TÜRKİYE VE AVRUPA TURİZM SEKTÖR LİDERLERİ ENDÜSTRİ İÇİ TİCARET ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 115 - 133, 04.02.2022

Nurdan Kuşat

https://doi.org/10.24889/ifede.929454

Cited By: 1

Öz

Günümüzde küresel ticaretin önemli bir kısmı aynı mal grubunda üretim yapan ülkeler arasında gerçekleşmektedir. Bu ticaret türü ‘Endüstri İçi Ticaret’ (EİT) olarak adlandırılır. Yapılan çalışmayı daha değerli kılacağı düşüncesiyle; mal üreten sektörlere kıyasla çok daha ender çalışılan bir hizmet sektörü örneklem olarak alınmıştır. Çalışmaya sektör olarak turizm ve ülke olarak Türkiye’nin yanında Avrupa’nın turizm liderleri olan Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya dahil edilmiştir. Hesaplamalarda Grubel-Lloyd Endeksinden yararlanılmıştır. Birleşmiş Milletler’in EBOPS 2002 (The Extended Balance of Payments Services Classification) çerçevesinde sunduğu Genişletilmiş Ödemeler Dengesi Hizmet Sınıflandırması Sistemi verileri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’nin İtalya ve Fransa ile gerçekleştirdiği turizm sektörü dış ticaretinde yüksek oranda EİT varlığı tespit edilmiştir. İngiltere ile olan ticarette ise yükselme eğilimi olan bir EİT yapısını ortaya koymaktadır. Türkiye-Almanya EİT düzeyi ise tamamen farklı bir sonuç ortaya koymaktadır. Bu ticarette EİT yerine Türkiye’nin ağırlığını ve sektörel karşılaştırmalı üstünlüğünü sergileyen bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri İçi Ticaret, Grubel-Lloyd Endeksi, Turizm Sektörü, Türkiye, Avrupa.

Kaynakça

• Ambroziak, Ł. (2016), ‘FDI and Intra-Industry Trade in the Automotive Industry in the New EU Member States’, International Journal of Management and Economics (52), ss. 23-42.
• Aydın, A. (2010), ‘Türkiye' nin Ticari Hizmetler Endüstri İçi Ticareti’, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2), ss. 1-10.
• Bashimov, G. (2017), ‘Tarım ve Gıda Ürünlerinde Endüstri-İçi Ticaretin Analizi: Türkiye ve Rusya Örneği’, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), ss. 155-167.
• Bashimov, G. (2018), ‘Endüstri-İçi Ticaretin Ölçümü: MIKTA Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme’, İktisadi Yenilik Dergisi, 5(1), ss.17-28.
• Biesebroeck, J. V. (2011), ‘Dissecting intra industry trade’, Economics Letters. 110, ss. 71-75.
• Caves, R. E. (1981), ‘Intra-Industry Trade and Market Structure in the Industrial Countries’, Oxford Economic Papers, New Series, 33(2), ss. 203-223.
• Çakmak, Ö. (2006), ‘Türkiye ile Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere Arasında İmalat Endüstrisinde Endüstri-İçi Ticaretin Yapısı: 1991-2004’, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), ss. 30-47.
• Çepni, E., ve Köse, N. (2003), ‘Intra-Industry Trade Patterns of Turkey: A Panel Study’. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(3), ss. 13-28.
• Çeştepe, H. (2012), ‘Türkiye’nin Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleriyle Ticaretinin Analizi’, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), ss. 23-43.
• Davis, D. R. (1995), ‘Intra-Industry Trade: A Heckscher-Ohlin-Ricardo Approach’, Journal of International Economics, 39, ss. 201-226.
• Diken, A. Ö. (2015). Endüstri-İçi Ticaret Kavramı: Nedenleri, Ölçüm Yöntemleri ve Türkiye ile AB Arasında Endüstri-İçi Ticaretin Gelişimi (2004-2014), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Erdal, G. ve Durmuş, H. (2019), ‘Türkiye Tarım Sektöründe Endüstri İçi Ticaretin Analizi’, 4 th International Symposium on Innovative Approaches in Engineering and Natural Sciences, SETSCI Conference Proceedings 4 (6), ss. 80-84, Samsun.
• Erün, G. (2010), ‘Türkiye ile AB, Gıda Ve Canlı Hayvan Sektörü Dış Ticaretinde Endüstri-İçi Ticaret Analizi’, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), ss. 71-78.
• Grubel, H.G., ve Lloyd, P.J. (1975), Intra-industry trade : The theory and measurement of international trade in differantiated products, John Willey&Sons, London and New York.
• Krugman, P. (1980), ‘Scale Economies, Product Differentiation, and The Pattern of Trade’, The American Economic Review, 70(5), ss. 950-959.
• Kuşat, N. (2020), Türkiye-AB 28 Ticaretinde Su Ürünleri Sektörünün ‘Endüstri İçi Ticaret’ Analizi, Acta Aquatica Turcica, 16(4), ss. 535-544. https://doi.org/10.22392/actaquatr.740830
• Lee, H. H., & Lloyd, P. J. (2002), ‘Intra-Industry Trade in Services. içinde P.J. Lloyd and Hyun-Hoon Lee (Editörler), Frontiers of Research on Intra Industry Trade, ss. 159-176.
• Leitão, N. C. (2011), ‘Intra-Industry Trade in Tourism Services’. Theoretical and Applied Economics, Volume XVIII, 6(559), ss. 55-62.
• Ozawa, K. (2013), ‘Empirical Evidence on the Intra-Industry Trade of Tourism Services between Japan and Other Asian Countries’, 동북아관광연구 제9권 제1호 (통권20호), ss. 269-277.
• Schüler, M. K. (1995), ‘The path of intra-industry trade expansion: The cases of Spain and Turkey’, Metu Studies in Development, 22(1), ss. 79-100.
• Şahin, D. (2015), ‘Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün Endüstri İçi Ticaretinin Statik Analizi: AB-15 Ülkeleri ile Karşılaştırma’, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), ss. 49-66.
• Şarkgüneşi, A. ve Miser, H. (2019), ‘Pazar Büyüklüğü Etkisi Ve Endüstri İçi Ticaret İlişkisi: OECD Ülkeleri İçin Sektörel Panel Veri Analizi’, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 54, Temmuz-Aralık, ss. 392-416.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2020), TURİZM İSTATİSTİKLERİ (ktb.gov.tr) (01.12.2020).
• Tharakan, P. ve Calfat, G. (1999), Country Analysis: Belgium, İntra-İndustry Trade And Adjustment: The European Experience Palgrave, Macmillan, Hampshire, England.
• United Nations. (2020a), https://comtrade.un.org/data/ (01.12.2020).
• United Nations. (2020b), https://unstats.un.org/unsd/tradekb/Knowledgebase/EBOPS-2002, (01.12.2020).
• Webster, A., Hardwick, J. ve Morakabati, Y. (2007), ‘Tourism and Empirical Applications of International Trade Theory : a Multi-Country’, Tourism Economics, 13(4), ss. 657-673.
• Yalçın, E. ve Gürel, S. P. (2018), ‘Türkiye ile Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Arasındaki Endüstri İçi Ticaretin Analizi. Business’, Economics and Management Research Journal - BEMAREJ, 1(2), ss. 81-92.
• Yurttançıkmaz, Z. (2013), ‘Türkiye' nin AB Pazarında Endüstri İçi Ticaret Açısından Avantajlı Olduğu Ürünlerin Belirlenmesi’, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), ss. 1-22.
• Yükseler, Z. ve Türkan, E. (2006), ‘Türkiye’nin Üretim ve Dış Ticaret Yapısında Dönüşüm: Küresel Yönelimler ve Yansımalar’, TÜSİAD-Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu, ss. 1-98.