Yenilikçi Şen Trend Yöntemi ile Sakarya’nin Meteorolojik Verilerinin Eğilim Analizi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 7, 25.09.2020

Ahmet Iyad Ceyhunlu , Ferhat Aydın

Öz

Su tüm canlıların temel yaşam kaynaklarından biridir. Son yıllarda etkisini artıran küresel ısınmanın sonucunda meydana gelen iklim değişikliklerinin hidro-meteorolojik olaylar üzerindeki etkilerinin giderek artacağı yönünde tahminler yer almaktadır. Su yönetimi ve planlaması açısından küresel ısınmanın etkilerini en aza indirmek için hidrolik çevrim içinde yer alan meteorolojik olayların geçmişteki davranışını inceleyerek gelecekteki durumunu araştırmak büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla, bu çalışmada küresel ısınmanın sonucunda ortaya çıkan iklim değişikliğinin hidro-meteorolojik veriler üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmada kullanılan 15 yıllık (2000 – 2015) veriler aylık ortalama yağış, aylık ortalama aktüel basınç, aylık ortalama nisbi nem, aylık ortalama rüzgâr hızı ve aylık ortalama sıcaklık olarak belirlenmiş ve Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nden temin edilmiştir. Hidro-meteorolojik verilerin ileriye dönük tahminlerinde ise Trend analizleri yöntemlerinden biri olan Yenilikçi Şen Yöntemi uygulanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda küresel ısınmanın iklim değişikliği üzerindeki etkisi Hidro-meteorolojik verilerde şiddetli yağışlarda, nisbi nem değerlerinde, yüksek basınç değerlerinde, rüzgâr hızlarında ve sıcaklıklarda artış olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenilikçi Şen Yöntemi, Trend Analizi, Küresel Isınma, İklim Değişikliği, Sakarya

Kaynakça

• Akkaya, U. (2016). Meriç ve Tunca Nehirlerinin Edirne şehir merkezi kısmında 2 boyutlu taşkın modellemesi. Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Doktora Tezi.
• Çeribaşı, G. ve Doğan, E. (2015). Evaluation of streamflow of west and east black sea and sakarya basin by using trend analysis method. Suleyman Demirel University international technologic science 2015;7(2):1–12.
• Çeribaşı, G. (2018). Batı Karadeniz Havzasının Yağış Verilerinin Yenilikçi Şen Yöntemi İle Analizi. Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 6(3), 168-173.
• Çeribaşı, G. (2019). Analyzing Rainfall Data’s’ of Eastern Black Sea Basin by Using Sen Method and Trend Methods. Journal of the Institute of Science and Technology, 9(1), 254-264.
• Çeribaşı G, Çaliskan M. (2019). Short-and long-term prediction of energy to be produced in hydroelectric energy plants of Sakarya Basin in Turkey. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects 1–16.
• Çalışkan, M.(2019). Sakarya Havzasındaki Hidroelektrik Enerji Santrallerinin Enerji Potansiyellerinin Yapay Sinir Ağları Yöntemi İle İleriye Dönük Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi. Sakarya, Türkiye.
• Dabanlı, İ., Şen, Z., Yeleğen, M. Ö., Şişman, E., Selek, B., & Güçlü, Y. S. (2016). Trend assessment by the innovative-Şen method. Water resources management, 30(14), 5193-5203.
• Dabanlı, İ.(2017). “Türkiye'de İklim Değişikliğinin YağışSıcaklığa Etkisi ve Kuraklık Analizi: Akarçay Örneği”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Doğan, E., Çeribaşı, G., & Akkaya, U. (2016). Investigation for effecting of dam to river flow regime by trend analysis method, case study of Sakarya river. Karaelmas, Sci. and Eng. J. 2016;6(1):50–55.
• Kilicer,U., Meteorolojik kaynaklı doğal afetler, Alt komisyon raporu,Ankara, 2000.
• Mishra A, Coulibaly P. Variability in canadian seasonal streamflow information and its implication for hydrometric network design. Journal of Hydraulic Engineering, 2014;19(8): 05014003(1–13).
• Niu Z, Wang L, Fang L, Li J, Yao R (2019) Analysis of spatiotemporal variability in temperature extremes in the Yellow and Yangtze River basins during 1961–2014 based on high‐density gauge observations. International Journal of Climatology. https://doi.org/10.1002/joc.6188.
• Sowmya, K., John, C. M. and Shrivasthava, N. K. (2015). Urban Flood Vulnerability Zoning of Cochin City, Southwest Coast of India, Using Remote Sensing and GIS, Nat. Hazards, 75, 1271–1286, DOI: 10.1007/S11069-014-1372-4.
• Sen Z, (2012). Innovative Trend Analysis Methodology. Journal of Hydrological Engineering, 17 (9): 1042-1046.
• Sen Z, (2013). Trend Identification Simulation and Application. Journal of Hydrological Engineering, 19 (3): 635-642.
• Sen, Z. (2018). Crossing trend analysis methodology and application for Turkish rainfall records. Theoretical and Applied Climatology, 131(1-2), 285-293.
• Sen Z, Sisman E, Dabanli I (2019) Innovative Polygon Trend Analysis (IPTA) and applications. J of Hydro. 575: 202-210.