SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ OLGUSU VE KUTSALIN TÜKETİMİ

Yıl 2021, Sayı: 28, 125 - 143, 30.10.2021

Sait Yıldırım

Öz

Sosyal medya uygulamalarının yaygın kullanımı, gösteri olgusunun tüketim temelinde biçimlenmesine aracılık etmiştir. Tarihsel olarak gösteriş, cinsiyet odağında şiddet ve cinsellik üzerinden gelişmiştir. Web teknolojisi ve sosyal medya uygulamaları gösterişi kimlik, zaman, mekân, statü ve değer odağında tüketime dâhil etmiştir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, sosyal medya üzerinden gelişen gösterişçi tüketimin mevcut yapısını, tarihsel yöntem aracılığı ile kategorize ederek incelemektir. Çalışmada kavramsal olarak gösteriş olgusunun cinsiyete özgü nitelikleri belirlenmiştir. Erkeklik odağında şiddet ve eril tüketim incelenmiştir. Kadınlık odağında ise tüketim, moda ve gösteriş üzerinden değerlendirilmiştir. Mevcut toplum yapısında, gösteriş temelinde ortaya çıkan tüketim olgusu, web teknolojisi ve sosyal medya uygulamalarının kullanımı ile yaygınlaşmıştır. Ancak tüketimin gösteriş ile ilintisi yakın geçmişte var olan medya araçları üzerinden geliştiği için çalışmada tarihsel yöntem benimsenmiştir. Tüketimin gelişim evreleri, cinsiyet odağında yansıtılmakla birlikte medya araçlarının gelişimi ile ilişkilendirilerek sınıflandırmalar yapılmıştır. Sınıflandırmalar, öncelikle beden ve eşya üzerinden kimliğin tüketilmesi ile açıklanmıştır. İkinci olarak mekân üzerinden inancın tüketilmesine değinilmiştir. Son olarak meslek ve ün (şöhret) temelinde değerin tüketilmesi tartışılmıştır. Çalışmamızda gösterişçi tüketimin kategorize edilen argümanları, bireysel ve toplumsal yaşamın temel dinamikleri üzerinden gerçekleştiği için genel olarak kutsalın tüketimi olarak adlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gösterişçi Tüketim, Cinsellik, Şiddet, Sosyal Medya, Kutsalın Tüketimi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

THE FORMATION OF THE CONSPICUOUSNESS IN SOCIAL MEDIA AND THE SACRED CONSUMPTION

Öz

The widespread use of social media applications mediated the formation of the phenomenon of conspicuousness on the basis of consumption. Historically, conspicuousness has developed through violence and sexuality in the focus of gender. Web technology and social media applications have included conspicuousness in consumption in the focus of identity, time, place, status and value. In this context, the aim of the study is to examine the current structure of conspicuous consumption that develops on social media by categorizing it through the historical method. Conceptually, gender-specific characteristics of the phenomenon of showing off were determined in the study. Violence and masculine consumption are examined in the focus of masculinity. In the focus of femininity, consumption is evaluated over fashion and conspicuousness. In the current social structure, the phenomenon of consumption emerging on the basis of conspicuousness has become widespread with the use of web technology and social media applications. However, the historical method has been adopted in the study because the relationship between consumption and conspicuousness has developed over the media tools that existed in the recent past. Although the development stages of consumption are reflected in the focus of gender, classifications have been made in relation to the development of media tools. Classifications are primarily explained by the consumption of identity over the body and item. Secondly, the consumption of belief through space is mentioned. Finally, the consumption of value on the basis of profession and reputation is discussed. The categorized arguments of conspicuous consumption in our study are generally referred to as the sacred consumption, as it takes place over the basic dynamics of individual and social life.

Anahtar Kelimeler

Conspicuous Consumption, Sexuality, Violence, Social Media, Sacred Consumption

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Referans1 Algül, A. (2018). Sosyal ağ kullanıcılarının “Abartılı paylaşım”“Benlik sunumu” ve mahremiyet tüketimleri. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 13(49), 21-44).
• Referans2 Aydın, A. F. (2020). Gösteri toplumunun yeni panoptikonu olarak sosyal medya. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 2573-2594.
• Referans3 Aydın, M. (2009). Mahremiyet ve örtünmenin dönüşümü. Eskiyeni, 12, 61-67.
• Referans4 Balle, F., Eymery, G. (1991). Yeni medyalar (M.S. Şakiroğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1984).
• Referans5 Baudrillard, J. (2008). Gösterge ekonomi politiği hakkında bir eleştiri (Çev., O. Adanır&A. Bilgin). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi: 1972).
• Referans6 Baudrillard, J. (2010). Nesneler sistemi (O. Adanır&A. Karamollaoğlu, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi: 1968).
• Referans7 Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Doğu BatıYayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1982).
• Referans8 Baudrillard, J. (2013). Tüketim toplumu: söylenceleri/yapıları (H. Deliçaylı&F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1970).
• Referans9 Baudrillard, J. (2014). Baştan çıkarma üzerine (A. Sönmezay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1988).
• Referans10 Baudrillard, J. (2016). Simgesel değiş tokuş ve ölüm (O. Adanır&A. Bilgin, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi: 1976).
• Referans11 Bocock, R. (2005). Tüketim (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi: 1993).
• Referans12 Debord, G. (1996). Gösteri toplumu ve yorumlar (Çev. A. Emekçi&O. Taşkent). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1979).
• Referans13 Dyhouse, C. (2015). Gösteriş: kadınlar, tarih, feminizm (D. Akın, Çev.). İstanbul: Can Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2010).
• Referans14 Fuchs, C. (2018). Sosyal medya: Eleştirel bir giriş (İ. Kalaycı&D. Saraçoğlu, Çev.). İstanbul: NotaBene Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2014).
• Referans15 Goffman, E. (2014). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1959).
• Referans16 Gottdiener, M. (2005). Postmodern göstergeler – maddi kültür ve postmodern yaşam biçimleri (E. Cengiz, Çev.). Ankara: İmge Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1995).
• Referans17 Gözübüyükoğlu, U. (2019). Web sayfası tasarımında kullanıcı arayüzünün kullanılabilirliğinde görsel tasarımın önemi ve Atatürk üniversitesi güzel sanatlar fakültesi web sayfası tasarım örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Referans18 Gültekin, M. (2019). Sosyal medya ya da anlık iletişimin sosyolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 345-359.
• Referans19 Haberli, M. (2018). Sosyal medyada dini inanç ve ahlaki değerlerin dejenerasyonu üzerine bir değerlendirme. I İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi (23-25 Kasım 2018), 640-648.
• Referans20 Korkmaz, İ. (2012). Facebook ve mahremiyet: Görmek ve gözetle(n)mek. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 107-122.
• Referans21 Köktener, A., Akgün, N. (2020). Mahremiyet algısının dönüşümü: İnstagram anneleri üzerinden bir analiz. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(9), 235-247.
• Referans22 Miller, G. (2012). Tüketimin evrimi – cinsiyet, statü ve tüketim (G. Vardar, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2009).
• Referans23 Okumuş, E. (2006). Gösterişçi dindarlık. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(2), 17-35.
• Referans24 Özcan-Demir, N. (2017). Bireylerin tüketimin nesnesine dönüşmesinde, sosyal medya etkisi, Sosyoloji Konferansları, 55(1), 277-288.
• Referans25 Özdemir, Z. (2015). Sosyal medyada kimlik inşasında yeni akım: Özçekim kullanımı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), 112-131.
• Referans26 Öztürk, Ş. (2015). Sosyal medyada etik sorunlar. Selçuk İletişim Dergisi, 9(1), 287-311.
• Referans27 Şentürk, Ü. (2012). Tüketim toplumu bağlamında boş zamanların kurumsallaştırdığı bir mekân: alışveriş merkezleri (avm). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 63-77.
• Referans28 Thompson, J.B. (2008). Medya ve modernite (S. Öztürk, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2004).
• Referans29 Trend, D. (2008). Medyada şiddet efsanesi eleştirel bir giriş (G. Bostancı, Çev.). İstanbul YKY Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2007).