Online Seslifoto (OSF) Yöntemiyle Üniversite Öğrencilerinin Tasavvuf Anlayışını Keşfetmek

Yıl 2023, Sayı: 34, 246 - 273, 27.10.2023

Abdurrahim Tanhan , Abdulvehap Erin

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1310350

Öz

Bu çalışmada araştırmacılar, Online Seslifoto (OSF) yöntemiyle Türkiye’de yardım meslekleriyle ilgili bölümlerde (ilahiyat/İslami ilimler, PDR (Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik), sosyal hizmet, hemşirelik, tıp vb.) okuyan öğrenciler ile belirtilen bölümler dışında farklı bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinin tasavvuf konusundaki algılayışlarını kendi biricik perspektiflerinden inceleyerek keşfetmeye çalışmıştır. Araştırmaya toplam 409 üniversite öğrencisi katılmış, yeterli ölçütleri taşımayan anketler çıkarılarak nihai olarak 103 erkek 214 kadın toplam 317 kişi ile veri analizi yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde Online Yorumlayıcı Fenomenolojik Analizi (OYFA) kullanılmıştır. Tüm katılımcılardan elde edilen temalar doğrultusunda toplam 21 ana tema oluşmuştur. En önemli ana temalar ve oranları şöyle olmuştur; hoşa giden duygular: Huzur, aşk, sevgi (%25,86, n=82), âlemde Allah’ı görme ve O’nunla iletişim, her şeyin bize O’nu hatırlatması, döngü, bizi rabbe ulaştırır (%25,86, n=82), rabbe bağlılık, yakınlık, O’na duyulan sevgi-ilahi aşk, tevekkül, kendini O’na adama, O’nda yok olma (%22,08, n=70), anlam arayışı, ruhi doyum, farkındalık, hassas bir süreç, maneviyat (%19,55, n=62). Genel olarak öğrenciler tasavvufa ilişkin olumlu bir anlayışa ve algıya sahip olup, tasavvufu işlevsel ve derin anlamlar içeren olumlu söz, kavram ve düşüncelerle ifade etmişlerdir. Sonuçlar, ortaya çıkan ana temalar yoluyla karşılaştırılmış, yardım meslekleriyle ilgili bölümlerde okuyan öğrenciler ile diğer bölümlerde okuyan öğrenciler arasındaki farklılıklar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din, Tasavvuf, Mistisizm, Maneviyat, Üniversite öğrencileri, Online Seslifoto

Exploring College Students’ Perception Of Tasawwuf Through Online Photovoice (OPV) Methodology

Öz

In this study, as the researchers, we explored the university students’ perceptions of Tasawwuf studying in departments related to helping professions (theology/Islamic sciences, counseling, social work, nursing, medicine, etc.) and students studying in other departments in Turkey. We used Online Photovoice (OPV) to capture the studens’ unique perspective. We used Online Interpretative Phenemological Analysis (OIPA) to analyze the data. We had 409 students participated; however, 317 (214 female and 103 male) completed and included for the analysis. In line with the themes obtained from all participants, a total of 21 main themes emerged. The most important main themes are including pleasurable emotions: peace and love, (%25,86, n=82); seeing God in the world and communicating with God, everything reminding God to us, loop/cycle, getting close to the Lord (%25,86, n=82); commitment, intimacy, the God-divine love, trust, commitment, annihilation in God (%22,08, n=70); the search for meaning and spiritual satisfaction, awareness, and a delicate process and spirituality (%19,55, n=62). There were differences between percetions of the students from helping professionals and other professionals. In general, the students had a positive understanding and perception of Tasawwuf and expressed it with positive words, concepts and thoughts that have functional and deep meanings.

Anahtar Kelimeler

Religion, Tasawwuf, Mysticism, Spirituality, University students, Online Photovoice

Kaynakça

• Abuzer, C. (2010). Üniversite gençliğinin değişen din anlayışı. İpek Yayın Dağıtım.
• Acar, M. C. (2018). Bireysel psikolojik danışma sürecinde dinî boyut: Üniversite öğrencileri ile yapılan bir araştırma (Tez No. 501954) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Akkır, R. (2019). Üniversite öğrencilerinin tasavvuf, tarikat ve rabıta olgusuna bakışı: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi örneği. Tekirdağ İlahiyat Dergisi, 5(2), 1273-1298. https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-detay&Alan=sosyal&Id=AW9zBpubyZgeuuwfU565
• Aktaş, A. (2014). Tarikatların toplumsal işlevi (Diyarbakır Kadiri Tarikatı örneği) (Tez No. 364910). [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Armiya’u, A. Y., Yildirim, M., Muhammad, A., Tanhan, A., & Young, J. S. (2022). Mental health facilitators and barriers during covid-19 in Nigeria. Journal of Asian and African Studies. https://doi.org/10.1177/00219096221111354
• Balaban, T. ve Yapıcı, M. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının tasavvufa ilişkin metaforları. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 745-755. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=makale_tr_ozet&makale_id=16809
• Baynal, F. ve Yaman, E. (2015). Kadınların dini gruplara yönelme, katılma ve bağlanma nedenleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(30), 141-179. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/29166/312331
• Bayraktar, E. (2016). Farklı bir sufi tipolojisi: Operatör Dr. Münir Derman. Akademiar Dergisi, 1, 203-237. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/286459
• Dari, T., Fox, C., Laux, J. M., & Speedlin Gonzalez, S. (2023). The Development and Validation of the Community-Based Participatory Research Knowledge Self-Assessment Scale (CBPR-KSAS): A Rasch Analysis. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 56(1), 64-79. https://doi.org/10.1080/07481756.2022.2034478
• Dari, T., Laux, J. M., Liu, Y., & Reynolds, J. (2019). Development of community-based participatory research competencies: A Delphi study identifying best practices in the collaborative process. The Professional Counselor, 9(1), 1–19. https://doi.org/10.15241/td.9.1.1
• Demir, R., Tanhan, A., Çiçek, İ., Yerlikaya, İ., Kurt, S. Ç., & Ünverdi, B. (2021). Yaşam kalitesinin yordayıcıları olarak psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu. Yaşadıkça Eğitim, 35 (1), 192-206. https://doi.org/10.33308/26674874.2021351256
• Demirkol A. ve Aslan S. (2021). Holland’ın tipolojisi, bağlanma ve beş faktör kişilik kuramı üzerine bir derleme çalışması. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 1127-1150. https://doi.org/10.47525/ulasbid.932449
• Doyumğaç, İ., Tanhan, A., & Kıymaz, M. S. (2021). Understanding the most important facilitators and barriers for online education during covıd-19 through online photovoice methodology. International Journal of Higher Education, 10(1), 166-190. https://doi.org/10.5430/ijhe.v10n1p166
• Efe, A. (2008). Dini gruplaşma ve cemaatleşme olgusunun sosyolojik açıdan incelenmesi (Isparta örneği., Tuğra Matbaası.
• Eraydın, S. (2014). Tasavvuf ve tarikatlar. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Erginli, Z. (2018). Oryantalizm ile mistisizm arasında Batı dünyasında tasavvufa bakış biçimleri üzerine. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 1-35. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/406819
• Foster-Fishman, P., Nowell, B., Deacon, Z. et al. (2005). Using methods that matter: The ımpact of reflection, dialogue, and voice. Am J Community Psychol, 36, 275–291. https://doi.org/10.1007/s10464-005-8626-y
• Frager, R. (2014). Kalp, nefs ve ruh. (İ. Kapaklıkaya, Çev.). Gelenek Yayıncılık.
• Genc, E., Tanhan, A., & Kose, O. (2022). Exploring the facilitators and barriers to maintaining intimate relationships during covid-19 through online photovoice methodology. Journal of Family Issues. http://dx.doi.org/10.1177/0192513X221113855
• Gürsu, O. (1999). Günümüzde tasavvuf yoluyla İslam’a yönelişin sosyo-psikolojik analizi (Tez No. 74378). [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Hauber-Özer, M., Call-Cummings, M., Hassell-Goodman, S., & Chan, E. (2021). Counter- storytelling: Toward a critical race praxis for participatory action research. International Journal of Qualitative Studies in Education, 36(6), 1175-1190. https://doi.org/10.1080/09518398.2021.1930252
• Isgandarova, N. (2018). Muraqaba as a mindfulness-based therapy in ıslamic psychotherapy. Journal of religion and health, 58(4), 1146-1160. http://dx.doi.org/10.1007/s10943-018-0695-y
• Işıtan, İ. (2014). Sufi psikolojisi. Divan Kitap.
• Kerimov, E. (2020). Üniversite öğrencilerinde dini tutum ve yaşam doyumunun mutluluk üzerindeki rolü (Azerbaycan örneği) (Tez No. 636147). [Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kılıç, M. E. (2020). Tasavvufa giriş. Sufi Kitap.
• Kizilay, I. (2022). Farklı bağlanma stillerine sahip bireylerin ilişki deneyimlerinin online yorumlayıcı fenomenolojik analiz (OYFA) ile İncelenmesi. [Investigation of relationship experiences of individuals with different attachment styles by Online Interpretative Phenomenological Analysis (OIPA)]. Master’s thesis, Üsküdar University. Turkey higher education institution, Publication No. 752898 https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Koç, A. (2011). Üniversite öğrencilerinde tanrı tasavvuru, benlik algısı ve öfke yaşantısı (Tez No. 274152). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Koç Koca, A. (2023). Understanding mathematics perception through drawing: An Online Interpretative Phenomenological Analysis (OIPA) study. International Journal of Education and Literacy Studies, 11(4). Manuscript in print.
• Kuzgun, Y. (2009). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
• Küçük, H. (2004). Batı’da “sufizm” meselesine toplu bir bakış. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 13, 231-263. http://isamveri.org/pdfdrg/D02193/2004_V_13/2004_V_13_KUCUKH.pdf
• Küçük, H. (2015). Ana hatlarıyla tasavvuf tarihine giriş. Ensar Yayınları.
• Kütük Yılmaz, P. (2021). Gençlerle yürütülen photovoice projeleri: Katılımlı bir araştırma yöntemi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 174-192. https://doi.org/10.26466/opus.755521
• Meydan, H. ve Aydın, S. (2020). Üniversite gençliğinin kurumsal ve öznel dindarlığa bakışı ve etkileyen faktörler üzerine nitel bir araştırma. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 299-323. https://dergipark.org.tr/tr/pub/beuifd/issue/58227/726749
• Monis, Ş. (1992). Üniversite öğrencilerinde yaşam amacı ve dindarlık (Tez No. 698662). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Otanga, H., Tanhan, A., Musili, P. M., Arslan, G., & Buluş, M. (2022). Exploring college students’ biopsychosocial spiritual wellbeing and problems during COVID-19 through a contextual and comprehensive framework. International Journal of Mental Health and Addiction, 20(1), 619-638. https://doi.org/10.1007/s11469-021-00687-9
• Özkan, N. & Tanhan, A. (2023). Kadınların Cinselliğe Bakışının Online Seslifoto (OSF) ile İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (2), 194-229. https://doi.org/10.17494/ogusbd.1110733
• Palibroda, B., Krieg, B., Murdock, L. & Havelock, J. (2009). A practical guide to photovoice: sharing pictures, tellıng stories and changing communities. http://www.pwhce.ca/photovoice/pdf/Photovoice_Manual.pdf
• Sarıkaya, M. S. (2001). Dinî zihniyetimizin oluşumunda dinî tarikat ve cemaatlerin olumsuz izdüşümleri. Arayışlar: İnsan Bilimleri Araştırmaları 3(5-6), 1-16.
• Sezgin, K. (2016). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve dindarlık düzeylerinin incelenmesi (Dicle Üniversitesi örneği (Tez No. 429855). [Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Smith, J. A. & Osborn, M. (2003). Interpretative phenomenological analysis. In J. A. Smith (Ed.). Qualitative psychology: A practical guide to methods (pp. 51–80).
• Smith, J. A. & Osborn, M. (2004). Interpretative phenomenological analysis. Doing Social Psychology Research, 229-254. https://psycnet.apa.org/record/2004-12494-009
• Smith, J. A. (2011). Evaluating the contribution of interpretative phenomenological analysis. Health Psychology Review, 5(1), 9-27. https://psycnet.apa.org/record/2014-21400-002
• Subasi, Y. (2023a). College belonging among university students during COVID-19: An Online Interpretative Phenomenological (OIPA) Perspective. Journal of Happiness and Health, 3(2), 109-126. https://doi.org/10.47602/johah.v3i2.52
• Subasi, Y. (2023b). Öğretmenlerin Covid-19 sonrası sürecini Online Seslifoto (OSF) yöntemiyle anlamak. EKEV Akademi Dergisi, Manuscript under review.
• Subasi, Y., Adalar, H., Tanhan, A., Arslan, G., & Allen, K., Boyle, C., Lissack, K., Collett, K., & Lauchlan, F. (2023). Investigating students’ experience of online/distance education with photovoice during COVID-19. 44(3). https://doi.org/10.1080/01587919.2023.2227140
• Tanhan, A. (2019). Acceptance and commitment therapy with ecological systems theory: Addressing muslim mental health issues and wellbeing. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 3(2), 197-219. https://doi.org/10.47602/jpsp.v3i2.172
• Tanhan, A. (2020). COVID-19 sürecinde online seslifoto (OSF) yöntemiyle biyopsikososyal manevi ve ekonomik meseleleri ve genel iyi oluş düzeyini ele almak: OSF’nin Türkçeye uyarlanması, [utilizing online photovoice (OPV) methodology to address biopsychosocial spiritual economic issues and wellbeing during COVID-19: Adapting OPV to Turkish.]. Turkish Studies, 15(4), 1029-1086. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44451
• Tanhan, A., Arslan, G., Yavuz, K. F., Young, J. S., Çiçek, İ., Akkurt, M. N., Ulus, İ. Ç., Görünmek, E. T., Demir, R., Kürker, F., Çelik, C., Akça, M. Ş., Ünverdi, B., Ertürk, H., & Allen, K. (2021). A constructive understanding of mental health facilitators and barriers through online photovoice (OPV) during COVID-19. ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 214-249. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.15257.13921
• Tanhan, A., & Francisco, V. T. (2019). Muslims and mental health concerns: A social ecological model perspective. Journal of Community Psychology, 47(4), 964-978. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jcop.22166
• Tanhan, A., & Strack, R. W. (2020). Online photovoice to explore and advocate for muslim biopsychosocial spiritual wellbeing and issues: Ecological systems theory and ally development. Current Psychology, 39(6), 2010-2025. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00692-6
• Tanhan, A. & Young, J. S. (2021). Approaching mental health: Social ecological model and theory of planned behavior/theory of reasoned action. International Journal of Eurasian Education and Culture, 6(14), 1967-2015. http://dx.doi.org/10.35826/ijoecc.470
• Tanhan, A. & Young, J. S. (2022). Muslims and mental health services: A concept map and a theoretical framework. Journal of Religion and Health, 61(1), 23-63. https://doi.org/10.1007/s10943-021-01324-4
• Tanhan, A., Uğur, E., Çiçek, İ., Nalbant, A. & Kalenderoglu, A. (2022). Counseling’s effect on psychological flexibility: A quasi experimental study. E-International Journal of Educational Research, 13(2), 74-89. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1063518
• Toprak, Y. H. (2021). Üniversite öğrencilerinde Allah tasavvuru-Siirt Üniversitesi örneği (Tez No. 704578). [Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tümkaya, S., Kuşdemir Kayiran, B., Tanhan, A., & Arslan, Ü. (2021). Using online photovoice (OPV) to understand youths’ perceptions of distance education during COVID-19. International Journal of Education and Literacy Studies, 9(4), 45-60. http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.9n.4p.45
• Ünsal Seydooğulları, S. (2023). University students’ wellbeing and mental health during covid-19 an Online Photovoice (OPV) approach. Journal of Happiness and Health. Manuscript under review.
• Wang, C., Burris, M. A. & Ping, X. Y. (1996). Chinese village women as visual anthropologists: A participatory approach to reaching policymakers. Social science & medicine, 42(10), 1391-1400. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8735895/
• Wang C, Burris M. A. (1997). Photovoice: Concept, methodology, and use for participatory needs assessment. Health Education & Behavior, 24(3), 369-387. https://doi.org/10.1177/109019819702400309
• Yılmaz, Ö. (2015). Geçmişten günümüze tasavvuf ve tarîkatlar. Akçağ Yayınları.
• Zavalsız, Y. S. (2014). Üniversite öğrencilerinin değer algısı (Karabük Üniversitesi örneği). Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1739-1762. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=makale_tr_ozet&makale_id=17342