Organik Tarım Destekleri: Türkiye Özelinde Bir Araştırma

Yıl 2020, Sayı: 5, 59 - 72, 31.12.2020

Özlem Sökmen Gürçam , Mehmet Türkan

Öz

Günümüzde nüfus artışı ile birlikte gıdaya olan ihtiyacın artması, bunu karşılamak için yapılan tarımsal üretimin önemini artırmaktadır. Bu sebeple de üreticiler, kimyasal gübreleri ve bitki büyüme düzenleyicileri üretimin her aşamasında kullanarak üretimi çok kısa sürede arttırmayı hedeflemektedir. Ancak kullanılan bu ürünlerin ilerleyen zamanlarda hem üreticiler hem de tüketiciler açısından birçok sorunu beraberinde getireceği göz ardı edilmektedir. Kullanılan gübre ve ilaçlar çevre kirliliğine sebebiyet vermekle birlikte insan sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle de üreticiler insan sağlığına odaklı ve çevreye de zarar vermeyen bir üretim tekniği olan organik tarım uygulamasına yönelirken tüketiciler de kendi sağlıklarını açısından daha çok organik gıdalar satın almaktadırlar. Ancak organik tarımın uygulanma süreci ve üretimin her aşaması üreticilerin maliyetlerini arttırmaktadır. Bu nedenle de hem üreticilerin maliyetlerini düşürülmesi hem de organik tarımın yaygınlaştırılması amacıyla organik tarıma yönelik destekleme politikalarına daha çok önem vermelidir. Bu çalışmada Türkiye’de 2006 yılından 2019’a kadar geçen süreçte organik tarıma verilen destekler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

tarım, organik tarım, devlet desteği, Türkiye

Supports for Organic Agriculture: A Research Specific to Turkey

Öz

Today, the increase in the need for food with population growth increases the importance of agricultural production to meet this. For this reason, producers aim to increase production in a short time by using chemical fertilizers and plant growth regulators at every stage of production. However, it is ignored that these products used will bring many problems both for producers and consumers in the future. Fertilizers and pesticides used cause environmental pollution and affect human health negatively. For this reason, while producers turn to organic agriculture, which is a production technique that focuses on human health and does not harm the environment, consumers buy more organic foods for their health. However, the application process of organic agriculture and every stage of production increase the producers' costs. For this reason, it should attach more importance to supporting policies for organic agriculture to reduce the costs of producers and expand organic agriculture. In this study, the supports given to organic agriculture in Turkey from 2006 to 2019 were examined.

Anahtar Kelimeler

agriculture, organic agriculture, government support, Turkey

Kaynakça

• Aksoy, U. ve Altındişli, A. (1999). Dünyada ve Türkiye’de Ekolojik Tarım Ürünleri Üretimi, İhracatı ve Geliştirme Olanakları, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 1999-70, İstanbul.
• Ataseven, Y. (2014). Türkiye’de Organik Tarımda Yaşanan Gelişmelerin Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisleri Odası Tarım ve Mühendislik Dergisi, 106/2014, s:31-39, Ankara.
• Bahrs, Enno (2004). Proposal For A More Efficient Subsidy System For Organic Farming: Potential Use Of The Tax System Within The European Union, Renevable Agriculture And Food Systems, Vol:20, No:3, pp.148-154.
• Çetin, A. ve Başarır, A. (2006). Organik Tarım ve Kırsal Kalkınma, içinde, İ. Hakkı Eraslan, Ferhat Şelli (Ed.),Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde Etmede Organik TarımSektörü: Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar, URAK Yayınları, No:2006/1, İstanbul.
• Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği (2019), Organik Tarım ve Ürünleri, Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği Web Sayfası. http://ekolojikpazarlar.org/?page_id=249, adresinden 4 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Er, Celal ve Başalma, D. (2008). Organik Tarımdaki Gelişmeler, Nobel Yayınları, İstanbul
• Ersun, N. ve Arslan, K. (2011). Türkiye'de Organik Tarım ve İyi Tarım Uygulamaları: Üretim ve Pazarlama Esasları, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2018). Organik Tarım Destekleri, Resmi Gazete Web Sayfası. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180316-18.htm adresinden 05 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• İpek, S. ve Yaşar Çil, G., (2010). Uluslararası Ticari Boyutuyla Organik Tarım ve Devlet Destekleri. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (5:1), s: 135 – 162.
• Kızılaslan H. ve Olgun A. Türkiye’de Organik Tarım ve Organik Tarıma Verilen Desteklemeler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2012, 29 (1), 1-12
• Marangoz, M. (2008). Organik ÜrünlerinPazarlanması, Ekin Kitabevi
• Merdan K. (2014). Türkiye’de Organik Tarımın ekonomik analizi: Doğu Karadeniz uygulaması, Atatürk Üniversitesi, İktisat Anabilim Dalı Doktora tezi, Erzurum.
• Merdan, K. (2014). Türkiye’de organik tarımın ekonomik analizi: Doğu Karadeniz Bölgesi uygulaması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi, s:24-26 Erzurum
• Orlund, K. 2003. Norwegian Experience with Conversion and Support Payments for Organic Farming. Conversion and Support Payments, in Organic Agriculture: Sustainability, Markets and Policies, OECD Publishing s.12-245.
• Özcan, Z. (2019). Mecburi istikamet organik tarım. Aksiyon Dergisi, Sayı: 560.
• Özkan, Z. (2006). Türkiye’de Organik Tarım Mevzuatı ve Politikalar, içinde, İ. Hakkı Eraslan, Ferhat Şelli(Ed.), Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde Etmede OrganikTarım Sektörü: Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar, URAKYayınları, No:2006/1,İstanbul.
• Tate, W. B. (1994). The Development of the Organic Industry and Market: An International Perspective. Lampkin N.H. and S. Padel (eds). The Economics of Organic Farming: An International Perspective. Wallingford: CAB.
• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (2010). Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına Yönelik Yönetmelik / Organik Tarım İlkeleri, Resmi Gazete Web Sayfası. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/08/20100818-4.htm adresinden 4 Kasım 2019 tarinde erişilmiştir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2012). Türkiye Organik Tarım Stratejik Plan 2012-2016. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BitkiselÜretim Genel Müdürlüğü, Ankara,
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2014). Organik Tarım Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ 24 Ekim 2014 tarihli ve 29129 sayılı Resmi Gazete, Tarım ve Orman Bakanlığı Web Sayfası. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140924-11.htm adresinden 20 Kasım 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2019a). İstatistikler-Bitkisel Üretim, Tarla ve Bahçe Bitkileri / ÇATAK Destekleri,. Tarım ve Orman Bakanlığı Web Sitesi. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Tarla-Ve-Bahce-Bitkileri/CATAK adresinden 04 Kasım 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2019b). İstatistikler-Bitkisel Üretim, Organik Tarım Destekleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Web Sitesi. https://tarımorman.gov.tr//konular//bitkisel-üretim/organiktarım/destekler adresinden 10 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2019c). İstatistikler. Tarım ve Orman Bakanlığı Web Sitesi. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Organik-Tarim/Istatistikler adresinden 12 Kasım 2019 tarihinde erişilmiştir.
• TUİK (2019). Dış Ticaret Verileri, Türkiye İstatistik Kurumu Web Sitesi. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104&dil=1 adresinden 12 Kasım 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Turhan, Ş. (2005). Tarımda Sürdürülebilirlik ve Organik Tarım. Tarım Ekonomisi Dergisi, cilt: 11, 13-24.
• Usal, G. (2006). Toros Dağ Köylerinde Organik Tarım Yoluyla Üretici Gelirlerini Arttırma Olanakları. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana. S:18
• Yulafçı, A. ve Demirtaş, M. (2014). Anadolu’da Tarımsal Kültürün Kayıt Altına Alınması. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 03-05 Eylül 2014, Cilt:3, s: 1551-1554, Samsun.