Storıes Of Despaır In Addıctıon: A Competıtıve Research On Hard Aspects Of Substance Abuse

Yıl 2024, Sayı: 36, 1 - 25, 31.05.2024

Hakan Karaman , Hacer Merve Meydancı , İlker Aktürk , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1312448

Öz

Drug addiction is a complex network of issues that causes medical, family, psychological, social, and economic difficulties in the lives of individuals. It is crucial to develop a multidisciplinary approach that will respond to various problems in the treatment process of addiction, which involves problems related to various areas of life at the same time and deepens these problems cyclically. The compelling nature and repetitive cycle of addiction present various challenges to the effectiveness of this approach. This study aims to provide a critical review of these inherent challenges and deficiencies in practice in the field of addiction from the perspectives of various professionals involved in the fight against addiction. Using a qualitative research design, in-depth interviews were conducted with 15 participants including doctors, psychologists, social workers, judges, prosecutors, police officers, teachers, and ex-users. In the data obtained, various deficiencies and difficulties that emerged depending on the system, the working professional, and the addict in terms of health, education, courthouses, and security organizations were identified. Additionally, the factors that make the process of combating addiction difficult in terms of family, society, culture, and the media were also compiled. It is aimed that the findings reached as a result of the compilations will contribute to the fight against addiction process.

Anahtar Kelimeler

Combating Addiction, Multidisciplinary Approach, Challenging Factors, Disadvantages

Bağımlılıkta Umutsuzluk Hikâyeleri: Madde Bağımlılığının Zorlayıcı Yönlerine İlişkin Derleyici Bir Araştırma

Öz

Madde bağımlılığı, bireylerin yaşamlarında tıbbi, ailevi, psikolojik, sosyal ve ekonomik zorluklara neden olan kompleks bir sorun ağıdır. Yaşamın çeşitli alanlarına ilişkin sorunları aynı anda içeren ve döngüsel olarak bu sorunları derinleştiren bağımlılığın tedavi sürecinde de çeşitli sorunlara cevap verecek multidisipliner bir yaklaşımın geliştirilmesi önemlidir. Bağımlılığın zorlayıcı doğası ve tekrarlayan döngüsü içerisinde bu yaklaşımın etkinliği açısından çeşitli zorluklar yaşanmaktadır. Bu çalışma, bağımlılıkla mücadelede yer alan çeşitli profesyoneller aracılığıyla bağımlılık sahasındaki bu doğal zorlukları ve uygulamadaki eksikliklere ilişkin eleştirel bir derleme yapmayı hedeflemiştir. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı araştırmada doktor, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, hakim, savcı, polis, öğretmen ve exuser olan toplam 15 katılımcı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Ulaşılan verilerde sağlık, eğitim, adliye ve emniyet kuruluşları açısından sisteme, çalışan profesyonele ve bağımlıya bağlı olarak ortaya çıkan çeşitli eksiklikler ve zorluklar belirlenmiştir. Bunun yanında aile, toplum, kültür ve medya açısından bağımlılıkla mücadele sürecini zorlaştıran unsurlar da derlenmiştir. Yapılan derlemeler sonucunda ulaşılan tespitlerin bağımlılıkla mücadele sürecine katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılıkla Mücadele, Multidisipliner Yaklaşım, Zorlayıcı Unsurlar, Dezavantajlar

Kaynakça

• Ada, Ş., & Peker, A. (2012). Tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulamasının etkinliğinin incelenmesi (Sakarya ili örneklemi ). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 425-438.
• Adanır, Ü. (2019). Türkiye’de madde bağımlılığı ile mücadelede uygulanan sosyal politikaların analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Akıncı, H. (2017). Madde bağımlılığı ve manevi destek. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Aktürk , İ., & Yaman, Ö. (2021). Bağımlılğı ve Tedavisini Anlamak. İstanbul: Tıbbi Sosyal Hizmet El Kitabı.
• Aktürk, İ., & Yaman, Ö. (2022). Babaların madde kullanımı tedavisine katılımları üzerine nitel bir araştırma. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 37-51.
• Altıntop, M. (2017). Madde bağımlılığı tedavi merkezlerine başvurmuş 18-24 yaşları arasındaki bireylerin tedavi süreçlerine bakış açıları: Diyarbakır örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Arıkan, Z. (2011). Bağımlılık Tedavisinde Karşılaşılan Güçlükler ve Bunlarla Başa Çıkma. Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 233-237.
• Aslan, A. (2019). Madde bağımlılığına karşı toplumsal bilinç oluşmasında annelerin rolü: Manne Projesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ateş, H., & Banazılı, A. (2020). Türkiye’de uyuşturucu madde bağımlılığıyla mücadele: Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı raporları üzerinden bir inceleme. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 63-80.
• Azzi-Lesssing, L., & Olsen, L. (1996). Substance abuse-affected families in the child welfare system: New challenges, New Alliances. Social Work, 41(1), 15-23.
• Babaoğlu, E. (2008). Denetimli serbestlik uygulamalarının etkililiği suçla mücadelede anne-baba eğitiminin önemi ve denetimli serbestlik uygulamaları. Amasya Sempozyumu. Amasya. 22-24 Mayıs, 217- 227.
• Babuna, C., & Bayhan, N. (2009). Uyuşturucu- Bağımlılık Afeti ve Sorunları. İstanbul: Karakutu Yayınları. Baştürk, İ. (2003). Gençlik, madde bağımlılığı ve korunma yolları (Psiko-sosyal bir yaklaşım). Journal of İstanbul University Faculty of Theology, 8, 73-114.
• Berg, B., & Ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Botvin, G., & Dusenbury, L. (1989). Substance Abuse Prevention And The Promotion Of Competence: Primary Prevention And Promotion İn The Schools. Newbury Park.
• Buchanan, J., & Young, L. (2000). The war on drugs – a war on drug users’. Drugs: education. Prevention Policy, 7(7), 409-422. Bulut, T., & Yeşilkayalı, E. (2020). Çocuk ve Gençlerde Madde Bağımlılığının Önlenmesine Yönelik Programların. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 27-32.
• Ceylan, Ö. (2019). Madde bağımlılığı ile mücadelede sivil toplum kuruluşları. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Cılga, İ. (2009). Madde ve madde kullanımı ile mücadelede ulusal politika ve strateji öncelikleri. Toplum ve Hizmet, 20(1), 7-22.
• Cingöz, H. (2018). Madde bağımlılığı ile mücadelede sivil toplum örgütlerinin rolü (BAY-DER örneği),. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Creswell, J. (2016a). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Creswell, J. (2016b). Araştırma Desen Nitel Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Cüceler, S., Yılmaz, M., & Türkleş, S. (2022). Madde bağımlısı bireylerin yaşadığı psikososyal sorunlar, uygulanan kanıt temelli müdahaleler ve hemşireliğin rolü. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 105-109.
• Çevik, M. (2021). Madde bağımlılığı ile mücadelede inanç temelli yaklaşım. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Dar, M. (2019). Madde bağımlılığı tedavi sürecinde aile işlevselliğinin rolünün incelenmesi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet, Temelleri, Yaklaşımları Ve Müdahale Yöntemleri. Ankara: Nar Yayınları.
• Duyan, V., & Bayır, Ö. (2016). Sosyal Hizmete Giriş Öğrenciler ve Uygulayıcılar İçin Bir Rehber. Ankara: Sosyal Çalışma Yayınları.
• Duyan, V., Özbulut, M., & Sayar, Ö. (2008). Sosyal Hizmeti Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
• EGM, E. (2020). Türkiye Uyuyşturucu Raporu Eğilimler ve Gelişmeler. Ankara: Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı.
• el-Kindî, Y. b. (2012). Üzüntüden Kurtulma Yolları. (M. Çağrıcı, Çev.) Ankara: TDV Yayınları.
• Erkoç, Y., Çom, S., & Keskinkılıç, B. (2011). Toplum Sağlığı Merkezi Çalışanlarına Yönelik Sağlığın Geliştirilmesi Eğitim Rehberi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Geliştirme Müdürlüğü.
• Erükçü Akbaş, G., & Mutlu, E. (2016). Madde bağımlılığı tedavisi gören kişilerin bağımlılık ve tedavi deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 27(1), 101-122.
• Evren , C., Evren , B., Eken, B., Yancar , C., & Çakmak, D. (2003). Madde kullanım bozukluğunda cinsiyet farklılığı: amatem'e yatan hasta verilerinin incelenmesi. Düşünen Adam Dergisi, 16(3), 132-138.
• Gökkoca, Z. (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 10(10), 371-374.
• Gökler , R., & Koçak, R. (2008). Uyuşturucu ve madde bağımlılığı. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3(1), 89-104.
• Gövebakan, R., & Duyan, V. (2015). Madde Bağımlılığı ve Aile. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Gruber, K., & Taylor, M. (2006). A Family Perspective For Substance Abuse: Implications From The Literature. Journal of Social Work Practice in the Addictions, 6(1), 1-29.
• İmik Tanyıldızı, N., & Acar, H. M. (2019). Sigara bağımlılığıyla mücadelede kamu spotlarının kullanımı: Sigarayı Bırak Hayatı Bırakma kamu spotlarının göstergebilimsel çözümlemesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 151-162.
• Işık, A. (2018). Türkiye'de madde bağımlılığıyla mücadelede bir sosyal politika uygulaması olarak okul sosyal hizmetinin önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(1), 208 - 228.
• Kılıç, A. (2012). Psikoaktif madde bağımlılığı tedavi etmede sağlık sistemlerinin etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Yalova: Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıçarslan, F. (2006). Çocuk ve Aile Sorunlarının Terapi ile Tedavisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Konuk Şener, D., Akkuş, D., Karaca, A., & Cangür, Ş. (2018). Lise öğrencilerinin madde kullanmama davranışlarını etkileyen faktörler. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 405-429.
• Köknel, Ö. (1998). Bağımlılık. "Alkol ve Madde Bağımlılığı. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide Ve Antropolojide Niteliksel Yöntem Ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Mclntyre, R. (2004). Family Treatment Of Substance Abuse. In Straussner: Clinical Work With Substance- Abusing Client. New York: Guilford Press.
• MEB. (2023). Milli Eğitim Temel Kanunu Ödül ve Disiplin Yönetmeliği. [E.T: 03.02.2023] chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=11582&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Mumford, L. (2010). Technics and Civilization. The University of Chicago Press.
• Nalbantoğlu, İ. (2021). Madde bağımlılarının ve ailelerinin kendine yardım deneyimleri: AYBUDER örneği. İstanbul: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Neiman, C., & Goldman, E. (1999). Ölümden Sonra Yaşam. (G. Şen, Çev.) İstanbul: Doğan Kitap Yayınları.
• Nursal, A., & Ataç, S. (2006). Denetimli Serbestlik ve Yardım Sistemi. Ankara: Yetkin Yayınları. O'Connell, C. (2017, 05 01). Fighting The Common Fate of Humans: to Better Life and Beat Death. 09 27, 2020 tarihinde /cosmosmagazine.com: https://cosmosmagazine.com/technology/fighting-the-common-fate-of-humans-to-better-life-and-beat-death adresinden alındı
• O'Connell, M. (2018). To Be a Machine: Adventures Among Cyborgs, Utopians, Hackers, and the Futurists Solving the Modest Problem of Death. New York: Anchor Books.
• Olçay, G. (2016). Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi gören bireylerde algılanan sosyal destek ve umutsuzluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Orçan, M., & Kar, M. (2008). Türkiye'de erken yaşta yapılan evlilikler ve risk algısı: Bismil örneği. Aile ve Toplum, 14, 97-111.
• Ögel, K. (2001). İnsan Yaşam ve Bağımlılık. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K. (2010). Madde Kullanımı ve Bağımlılığın Nedenleri, Sigara, Alkol Ve Madde Kullanım Bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Ögel, K. (2014). Türkiye'de Madde Bağımlılığı. İstanbul: Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K., Taner, S., & Yılmazçetin, C. (2002). Madde Bağımlılığını Önlemede Öğretmen ve Anne Baba Eğitimi Notları. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitiim Derneği Yayınları.
• Öztek, Z., Üner, S., & Eren, N. (2012). Halk Sağlığı Kavramı ve Gelişimi. Ankara: Hacettepe Üniversite Yayınları.
• Öztürk, Y. E., Kıraç, R., & Kırlıoğlu, M. (2015). Alkol ve madde bağımlılığında risk faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 18(2), 97-118.
• Petin, B. (2014). Denetimli serbestlik kapsamında madde bağımlılığı için tedaviye yönlendirilen olguların algıladıkları aile desteğinin tedaviye etkisi ve ailelerinde psikiyatrik tanı varlığı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi.
• Polat, G. (2012). Madde bağımlısı ergenlerin tedavi sonrası toplumla yeniden bütünleşme deneyimleri ve sosyal sermaye yaklaşımı temelinde sosyal hizmet müdahalesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Doktora Tezi.
• Poyraz Tacoğlu, T. (2011). Türkiye'de gerçekleştirilen geleneksel evlilik çeşitlerinin nedenleri ve evlilikler üzerinde törenin etkisi. ODÖ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(4), 114-143.
• Punch, K. (2014). Sosyal Araştırmalara Giriş. Ankara: Siyasal Kİtapevi.
• Sarıoğlu, M. (2019). İstanbul ilinde bağımlılıkla mücadele ve danışma birimlerine başvuran ve madde bağımlısı yakını olan ailelerin madde bağımlılığına ve tedaviye ilişkin algılarının incelenmesi. İstanbul: İStanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Tıp Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Seddon, T. (2006). Drugs, crime and social exclusion: social context and social theory in British drugs–crime research. British Journal Of Criminology, 46(4), 680-703.
• Sirius, R. U., & Cornell, J. (2015). Transcendence: The Disinformation Encyclopedia of Transhumanism and the Singularity. San Francisco: Disinformation Books.
• Spinoza, B. d. (2016). Ethica Geometrik Yöntemle Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Ahlak (Çev.: Çiğdem Dürüşken). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Sürücü, O. (2019). Sosyal politika boyutu ile madde bağımlılığı sorunu. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Şimşek, M., Aktürk, İ., Dinç, M., Işık, S., & Ögel, K. (2019). ). Bir bağımlılık danışma merkezinde uygulanan tedavi programına yönelik etkililik değerlendirmesi: yedam örneği. ADDICTA: The Turkish Journal on Addictions, 6(3), 797-819.
• Tektaş Soy, İ. (2019). Madde bağımlılığı tanısı almış bireylerde benlik saygısı ve sosyal dışlanma algıları arasındaki ilişki. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• TUBİM. (2014). EMCDDA 2014 ULUSAL RAPORU TÜRKİYE Yeni Gelişmeler, Trendler, Seçilmiş Konular. Ankara: TÜRKİYE UYUŞTURUCU VE UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞI İZLEME MERKEZİ (TUBİM).
• TUBİM. (2017). Türkiye Uyuşturucu Raporu (2016 Verileri). (E.T.: 02.03.2023) https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Arsiv/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202017.pdf.
• Türkcan, A. (1998). Türkiye’de madde kullananların profili: Hastane verilerinin incelenmesi. Düşünen Adam Dergisi, 11(3), 56-64.
• Tüzemen, M. (2015). Madde bağımlılığıyla ilgili kamu spotları: bonzai üzerine demarketing (pazarlamama) uygulaması. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Wolfe, C. (2010). What Is Posthumanism. London: University of Minnesota Press.
• Yakıt, İ. (1989). Mevlana ve Ölüm Felsefesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. R. (2019). Koruyucu ve önleyici sosyal hizmet bağlamında öğretmenlerin madde bağımlılığına yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmese: Sancaktepe örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.