Covid-19 Vaka Sayılarının Seçili Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2022, Sayı: 8, 37 - 52, 27.12.2022

Buket Bağcı Serkan Künü

Öz

Çin'de 2019 yılının son aylarında ortaya çıkarak kısa sürede diğer ülkelere yayılan COVID-19 virüsü, tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olan virüsün, insan ve toplum hayatının tüm alanlarına çok önemli yansımaları olmuştur. Pandemi sürecinin makro ve mikro anlamda ekonomilere yönelik yıkıcı etkisinden dünyanın tüm ülkeleri gibi Türkiye de nasibini almıştır. Türkiye'de 11 Mart 2021 tarihinde görülen ilk vakanın ardından kısa sürede hızla yayılan virüs, özellikle ekonomik anlamda yıkıcı etkilere yol açmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de COVID-19 sürecinde 13.03.2020-11.03.2022 dönemi kapsamındaki haftalık veriler kullanılarak COVID vaka sayılarının döviz kuru, altın fiyatları, para arzı, faiz oranları, borsa endeksi ve krediler üzerindeki etkisi doğrusal olmayan tahmin yöntemleri ile incelenmiştir. Sürecin ele alınması ve çözüm önerilerinin irdelenmesi, Türkiye’de literatürün gelişmesi ve politikaların oluşturulması sürecine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

altın, döviz kuru, para arzı, KSS eşbütünleşme testi

The Effect Of Covid-19 Case Numbers On Selected Macroeconomic Indicators: An Example From Turkey

Öz

The coronavirus, which emerged in China at the end of 2019 and spread to other countries quickly, has taken the whole world under its influence. The virus, which caused the death of millions of people, has had critical reflections on all areas of human and social life. Like all the world countries, Turkey has also received its share of the devastating effect of the pandemic process on economies in macro and micro terms. The virus spread rapidly in a short time after the first case in Turkey on March 11, 2021, and caused devastating effects, especially in economic terms. In this study, the impact of COVID-19 cases on the exchange rate, gold prices, money supply, interest rates, stock market index and loans were examined using nonlinear estimation methods, using weekly data within the period of 13.03.2020-11.03.2022 in Turkey. The estimation results showed that the number of cases positively affected the exchange rate, gold prices and money supply. It is thought that considering this process and examining the solution proposals will contribute to developing Turkey's literature and policy planning process.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, gold, exchange rate, money supply, KSS cointegration test

Kaynakça

• Bayar, M., Varışlı, N. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye’de Tüketici Kredileri Hacmi Üzerindeki Etkisi: 2013- 2020 Dönemi Zaman Serisi Analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 85-99 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluibfd/issue/56987/791759
• Ersin, Ö. Ö., Acar, T. & Kıyak, Ö. (2022). COVID-19 Pandemi Döneminde Vaka Sayıları, Döviz Kuru ve VIX Endeksinin Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerindeki Etkisi: BİST 100 Endeksi Üzerine Bir Analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, DOU Dergi, Cilt 23, Covid-19 Özel Sayısı, 221-242 . DOI: 10.31671/doujournal.1016083
• Gülhan, Ü., (2020). Kovid-19 Pandemisinin Altın Fiyatlarına Etkisi: ARDL Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 1111-1125. DOI:10.16951/atauniiibd.734850
• Hepsağ, A., & Akçali, B. Y. (2015). Zayıf formda piyasa etkinliğinin asimetrik doğrusal olmayan birim kök testi ile analizi: G-7 ve E-7 ülkeleri örneği. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 9(2), 73-90.
• Kapetanios G., Shin Y., & Snell A. (2003). Testing for a unit root in the nonlinear STAR framework. Journal of Econometrics 112, 359-379.
• Kapetanios, G., Shin, Y., & Snell, A. (2006). Testing for cointegration in nonlinear smooth transition error correction models. Econometric Theory, 22(2), 279-303.
• Kuzucu, S. (2022). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Covıd-19 Pandemisine Karşı Para Politikasının Bir Değerlendirmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(COVID-19 ÖZEL SAYISI), 265-279.
• Özkan, N., & Ünlü, U. (2021). Bölgesel Covid-19 Vaka Sayilari, Altin Fiyatlari, Euro VE BIST Şehir Endeksleri Arasindaki İlişki: Bir ARDL Sinir Testi Yaklaşimi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 240-253.
• Pehlivan, C., Tosun, N., Han, A. (2022). Covid-19 Salgınının Türkiye’de Finansal Değişkenler Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi. Journal of Vocational and Social Sciences of Turkey, 4(8), 1-12.
• TBB Risk Merkezi, (2020). Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Aylık Bülten Aralık 2020, https://www.riskmerkezi.org/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/2671/Risk_Merkezi_Aylik_Bulten_Ozeti_Aralik_2020.pdf Erişim tarihi: 22.03.2021
• TBB Risk Merkezi, (2021). Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Aylık Bülten Aralık 2021. https://www.riskmerkezi.org/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/3155/Risk_Merkezi_Aylik_Bulten_Ozeti_Aralik_2021.pdf Erişim tarihi: 03.06.2021
• TCMB (2022). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/ TÜİK (2022). Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-IV.-Ceyrek:-Ekim-Aralik-2021-45548
• Uçar, A. vd. (2020). Türkiye’de COVID-19 Pandemisinin Monitörizasyonu için İnteraktif ve Gerçek Zamanlı Bir Web Uygulaması: TURCOVID19. Anadolu Kliniği, 25(Special Issue on COVID 19), 154-155. doi: 10.21673/anadoluklin.726347
• Yardımcı, M. C. (2021). Covid-19 Salgınının Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkilerinin Kantil Regresyon Yöntemiyle İncelenmesi. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 292-300.
• Yıldız Contuk, F. (2021). Covid -19'un Borsa İstanbul Üzerindeki Etkisi: Bir ARDL Sınır Testi Modeli. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (89), 101-112.
• Yıldız, S. N. & Aydın, Ü. (2022). COVID-19 Salgınının Türkiye’de Finansal Yatırım Araçları Üzerindeki Etkisi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 294-316.
• Yilanci, V. (2009). Fisher Hipotezinin Türkiye İçin Sinanmasi: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.