Mahalleleri Oluşturan Temel Bileşenlerin İncelenmesi: Safranbolu – Yenimahalle Örneği

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 42, 985 - 1012, 31.01.2024

Hatice Hilal Topuz , Yasin Dönmez

https://doi.org/10.31198/idealkent.1359001

Öz

İyi tasarlanmış bir kent için, kentin tüm bileşenlerinin doğru bir şekilde bir araya getirilmesi ve her birinin kent sakinlerinin tüm ihtiyaçlarını karşılayacak araç ve olanaklara sahip olması gerekir. Bunu başarmak için, kentsel peyzajın her bir elemanına yönelik dünyanın çeşitli yerlerindeki mevcut tasarım kriterlerini kapsamlı bir şekilde incelemek, benimsemek ve uyarlamak önemlidir. Ayrıca gerektiğinde mekâna özgü yeni kriterlerin uygulamaya konması ve bunların şehir planlamasına dahil edilmeye çalışılması da bu süreçte önemli adımlardır. Bu yaklaşım doğrultusunda çalışma, bir yerleşim biriminin en küçük birimi olan mahalle ölçeğinde yoğunlaşmıştır. Bir mahallede bulunması gereken tüm bileşenler belirlenmiş ve her birinin tasarım kriterlerine ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Örnek bir yerleşim yerinde bu kriterlerin ne ölçüde karşılandığının test edilmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede örnek olarak Türkiye’nin Karabük ilinin Safranbolu ilçesinde bulunan Yenimahalle Mahallesi seçilmiştir. Arazi kullanımları ayrıntılı bir şekilde analiz edildikten sonra imar planı ile mevcut durum arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Tasarım kriterlerine dayanarak, bu değerlendirmede hem yeterlilik hem de yetersizlik alanları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kentsel tasarım, mahalle biriminin bileşenleri, yeterlilik, erişilebilirlik

Investigation of Basic Components Constituting Neighbourhoods: The Case of Safranbolu – Yenimahalle

Öz

To create a well-designed city, all the components of the city should be brought together properly and each of them should have the means and facilities to meet all the needs of the citizens. In order to achieve this, it is essential to thoroughly examine, adopt, and adapt existing design criteria from various locations around the world for each aspect of the urban landscape. Additionally, introducing new site-specific criteria when necessary and striving to incorporate them into urban planning are crucial steps in this process. In accordance with this approach, the study is centered around the neighborhood scale which is the smallest unit of a settlement. All the components that should be present in a neighborhood were determined and a literature review was conducted regarding the design criteria of each. It was aimed to test the extent to which these criteria are complied with in a sample settlement. Yenimahalle Neighborhood, located in the Safranbolu district of Turkiye's Karabuk province, was chosen as an example. After conducting a thorough analysis of land uses, a comparison has been drawn between the development plan and the present situation. Based on the design criteria, this assessment has identified areas of both adequacy and inadequacy.

Anahtar Kelimeler

urban design, components of neighbourhood unit, sufficiency, accessibility, Safranbolu

Kaynakça

• Anonymous. (2014). Karabük Safranbolu Yenimahalle Mahallesi caddeler ve sokaklar, Posta kodu [Karabuk Safranbolu Yenimahalle District avenues and streets, Post code]. Retrieved March 14, 2023, from: https://www.posta-kodu.org/karabuk/safranbolu/yenimahalle/caddeler-sokaklar
• Anonymous. (2017). Safranbolu’nun coğrafi durumu, Safranbolu evleri [Geographical situation of Safranbolu, Safranbolu houses]. Retrieved March 26, 2023, from https://www.safranboluevleri.net/safranbolunun-cografi-durumu/
• Atiqul Haq, S. M. (2011). Urban green spaces and an integrative approach to sustainable environment. Journal of Environmental Protection, 02(05), 601–608. https://doi.org/10.4236/jep.2011.25069
• Badar, R., & Bahadure, S. (2020). Neighbourhood open spaces for social cohesion. E3S Web of Conferences, 170, 1–6. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202017006019
• Ersoy, M. (2005), Türkiye’de kent planlamasının güncel sorunları [Current problems of urban planning in Turkiye], 9th National Public Health Days Congress, Proceedings Book, pp.137-144, Ankara.
• Es, M. & Ateş, H. (2010). Kent yönetimi, kentlileşme ve göç: Sorunlar ve çözüm önerileri [Urban management, urbanization, and migration: Problems and solutions], Journal of Social Policy Conferences, 0(48), pp. 205-248.
• Fend, P., & Sans, J. (1994). The city as a machine for living in. Grand Street, 50, 23–30. https://doi.org/10.2307/25007778
• Gottdiener, M. (1985). The Social Production of Urban Space. Austin: University of Texas Press.
• Karabuk Governorate IT Branch Office. (2019). UNESCO Dünya Miras Kenti: "Safranbolu" [UNESCO World Heritage City: "Safranbolu"], Karabuk Governorate. Retrieved November 9, 2022, from http://www.karabuk.gov.tr/unesco-dunya-miras-kentisafranbolu
• Lee, J., & Park, S. (2018). Exploring neighborhood unit’s planning elements and configuration methods in Seoul and Singapore from a walkability perspective. Sustainability (Switzerland),10(4). https://doi.org/10.3390/su10040988
• Maryanti, M. R., Khadijah, H., Uzair, A. M., & Ghazali, M. A. R. M. M. (2016). The urban green space provision using the standards approach: issues and challenges of its implementation in Malaysia. Sustainable Development and Planning VIII, 1, 369–379. https://doi.org/10.2495/sdp160311
• Nochian, A., Tahir, O. M., Maulan, S. & Rakhshanderoo, M. (2015). A comprehensive public open space categorization using classification system for sustainable development of public open spaces, Alam Cipta, pp. 29-40.
• Özdede, S., Hazar Kalonya, D., & Aygün, A. (2021). Pandemi sonrası dönemde kişi başına düşen kentsel yeşil alan ihtiyacını yeniden düşünmek [Rethinking the need for urban green space per capita in the post-pandemic era]. İDEALKENT, 12, 362–388. https://doi.org/10.31198/idealkent.843386
• RTMEU (2013). 3194 sayılı imar kanunu, planlı alanlar tip imar yönetmeliği [Regulation on planned areas type zoning based on development law no. 3194]. Republic of Turkiye Ministry of Environment and Urbanisation. Retrieved March 14, 2023, from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130601-2.htm
• RTMEU (2014). 3194 sayılı imar kanunu, mekânsal planlar yapım yönetmeliği [Regulation on spatial planning and construction based on development law no. 3194]. Republic of Turkiye Ministry of Environment and Urbanisation. Retrieved March 14, 2023, from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm
• RTMEU (2016). Kentsel tasarım rehberleri, [Urban design guides] (Vols. 1-3). Republic of Turkiye Ministry of Environment and Urbanisation. Retrieved March 14, 2023, from https://mpgm.csb.gov.tr/kentsel-tasarim-rehberleri-i- 82334
• RTMEUCC (2021), Meram kentsel tasarım rehberi [Meram urban design guide] (Vols. 1-3). Republic of Turkiye Ministry of Environment, Urbanisation and Climate Change. Retrieved March 14, 2023, from https://mpgm.csb.gov.tr/kentsel- tasarim-rehberleri-i-82334 sonuçları, mahalle nufusları [Address-based population registration system results of the Republic of Turkiye dated 31 December 2021, neighborhood populations]. Retrieved November 30, 2022, from https://www.tuik.gov.tr/indir/duyuru/favori_raporlar.xlsx
• TUIK (2021). 31 Aralık 2021 tarihli adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS)
• Yetiş, R., Turcan, Y. & Dinçer, A. E. (2018). Safranbolu kent formunun tarihsel serüveni ve morfolojik incelemesi [Historical adventure and morphological analysis of Safranbolu city form], II. Local Conference of the Network of Urban Morphology, Theme: ‘’MetamorphoCity” Changing City, Space and Form, 495– 515.