Türkiye'de Melek Yatırımcılara Sağlanan Vergi Teşviklerine İlişkin Düşünce ve Değerlendirmeler

Yıl 2023, Sayı: 10, 35 - 46, 30.12.2023

Yasemin Taşkın

https://doi.org/10.58618/igdiriibf.1336947

Öz

Dünyada ve Türkiye’de melek yatırımcılık her geçen yıl artan bir yatırım finansman modelidir. Melek yatırımcılar, başlangıç aşamasındaki yatırımlara finansal destek sağlamanın yanı sıra bu yatırımlara bilgi ve tecrübelerini aktarmak suretiyle yönlendirici destek de vermektedirler. Bu yönüyle melek yatırımcılık diğer finansman şekillerinden farklılaşmaktadır. Türkiye’de yasal düzenlemelerde “Bireysel Katılım Yatırımcısı” olarak nitelendirilen melek yatırımcılara sağlanan vergi teşvikleri Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 82. maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile melek yatırımcılara belirli koşullar altında vergi indirimi imkânı sağlanmıştır. Vergi indiriminden yararlanmak isteyen gerçek kişi yatırımcılar için vergi indirimi oranları %75 ve %100 olarak belirlenmiştir. Türkiye’de 2012 yılında yapılan kanuni düzenleme sonrasında 2013 yılında ilk yatırım yapılmıştır. Melek yatırımcılığın yıllar itibariyle gelişimini Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Bireysel Katılım Sermayesi İlerleme Raporlarında görmek mümkündür. 2023 yılı ilk çeyrek raporunda açıklanan verilere göre, 2013 yılından bu yana 901 lisans verilmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de “Bireysel Katılım Yatırımcısı” lisansı almış melek yatırımcılara sağlanan vergisel teşvikleri ile ilgili yasal düzenlemeler esas alınarak değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

melek yatırım, vergi teşviği, yatırım, finansman, vergi

Thoughts and Evaluations on Tax Incentives Provided to Angel Investors

Öz

Angel investing is an increasingly investment financing model worldwide and in Turkey year after year. Angel investors provide financial support to start-up investments and also offer guidance by sharing their knowledge and experience. This aspect distinguishes angel investing from other forms of financing. In Turkey, the tax incentives for angel investors, defined as “Individual Participation Investor” in the legal regulations, are arranged under Provisional Article No. 82 of the Income Tax Law. Tax reduction possibility has been supplied to angel investors under some conditions by this regulation. Tax deduction rates of %75 and %100 have been established for real persons investors who want to utilize the tax incentive. The development of angel investing over the years can be observed in the Individual Participation Investment Progress Reports by the General Directorate of Financial Markets and Foreign Exchange. According to the explained data from the first quarter report of 2023; 901 licenses have been granted to these investors since 2013. This study evaluates the legal regulations related to tax incentives provided to licensed angel investors in Turkey.

Anahtar Kelimeler

angel investment, tax incentive, investment, finance, tax

Kaynakça

• Angel Investing in Japan. (2023). 2023 Guide. https://japan-dev.com/blog/angel-investors-tax-system-in-japan
• Atay, H. (2017). Melek Yatırımcı Gelir Vergisi İndirimi Uygulaması ile Kitle Fonlaması Kanun Tasarısı Üzerine Bir Tartışma. Vergi Raporu Dergisi, 3, 9-19.
• EBAN. (2018). Angel Investing Explained. EBAN Website. https://www.eban.org/angel-investing-explained/
• Bingöl, G. ve Yılmaz Türkmen, S. (2016). Girişimciliğin Finansmanında Melek Sermaye ve Türkiye Uygulaması. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45), 357-373. DOI: 10.14783/od.v12i45.1000020017
• Gürol, Y. D. ve Ener, C. A. (2022). Melek Yatırımcıların Ortak Değerlendirme Kriterleri ve Girişimci Ekibin Yeterliliğinin Melek Yatırım Kararları Üzerindeki Hâkim Rolü. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 74–94. DOI: 10.14744/ysbed.2022.00020
• Günay, S. G. ve Başalp, A. (2011). Girişimciler, Melek Yatırımcılar ve Risk Sermayesi Firmaları Arasında Kurulacak Bir Ağ, Bu Ağın Yapısı ve Önemi. Business Economics Research Journal, 2(2), 153-164.
• Hellenic Republic Ministry of Development. (2021). Tax Incentives for Angel Investors. General Secretariat For Research and Innovation. https://gsri.gov.gr/en/protovoulies-draseis/tax-incentives-for-angel-investors/
• HM Revenue&Customs. (2016). Tax relief for investors using venture capital schemes (Guidance). GOV.UK. https://www.gov.uk/guidance/venture-capital-schemes-tax-relief-for-investors
• International Finance Corporation. (2019). Creating impact: the promise of impact investing. World Bank. https://www.ifc.org/content/dam/ifc/doc/mgrt/the-promise-of-impact-investing.pdf
• Karabayır, M. E., Gülşen, A. Z., Çifci, S. ve Muzaffar, H. (2012). Melek Yatırımcıların Yatırım Kararlarında Girişimci Odaklılığın Rolü: Türkiye'deki Melek Yatırımcılar Üzerine Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(2), 69-93. DOI: 10.1501/SBFder_0000002247
• Kuğu, T. D. (2004). Finansman Yöntemi Olarak Risk Sermayesi. Yönetim ve Ekonomi, 11(2), 141-153.
• Kurnaz, G. ve Bedük, A. (2017). Türkiye'de ve Dünya'da Melek Yatırımcılık. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 20(1), 27-40.
• Türk Dil Kurumu. (Tarih Yok). Genel Türkçe Sözlük. http://sozluk.gov.tr
• OECD. (2011). Financing High- Growth Firms: The Role of Angel Investors. OECD Library. DOI: 10.1787/9789264118782-en
• Onur, M. N. ve Değirmenci, Ö. (2015). Crowdingfunding- Kitle Fonlaması. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Çalışma Raporları, (7). https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2018/11/Crowdfunding-%E2%80%93-Kitle-Fonlamas%C4%B1.pdf
• Rose, D. (2014). Melek Yatırımcılık. Türk Ekonomi Bankası. Sermaye Piyasası Kurulu. (2002). Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları. Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları.
• Startupcentrum. (2023). 2023 Birinci Çeyrek Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu. Startupcentrum. https://startupcentrum.com/tr/rapor/23-1c-turkiye-startup-ekosistemi-yatirim-raporu
• Şekerci, Y. E. ve Zicin, Y. (2020). Melek Yatırımcılığın Dünü ve Bugünü. Oran Orta Anadolu Kalkınma Ajansı. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/20200327121325_0.pdf
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2022). Türk Vergi Sistemi. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2023). Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Finansal Araçlar ve Analiz Dairesi 2023 Birinci Çeyrek BKS İlerleme Raporu.
• Urhan, C. (2019). Yeni Yatırım Modeli “Etki Yatırımı.” TSKB Web Sitesi. https://www.tskb.com.tr/blog/kalkinma/yeni-yatirim-modeli-etki-yatirimi Vergili, G. (2022). Kitle Fonlama: Dünü Bugünü ve Yarını. Nigde Ömer Halisdemir University Journal of Social Science Intstitute, 4(2), 106-121.