A Periodic Assessment On The Development of Budget Expenditures in Turkey and Some OECD Countries

Yıl 2022, Sayı: 8, 87 - 104, 27.12.2022

Hatice Dayar

Öz

In light of developments in military technologies, armies are actively using artificial intelligence technology in order to make fast and accurate decisions on data. Algorithms have reached the level of development to decide who should be detained, set targets, and decide. In the literature, autonomous weapon systems have been evaluated mostly in terms of international humanitarian law. However, in this study, the concepts of algorithmic target construction, autonomous weapon systems, and detention by algorithms were examined in terms of the positive obligations of states to protect human rights, specifically the right to life and the right to privacy. There are two main research questions that were examined in this article. First, to what extent is it possible and reliable to convert legal concepts into computer code? Second, is it possible to trust the decisions taken by the algorithms and the predictions they make and to check their compliance with the law? This study supported the view that the use of autonomous weapon systems and algorithms without meaningful human control to identify targets using machine learning and artificial intelligence technologies will not be compatible with international human rights law and international humanitarian law.

Anahtar Kelimeler

public expenditures, budget spending, government budget, Turkey

Türkiye ve Bazı OECD Ülkelerinde Bütçe Giderlerinin Gelişimi Üzerine Dönemsel Bir Değerlendirme

Öz

Kamu harcamalarının seyri hem devletçi iktisadi sistemi uygulayan ülkelerde hem de piyasa ekonomik şartlarını benimseyen ülkelerde sürekli artış göstermektedir. Devlet, sosyal güvenlik, eğitim sağlık, adalet gibi alanlarda ek görevler de üstlenmiştir. Bu nedenle devletin ekonomik sistemdeki rolü sürekli olarak önem kazanmaktadır. Bu bağlamda etkin bir bütçe sistemi kamu harcamalarında da etkinliğin artmasını sağlayacaktır. Toplam kamu harcamalarının bir yansıması olan genel devlet bütçesi giderleri de kaynak dağılımını belirleyen en önemli mekanizmalardan birini oluşturmaktadır. Bütçe harcamalarının incelenmesi, harcamaların hangi hizmetlere ayrıldığının görülmesini sağlamakta ve uygulanan ekonomik ve sosyal politikaların sonuçlarının görülüp değerlendirilmesini sağlayabilmektedir. Çalışmada, Türkiye’nin de üyesi olduğu Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi olan bazı ülkelerde fonksiyonel sınıflandırma esas alınarak, devlet bütçesinde yer alan harcamaların 2006-2020 dönemindeki gelişimi değerlendirilmiştir. Türkiye’nin, OECD üyesi ülkeleri arasında, genel olarak en düşük harcama payına sahip grupta yer aldığı görülmektedir. Bütçede yer alan harcamaların olumlu ekonomik ve sosyal sonuçlarının görülebilmesi için etkin bir harcama politikası, ihtiyacı bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Harcamaları, Bütçe Giderleri, Devlet Bütçesi, Türkiye, OECD

Kaynakça

• Akbey, F. (2019). Türkiye’de “Program Bazlı Performans Bütçe” Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(1), 77-98.
• Aktan, H. B. (2006), Türk Kamu Mali Yönetiminde Saydamlık, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 298, Haziran.
• Asiloğulları, M., ve Ceyhan, M. S. (2019). OECD Ülkelerinde Savunma Harcamalarının Büyüme Üzerindeki Etkisi. Kapadokya Akademik Bakış, 3(1), 25-49.
• Ayrangöl, Z., ve Tekdere, M. (2014). Türkiye ve OECD Ülkelerinde Yapılan Eğitim Harcamalarının Karşılaştırmalı Analizi. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 1-30.
• Batırel, Ö. F, (1996), Kamu Bütçesi, Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, Yaylım Matbaası, 8. Baskı, İstanbul.
• Bocutoğlu, E., ve Ekinci, A. (2009). Genel Teori, Küresel Krizler Ve Yeniden Maliye Politikası. Maliye Dergisi, 156(1), 66-82.
• Busch, B. ve Kauder, B. (2021). Der Stabilitäts-und Wachstumspakt: Bestandsaufnahme und Vorschläge für mehr fiskalpolitische Disziplin in Europa (No. 142). IW-Analysen.
• Büyükerşen Y, Tekin F., Heper F., Zıllıoğlu O., Ataç E., Ataç B., Erdem B. (1984), Kamu Maliyesi, Ankara, T.C. Anadolu Üniversitesi, No:41.
• Demircan, E. S. (2006). Yeni Ekonomik Düzende Bütçe Sistemlerindeki Değişim Süreci Ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(2), 47-61.
• Doğan, S. (2006). Keynesyen Teori’ye Bir Tepki: Arz Yanlı İktisat. Selçuk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12), 252-272
• Dorn, F., Gäbler, S., Kauder, B., Krause, M., Lorenz, L., Mosler, M., ve Potrafke, N. (2018). Die Zusammensetzung des öffentlichen Budgets in Deutschland (No. 95). ifo Forschungsberichte. Dorn, F., Mosler, M., ve Potrafke, N. (2019). Deutschlands Budget im OECD-Vergleich. Wirtschaftsdienst, 99(5), 368-370.
• Ercan, T. (2021). Türkiye’de Mali Reform Kapsamında Performans Esaslı Program Bütçeye Geçiş Süreci. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 35-52.
• Ergen, Z. (2021). Performans Esaslı Bütçe Sisteminde Program Bazlı Performans Bütçe Sistemine Geçiş: Yeni Bütçe Sistemi ile Hedeflenenler. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 280-302.
• Edizdoğan, N. (2007), Kamu Bütçesi, Genişletilmiş 6. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi.
• Erdinç, Z., ve Aydınbaş, G. (2022). Ulusal ve Uluslararası Güvenlik Kapsamında Savunma Harcamalarını Etkileyen Etmenler: OECS Ülkeleri Üzerine Bir Analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (34), 143-158.
• Erdoğdu, M. ve Yenigün E. (2008), Türkiye’de Sosyal Bütçe Nasıl Yapılıyor? Nasıl İzlenir? 1. Baskı, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Güneş, B., ve Acar, S. (2019). Bir Mali Federalizm Örneği Olarak İsviçre. Maliye Dergisi, 176:72-97.
• Karaca, C. ve Çam, Y. (2019). Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışının Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 176, 72-97.
• Karadeniz, O. (2012). Dünya'da ve Türkiye'de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği. Calisma ve Toplum, 34(3).
• Orhaner, E. (2007). Kamu Maliyesi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Öner, E. (1993). “Türkiye’de Bütçe Harcamalarının Genel Bir Değerlendirilmesi”, 9. Türkiye Maliye Eğitimi Sempozyumu, Türkiye’de Bütçe Harcamaları Çukurova Üniversitesi, İ.İ.B.F., Maliye Bölümü Pehlivan, O. (2004). Kamu Maliyesi, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Tosun, H., Cebeci, U. (2006). 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, (Açıklamalı ve Karşılaştırmalı), MUK-DER Yayını, Ankara.
• Tüğen, K. (2005). Devlet Bütçesi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Dördüncü Baskı, İzmir.
• Wagschal, U., Wenzelburger, G., Sandra Detzer, M. A., Maximilian Grasl, M. A., Esche, A., (2006), Erfolgreiche Budgetkonsolidierungen im internationalen Vergleich. https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Presse/imported/downloads/xcms_bst_dms_19102_19104_2.pdf, (Erişim Tarihi, 24 Eylül 2022.
• Yavuz, E., Özgül, H. B., ve Susam, N. (2021). Türk Bütçe Sistemindeki Değişimler ve Performans Esaslı Program Bütçe Sistemine Geçiş. Maliye Çalışmaları Dergisi, (65), 115-137.
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (CSBB). (2020b). 2021-2023 Bütçe Hazırlama Rehberi, Ankara, SBB. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/2021-2023_ButceHazırlamaRehberi.pdf. (Erişim Tarihi, 23 Ekim 2022).