criminal Court. 1-65. 02 Eylül 2022 tarihinde icc-cpi.int/sites/default/files/RS-ENG.pdf adresinden erişildi.
• Shear, M. D. (2017). Trump will withdraw U.S. from Paris Climate Agreement. 20 Ağustos 2022 tarihinde https://www.nytimes.com/2017/06/01/climate/trump-paris-climate-agreement.html adresinden erişildi.
• Smith, S. (2022). ‘This is ecocide’: Ukrainians hope to rebuild greener country after Russian war ravages environment. 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.independent.co.uk/climate-change/news/ukraine-green-ecocide-russia-war-b2038825.html, adresinden erişildi.
• Soysal, A. (2022). Savaş ekokırımı tekrar gündeme getirdi. 22 Mayıs 2022 tarihinde https://yesilgazete.org/savas-ekokirimi-tekrar-gundeme-getirdi/ adresinden erişildi.
• Trombetta, M. J. (2008). Environmental security and climate change: Analyzing the discourse. Cambridge Review of International Affairs, 21(4), 585-602.
• UN warns of toxic environmental legacy for Ukraine, region.(2022). 01 Eylül 2022 tarihinde https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/un-warns-toxic-environmental-legacy-ukraine-region adresinden erişildi.
• Vanuatu calls for ICC to include crime of ecocide. (2019). 22 Mayıs 2022 tarihinde https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/404921/vanuatu-calls-for-icc-to-include-crime-of-ecocide adresinden erişildi.
• Voski, A. (2016). The role of climate change in armed conflicts across the developing world and in the ongoing Syrian war. Carleton Review of International Affairs, 3, 120-141.