Hatırlanan Kentsel Mekân: Üniversite Öğrencilerinin Bursa İmgesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 38, 2733 - 2761, 31.12.2022

Sercan Eklemezler

https://doi.org/10.31198/idealkent.1023394

Öz

Bu çalışmada bir kısmı öğrenimleri nedeniyle kentte bulunan, diğer bir kısmıysa daha uzun süredir ya da doğduğundan bu yana kent sakini olan üniversite öğrencileri tarafından kentin nasıl algılandığı, öğrenildiği ve hatırlandığı ele alınmıştır. Kenti tanımlayan özellikler; odakları, nirengileri, bölgeleri, sınırları, yolları ile birlikte mekânsal öğeler; öğrencilerin zihninde Bursa ile özdeşleşmiş hafıza kişilikler araştırılmıştır. Bursa imgesinin kentsel hafızadaki sürekliliğine bakabilmek ve öğrencilerinkiyle karşılaştırabilmek adına literatürde Bursa’nın hangi yönleriyle öne çıkmış olduğuna da bakılmıştır. Kimlik öğesi olma potansiyeli yüksek kentsel imgelerin tespiti amacına yönelik olarak 143 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler ve 20 öğrenciyle zihin haritası çizimleri gerçekleştirilmiştir. Bunların betimsel ve karşılaştırmalı tematik analizleri yapılmış; sıklık tabloları, kod-alt kod-bölümler ve kod birlikte oluşma modelleri çıkarılmış, kod matris tarayıcısı görselleri verilmiştir. Elde edilen bulgularda, “Yeşil Bursa” algısının kente demirlendiği, Uludağ, Ulu Cami ve Tophane’nin kent imgesindeki en baskın öğeler oldukları ve kentin daha çok nirengilerle imgelendiği sonucuna varılmıştır. Kentteki toplumsal gruplardan biri olan üniversite öğrencilerinin kent imgelerini, karşılaştırmalı bir şekilde ortaya koymanın Bursa kent kimliğinin değişimini anlamaya katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent imgesi, kent kimliği, üniversite öğrencileri, zihin haritası, Bursa, City image, urban identity, university students, mind map, Bursa.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Urban Space Remembered: University Students' Image of Bursa

Öz

This study examines how the city is perceived, learned and remembered by university students, some of whom have been in the city for education, some have been residents for a long time or since born. Characteristics defining the city; spatial elements with their focal points, landmarks, regions, borders, roads, also memory personalities of Bursa in the minds of the students, were investigated. The study also investigates the aspects of Bursa that are stressed in the literature, to consider the continuity of the Bursa image in the urban memory and compare it with students’ perspectives. Semi-structured interviews with 143 students and mind-maps drawing with 20 students were conducted to identify urban images which have the potential to be an identity element. Descriptive and comparative thematic analyses were made, frequency tables, code-subcode-segments, co-occurrence of codes models were extracted, and code-matrix-browser visuals were given. The results suggest that the perception of "Green Bursa" is anchored to the city, Uludağ, Ulu Cami, Tophane are the most dominant elements, and the city is mostly imaged with landmarks. To conclude, revealing the city images of students in a comparative way will contribute to understanding change in the urban identity of Bursa.

Anahtar Kelimeler

City image, urban identity, university students, mind map, Bursa.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. (2007). Davranışsal coğrafyaya bir örnek: Öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 17–44.
• Aliağaoğlu, A. ve Mirioğlu, G. (2020). Balıkesir kent kimliği. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (42), 374-399. doi: 10.32003/igge.736051
• Alver, K. (2017). Kent imgesi. K. Alver (Ed.), Kent sosyolojisi içinde (ss. 9-31). İstanbul: Çizgi Kitabevi Yay. Aslan, P. Y., Özkır, D. ve Ofluoğlu, Y. (2016). Bursa kent belleği ve kimliğinin inşasında anıt ağaçların rolü. İdealkent, 7(20), 800-829.
• Bilgin, N. (2011). Sosyal düşüncede kent kimliği. İdealkent, 2(3), 20-47.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çelen-Öztürk, A. (2016). Eskişehir’in geçmişteki ve bugünkü kent belleğinin zihin haritaları üzerinden okuma denemeleri. İdealkent, 7(20), 856-880.
• De Launay V. M. ve Bonkowski C. (2015). Bursa ve civarı. B. Kurt ve İ. Yaşayanlar (Haz.). İstanbul: Heyamola Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi: 1881).
• Demirel, M. (2014). Burdur kent imajı: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğrencileri üzerine bir alan araştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 230-241.
• Demirseren-Çöl, Ş. (1999). Kent kimliğini oluşturan faktörler ve günümüz kentlerini kimlikli kılmak için bir sistem. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Siman Üniversitesi, İstanbul.
• Dörtok-Abacı, Z. (2007). Bursa’nın kent dokusundaki değişim (18.-19. yüzyıl). C. Çiftçi (Ed.), Bursa’nın kentsel ve mimari gelişimi içinde (ss. 165-182). Bursa: Gaye Kitapevi.
• Francescato, D. ve Mebane, W. (1973). How citizens view two great cities: Milan and Rome. R. M. Downs ve D. Stea (Ed.), Image and environment: Cognitive mapping and spatial behavior içinde (ss. 131-147). New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203789155
• Gold, J. R. (2018). Kevin Lynch. P. Hubbard ve R. Kitchin (Ed.), Mekân ve yer üzerine büyük düşünürler içinde (ss. 499-510). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Gündoğdu, H. M., Kuru, A. ve Özkök, M. K. (2016). Kırklareli kent algısı üzerine deneysel bir çalışma. İdealkent, 18(7), 48-79.
• Gürhan, N. (2016). Diyarbakır kent algısı üzerine bir araştırma. Şarkiyat, 8(2), 921-941.
• İlgar, E. (2008). Kent kimliği ve kentsel değişimin kent kimliği boyutu: Eskişehir örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kandes, V. I. (2008). Kuruluşundan XIX. yüzyıl sonlarına kadar Bursa. S. O. Tansel (Haz.), (İ. Kelağa Ahmet ve D. Demirci, Çev.). Bursa: Gaye Kitapevi. (Eserin orijinal adı: Bursa antik döneme ait yazıtlar-topografik harita ve bazı yapılara ait fotoğraflarla birlikte kentin arkeoloji, tarih, coğrafya ve din yönlerinden tanıtımı). (Orijinal eserin yayın tarihi: 1883).
• Kaplanoğlu, R. (2006, Ağustos). Geçmişten günümüze turistlerin gözüyle Bursa. Bursa Time-Bursa Kent Kültürü ve Yaşam Dergisi, 2. 10 Ağustos 2021 tarihinde https://www.academia.edu/5413118/Ge%C3%A7mi%C5%9Ften_G%C 3%BCn%C3%BCm%C3%BCze_Turistlerin_G%C3%B6z%C3%BCyle_Bursa adresinden erişildi.
• Kaplanoğlu, R. ve Cengiz, İ. (Ed.). (2006). Prusa’dan Bursa’ya medeniyetin ipek şehri. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi.
• Karadağ, A. ve Turut, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi/Turkish Journal of Geographical Sciences, 11(1), 31-51.
• Kaypak, Ş. (2010), Antakya’nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 373–392.
• Kitchin, R. M. (1994). Cognitive maps: What are they and why study them? Journal of Environmental Psychology 14, 1-19.
• Köseoğlu, E. ve Erinsel-Önder, D. (2010). Mekânsal okunabilirlik kavramının çözümlenmesi, Yapı Dergisi, 343, 52–56.
• Köseoğlu, E. ve Erinsel-Önder, D. (2011). İnsan belleğinin ve kentin belirgin öğelerini tanımlamak: Ayvalık’taki öznel ve nesnel işaret öğeleri. Arkitekt Dergisi, 524, 40-51.
• Kuzay-Demir, G. (2015). Kent imgelerinin değerlendirilmesi bakımından Manisa. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(01), 500-512.
• Lynch, K. (1981). A theory of good city form. Cambridge: The MIT Press.
• Lynch, K. (1996). Çevrenin imgesi (İ. Özdemir, Çev.). Cogito: Kent ve Kültürü, 8, 153-160.
• Lynch, K. (2010). Kent imgesi (İ. Başaran, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay. (Orijinal eserin yayın tarihi: 1960).
• Meriç, Ü., Şen, M., Göksu, M. T., Demirağ, D. (2006). Bursa’da kent kültürü ve kentlilik bilinci araştırması. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Mevsim, H. (2009). Bulgar gözüyle Bursa. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Mutlu, E. ve Tanrıverdi-Kaya, A. (2020). Bellek mekânlarının hatırlama ve unutulma döngüleri çerçevesince belirlenmesi için bir metodolojik öneri: Düzce örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(1), 891-914.
• Neuman, W. L. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayın Odası.
• Nora, P. (2006). Hafıza mekânları (M. E. Özcan, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yay.
• Öcalan, H. B. (2008). Seyahatnâme'ye göre ruhaniyetli şehir Bursa. Bursa: Uludağ Yayınları. Pekküçükşen, Ş., Güleç-Solak, S. ve Oktay, E. (2018). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencilerinin Karaman kent algısı. Electronic Turkish Studies, 13(14), 153-174.
• Rapoport, A. (1977). Human aspects of urban form: Towards a man environment approach to urban form and design. Oxford: Pergamon Press.
• Rey, E. R. (1948) Ebedi Bursa. Bursa: Ankara Kitabevi.
• Sağlık, E. ve Kelkit, A. (2019). Kentsel kimlik bileşenlerinin kent kullanıcıları tarafından belirlenmesi: Örnek kent Çanakkale. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 63-79.
• Shaukland, G. (1996). Tarihi değeri olan kentlere neden el atmalıyız (K. Tuncay, Çev.). Cogito: Kent ve Kültürü, (8), 17-36.
• Sulsters, W. A. (2005). Mental mapping, viewing the urban landscapes of the mind. 5 Ağustos 2021 tarihinde http://resolver.tudelft.nl/uuid:fc71de16-b485-4888-b6fe-a9d2771d9e4a adresinden erişildi.
• Tanpınar, A. H. (2000). Yaşadığım gibi. İstanbul: Dergâh Yay.
• Tanrıverdi-Kaya, A. (2019). Üniversite öğrencilerinin zihinsel haritalarında kentin imajı Düzce örneği. Tasarım Kuram, 15(28), 165–178.
• Ulusoy, C. (2018). İdeoloji ve mekân ilişkisi bağlamında Bursa tahayyülleri. International Journal of Social Inquiry, 11(2), 349-374.
• Zmudzinska-Nowak, M., (2003). Searching for legible city form: Kevin Lynch’s theory in contemporary perspective. Journal of Urban Technology, 10(3), 19-39.