Kastamonu Milletvekilleri ve TBMM’deki Faaliyetleri (1961-1980)

Yıl 2022, Sayı: 31, 195 - 219, 29.10.2022

Emine Pür

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1125459

Öz

Türkiye’de ilk askeri darbe 27 Mayıs 1960’ta, ikincisi 12 Eylül 1980’de gerçekleşmiştir. Yapılan bu darbelerde Türk Silahlı Kuvvetleri ülke yönetimine el koymuş, TBMM kapatılmış ve demokrasi bir süreliğine kesintiye uğramıştır. 1961-1980 yılları arasında TBMM, Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olmak üzere çift meclisli olarak faaliyet göstermiştir. Bu çalışmada 1961-1980 yılları arasında yapılan genel seçimler, Kastamonu milletvekillerinin özgeçmişleri ve meclis faaliyetleri ele alınmıştır. Belirtilen dönem içerisinde 5 genel seçim yapılmış ve yapılan seçimlerde Nispi Temsil Sistemi’nin 3 değişik biçimi uygulanmıştır. TBMM’de 1961-1980 yılları arasında Kastamonu’yu toplam 31 milletvekili temsil etmiştir. Kastamonu’dan Sabri Keskin 4 dönem, Osman Zeki Oktay, İsmail Hakkı Yılanlıoğlu, Muzaffer Akdoğanlı, Hasan Tosyalı, Vecdi İlhan ve Sabri Tığlı 2 dönem, diğerleri ise tek dönem milletvekili seçilmiştir. Kastamonu milletvekilleri mecliste çeşitli komisyonlarda görev almışlar ve toplam 681 faaliyette bulunmuşlardır. Kastamonu milletvekilleri içerisinde mecliste en faal olanları ise İsmail Hakkı Yılanlıoğlu, Hasan Tosyalı ve Adil Toközlü’dür. Araştırmanın ana kaynağını Kastamonu milletvekillerinin hal tercümeleri ve seçim mazbataları, Kastamonu’da çıkan yerel gazeteler, Millet Meclisi Tutanak Dergileri ve konu ile ilgili TBMM yayınları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kastamonu, Seçimler, Milletvekilleri, TBMM, Meclis Faaliyetleri.

Destekleyen Kurum

Herhangi bir kurum desteklememiştir.

Kaynakça

• Acar, M. (2016). Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Milletvekili İsmail Hakkı Yılanlıoğlu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Ağır, O. (2018). Türkiye’de Askeri Darbeler Karşısında Siyaset Kurumunun Tutumu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 1-26.
• Akay, M. F. (2021). 27 Mayıs askeri müdahalesi ve Milli Birlik Komitesi’nin yasama faaliyetleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Siirt Üniversitesi.
• Arslan, E. (2012). Türk Parlamento Tarihi TBMM – XVI. Dönem (1977-1980). Cilt: 3. TBMM Basımevi.
• Arslan, Z. (2013). Türk Parlamento Tarihi TBMM - XI. Dönem (1957-1960). Cilt: 3. TBMM Basımevi.
• “Avni Doğan Vefat Etti”, (1965, Haziran 15), Milliyet, 1.
• Bağce, E. (2012). Türk Parlamento Tarihi TBMM - XV. Dönem (1973-1977). Cilt: 1-3. TBMM Basımevi.
• “Baro Seçimlerine Giden Avukat Mehdi Keskin Kalp Krizi Sonucu Hayatını Kaybetti”, (2021, Nisan 12), Kastamonu Sözcü, 2.
• Börklüoğlu, L. (2017). 27 Mayıs Askeri Darbesi Sonrasında Ordu İçinde İktidar Mücadelesi: Milli Birlik Komitesi ve Silahlı Kuvvetler Birliği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 13-28.
• Çınar, M. (2012). Türk Parlamento Tarihi TBMM - XIII. Dönem (1965-1969). Cilt: 4. TBMM Basımevi.
• Çoker, F. (1999). Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (1966-1980). Cilt: 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları.
• Doğaner, Y. (1996). 27 Mayıs İhtilali ve Kurucu Meclis. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Eski, M. (2000). Kastamonu Valileri 1838-2000. Önder Matbaa.
• “İ. Hakkı Yılanlıoğlu İlimiz Milletvekili Oldu”, (1965, Ekim 21), Doğrusöz, 1.
• “İlimiz Parlamenterleri Belli Oldu”, (1977, Haziran 8), Kastamonu, 1.
• “İlimizde AP 4, CHP1, CGP 1 Milletvekili Çıkardı”, (1969, Ekim 14), Doğrusöz, 1.
• “İlimizden AP 4, CHP 1 Milletvekili Çıkardı”, (1965, Ekim 11), Doğrusöz, 1.
• Kırkpınar, N. ve Çakmak, F. (2020). 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden 15 Temmuz Darbe Girişimi’ne Türkiye’de Siyasî Yasak ve Mahkûmiyetler. Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, 20 (15), 243-280.
• Öztürk, K. (1999). Türk Parlamento Tarihi TBMM - IX. Dönem (1950-1954). Cilt: 1. TBMM Basımevi.
• “Sabri Tığlı Vefat Etti”, (2013, Haziran 5), Kastamonu Sözcü, 2.
• Seyitdanlıoğlu, M. (2017). Türk Parlamento Tarihi Kurucu Meclis (6 Ocak 1961 – 15 Ekim 1961) Milli Birlik Komitesi Temsilciler Meclisi Üyeleri Özgeçmişler. Cilt: 2. TBMM Basımevi.
• TBMM Albümü 1920-2010. (2010). Cilt: 2 1950-1980. (2. Baskı). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları.
• TBMM Arşivi, Millet Meclisi 1. (XII), 2. (XIII), 3. (XIV), 4. (XV), 5. (XVI) Döneme Ait Kastamonu Milletvekillerinin Hal Tercümeleri Kâğıdı ve Seçim Mazbataları.
• Tuncer, E. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Seçimler (1877-2002). (2. Baskı). Tesav Yayınları.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Kuruluşundan Günümüze Hükümetler. (1998). Başbakanlık Basımevi.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2012). Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Uyar, H. (2020). Türkiye’de Askeri Darbeler ve Nedenleri Üzerine Bir Analiz Denemesi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 20 (15), 77-96.
• “Vecdi İlhan Toprağa Verildi”, (2011, Mart 18), Kastamonu, 1.
• “Vecdi İlhan’a Son Görev”, (2011, Mart 17), Nasrullah, 1.
• “Vilayetimizden Temsilciler Meclisine Adil Toközlü Seçildi”, (1960, Aralık 30), Doğrusöz, 1.
• www5.tbmm.gov.tr, Millet Meclisi 1. (XII), 2. (XIII), 3. (XIV), 4. (XV), 5. (XVI) Döneme Ait Kastamonu Milletvekilleri ile İlgili Tutanak Dergileri, erişim tarihi: 10.2.2022.
• “YTP 3, CHP 2, CKMP 2 Milletvekilliği Aldı”, (1961, Ekim 17), Doğrusöz, 1.