Görünenin Ötesi: Sanatta X-ışını Estetiği

Yıl 2024, Sayı: 37, 221 - 248, 15.10.2024

Figen Girgin

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1494045

Öz

X-ışınları, beden ve nesnelerin içyapısını görüntüleme kabiliyetleriyle geniş bir kullanım alanına sahiptir. Kemikler, iç organlar ve dişler gibi birçok tıbbi durumun teşhisinin yanı sıra endüstriyel alanda, kalite kontrolü ve malzemenin test edilmesinde; havaalanı, alışveriş merkezi gibi yerlerde ise güvenlik kontrolü amacıyla kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra sanat alanında bazı sanatçılar estetik ifade için X-ışınları gibi teknoloji tercihleri ile yenilikçi yaklaşımlar sunmaktadırlar. X-ışınlarının sanat alanındaki kullanımı iki şekilde gerçekleşir. Birincisi, sanat eserlerinin alt katmanlarına inerek tarihlendirme, kökenlerin, orijinalliğin ve eserdeki olası hasarların belirlenmesi ve kullanılan malzemelerin tespiti gibi amaçlarla kullanılır. İkincisi ise X-ışınları görsel ifade amacıyla doğrudan kullanılır ve nihai görüntünün ortaya çıkmasına olanak tanır. Bu araştırma, X-ışınlarının sanat alanında kullanımı üzerine odaklanmış olup, konuyla ilgili literatür taraması yöntemine dayanmaktadır. Araştırmanın amacı, X-ışınlarının sanat alanındaki rolünü ve etkilerini incelemek ve sanat-teknoloji ilişkisi bağlamında bu alandaki yenilikleri çözümlemektir. X-ışınları ve dolayısıyla görünenin ardındakine duyulan merak, farklı disiplinlerde çalışan radyologlar ve sanatçılar arasında etkileşimi sağlar. Araştırma sonuçları, radyologlar arasında X-ışınlarını yalnızca tıbbi teşhis ve tedavi için değil, aynı zamanda sanatsal fotoğraflar çekmek gibi farklı amaçlarla kullananların da mevcut olduğunu göstermektedir. Diğer yandan, bazı sanatçılar, X-ışınlarının teknik özelliklerini kullanarak, radyolojik görüntülerin estetik nitelikleri, kompozisyon ve ton değerleriyle birlikte sembolik, kavramsal veya duygusal anlamlara da odaklanırlar.

Anahtar Kelimeler

X-ışını, X-ışını Sanatı, Radyoloji, Sanat, Teknoloji, Bilim

Beyond the Visible: X-ray Aesthetics in the Art

Öz

X-rays have a wide range of applications due to their ability to visualise the internal structure of bodies and objects. As well as diagnosing many medical conditions such as bones, internal organs and teeth, it is used in industry for quality control and materials testing, and for security checks in places such as airports and shopping centres. In addition, in the field of art, some artists offer innovative approaches with technological preferences such as X-rays for aesthetic expression. The use of X-rays in art is realised in two ways. Firstly, it is used for purposes such as dating by penetrating to the lower layers of artworks, determining the origin, originality and possible damage in the work, and determining the materials used. Secondly, X-rays are used directly for visual expression, allowing the final image to emerge. This research focuses on the use of X-rays in the field of art and is based on literature review on the subject. The aim of the research is to examine the role and impact of X-rays in the field of art and to analyse innovations in this field in the context of the relationship between art and technology. X-rays, and with them the curiosity about what lies behind the visible, allow for interaction between radiologists and artists working in different disciplines. The research findings indicate that among radiologists, there are those who use X-rays not only for medical diagnosis and treatment but also for various purposes such as taking artistic photographs. On the other hand, some artists use the technical characteristics of X-rays to focus on the aesthetic qualities, composition and tonal values of radiological images, as well as their symbolic, conceptual or emotional meaning.

Anahtar Kelimeler

X-ray, X-ray Art, Radiology, Art, Technology, Science

Kaynakça

• Abruzzese, A. (t.y.). Renato Meneghetti: Painting-great masters. The offical web cite of Renato Meneghetti. http://www.meneghettirenato.com/pittura/grandi_maestri/grandi_maestri_eng.php adresinden 29.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Akademik Bilim Terimleri Sözlüğü. (t.y.). Fraunhofer çizgileri. https://terimler.org/terim/fraunhofer-cizgileri adresinden 26.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Ali, O. (2024, 9 Ocak). XRF for authenticating metallic objects in the art world. AZoOptics [Network Site]. https://www.azooptics.com/Article.aspx?ArticleID=2527 adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Art Madrid. (2018, 20 Kasım). Curiosity + X-Rays + Art: The perfect combination. https://www.art-madrid.com/En/Post/Curiosidad-Rayos-X-Y-Arte-Newnew adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Assmus, A. (1995). Early History of X Rays. Beam Line, 25(2), 10-24. https://www.slac.stanford.edu/pubs/beamline/25/2/25-2-assmus.pdf
• Bergeron, L. (2007, 11 Eylül). Students, physicians say X-ray exhibit drives home human toll of terrorism. Stanford Medicine. https://med.stanford.edu/news/all-news/2007/09/students-physicians-say-x-ray-exhibit-drives-home-human-toll-of-terrorism adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Brinton, C. (1913). Evolution not Revolution in Art. The International Studio, LXIX(194), xxvıı-xxxv. https://doi.org/10.11588/diglit.43452
• Casini, S. (2010). The Aesthetics of Magnetic Resonance Imaging (MRI): From the Scientific Laboratory to an Artwork. Contemporary Aesthetics, 8. http://hdl.handle.net/2027/spo.7523862.0008.022
• Clark, N. (2016, 18 Şubat). X-ray exhibition marks artist's return to health after serious illness. Independent. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/news/boo-beaumont-xray-exhibition-marks-artist-s-return-to-health-after-serious-illness-a6882556.html adresinden 22.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Collins, R. ve Villis, C. (2020, 20 Temmuz). Beneath the surface: X-rays reveal a different story. NGV (National Gallery of Victoria). https://www.ngv.vic.gov.au/essay/beneath-the-surface-x-rays-reveal-a-different-story/ adresinden 14.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cooperman, J. (2014, 14 Kasım). Art that gets under your skin. St. Louis Magazine. https://www.stlmag.com/health/art-that-gets-under-your-skin/ adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cox, S. (Ed.). (2015, 20 Nisan). (Updated 2018, 5 Şubat). X-Ray art reveals the ınternal beauty of everyday objects. All That’s Interesting. https://allthatsinteresting.com/x-ray-art adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Dorfles, G. (2000). X-rays of a destiny. http://www.meneghettirenato.com/antologia_critica/ac_eng/013_Gillo_Dorfles_eng.php adresinden 22 Kasım 2014 tarihinde alınmıştır.
• Faldi, M. ve Paolini, C. (t.y.). X-ray radiography. Artis (Art and Restoration Techniques Interactive Studio). https://artenet.it/en/x-ray-radiography/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Ferrante, M. (t.y.). Hand plays...(text). Official web cite of Marc Ferrante. http://www.marcferrante.com/p2744/ adresinden 23.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• For The Edge. (2016, 11 Şubat). From x-rays to canvas. The Intelligencer. https://www.theintelligencer.com/entertainment/article/From-x-rays-to-canvas-10431283.php adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Gallo, F. (t.y.). Vedere Oltre: Renato Meneghetti-Grandi Maestri. [Katalog]. http://www.meneghettirenato.com/pittura/_cataloghi_pdf/catalogo_grandi_maestri.pdf adresinden 28.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Gambino, M. (Senior Ed.). (2014, 3 Şubat). X-Ray art: A deeper look at everyday objects: Brit Hugh Turvey adds his artistic touch to x-rays of suitcases, old shirts and a host of other subjects. Smithsonian Magazine. https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/x-ray-art-deeper-look-everyday-objects-180949540/?no-ist adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Geraghty, K. (t.y.). X-Ray of Meret Oppenheim’s Skull. Peter Freeman Inc. https://viewingroom.peterfreemaninc.com/viewing-room/x-ray-of-meret-oppenheims-skull adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Gomez, A. (2021, 11 Temmuz). Nick Veasey’s X-ray art: See things as they really are. Arte & Lusso. https://arte8lusso.net/art/nick-veasey-xray-art/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Guillaume, C.-E. (1896). Les Rayons X et la Photographie a Travers Les Corps Opaques (1. Baskı). Gauthier-Villars et fils, Imprimeurs-Libraires.
• Henderson, L. D. (1988). X Rays and the Quest for Invisible Reality in the Art of Kupka, Duchamp, and the Cubists. Art Journal, 47(4), 323-340. https://doi.org/10.2307/776982
• Isaac, M. (2013, 26 Kasım). These X-ray portraits of couples show a deep level of intimacy. Trendhunter [Platform]. https://www.trendhunter.com/trends/xray-portraits adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• James, A. E., Jr, Gibbs, S. J., Sloan, M., Erickson, J. ve Diggs, J. (1983). Radiographic techniques to evaluate paintings. AJR. American Journal of Roentgenology, 140(2), 215-220. https://doi.org/10.2214/ajr.140.2.215
• Jin, J. (2015, 24 Ağustos). 趣看| 科学家跨界摄影师：他用X光展现骨骼之美与生命之奇. The Paper. https://www.thepaper.cn/newsDetail_forward_1362768 adresinden 28.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Juste, J. (2022, 14 Temmuz). The art of x-ray photography at Eden Roc. Artburst Miami [Blog]. https://www.artburstmiami.com/blog/the-art-of-x-ray-photography-at-eden-roc adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• K+Y Contemporary Art Gallerie (t.y.). Flowers, cars, buses, a Boeing 777... Nick Veasey skillfully blends art and science through his mastery of X-ray photography. Paris, Fransa. https://www.kplusy.com/artists/36-nick-veasey/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Kevles, B. H. (1997). Naked to the Bone: Medical Imaging in the Twentieth Century (3.Baskı). Rutgers University Press.
• Langley, A. ve Muir, K. (2021, 2 Kasım). X-rays: Peering over the artist’s shoulder. The Art Institute of Chicago. https://www.artic.edu/articles/949/x-rays-peering-over-the-artist-s-shoulder adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Lauterkaranc, J. ve Uher, J. (2018, 11 Temmuz). New possibilities of exploring artworks with X-ray transmission radiography using the latest generation of pixel detectors. InsightART, https://insightart.eu/2018/07/11/new-possibilities-of-exploring-artworks-with-x-ray-transmission-radiography-using-the-latest-generation-of-pixel-detectors/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Lenander, N. (June 2021). X-ray aesthetics: Radiographic vision in the magic mountain and painting, photography, film. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. University Of Oslo.
• Leung, G. (t.y.). Robert Longo transforms X-rays of historical paintings into ghostly charcoal works. Hypebeast. https://hypebeast.cosm/2020/5/robert-longo-after-titian-x-ray-series-metro-pictures-viewing-room adresinden 18.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Linda Matney Gallery. (t.y.). Diane Covert. Virginia, ABD. https://www.lindamatneygallery.com/diane-covert adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Marinković, S., Stošić-Opinćal, T. ve Tomić, O. (2012). Radiology and Fine Art. American Journal of Roentgenology, 199(1), 24-26. https://doi.org/10.2214/AJR.11.7934
• Marković, K. (2014, 5 Şubat). Artist Hugh Turvey produces compelling transparent art images. Trendhunter. https://www.trendhunter.com/trends/artist-hugh-turvey adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Martini, A. M. (2010). Inside. Official web cite of Renato Meneghetti. http://www.meneghettirenato.com/antologia_critica/ac_eng/062_Alberto_Mattia_Martini_eng.php adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• McKiernan, M. (2014). X-rays as Art. Occupational Medicine, 64(8), 569-570. https://doi.org/10.1093/occmed/kqu167
• Mun-Delsalle, Y-J. (2016, 1 Eylül). British artist Nick Veasey reveals his X-ray vision. Forbes. https://www.forbes.com/sites/yjeanmundelsalle/2016/09/01/british-artist-nick-veasey-reveals-to-us-his-x-ray-vision/amp/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Museum Boijmans Van Beuningen. (t.y.). X-ray’s from works in the collection. Rotterdam, Hollanda. https://www.boijmans.nl/en/collection/in-depth/x-ray-s-from-works-in-the-collection adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Pamboukian, S. (2001). Looking Radiant: Science, Photography and the X-ray Craze of 1896. Victorian Review, 27(2), 56-74. http://www.jstor.org/stable/27793468
• Pavlus, J. (2011, 5 Eylül). X-rays of origami animals that highlight Japan’s pollution problem [Slideshow]. Fast Company/Co.Design. https://www.fastcompany.com/1663801/x-rays-of-origami-animals-that-highlight-japans-pollution-problem-slideshow adresinden 22.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Phillips. (t.y.). Catalogue Essay. New York, Londra, Hong Kong, Cenevre, Los Angeles, Anvers, Kopenhag, Paris, Milano, Seul, Şangay, Taipei, Tokyo, Zürih. https://www.phillips.com/detail/sheila-pinkel/NY040120/180 adresinden 22.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Radiological Society of North America. (2010, Kasım). CT artwork offers unique slice of radiology. RSNA News™, 20(11), 5-6.
• Reinhardt, J., Tischer, M., Schmid, S. vd. (2023). X-ray-based Examination of Artworks by Cy Twombly: Art Technology and Condition of the ‘Original Sculptures’. Herit Sci 11, 237. https://doi.org/10.1186/s40494-023-01073-5
• Rizzutto, M. A., Kajiya, E.M., H.O.V. de Campos, P. ve Almeida, P.A.D. (2013, 24-29 Kasım). Radiography and X-Ray Fluorescence Used to Analyze Cultural and Artistic Artifacts. 2013 International Nuclear Atlantic Conference-INAC 2013, Recife, PE, Brazil. 2013 Associação Brasileira De Energia Nuclear- Aben. ISBN: 978-85-99141-05-2
• Sierzputowski, K. (2016, 3 Şubat). Playfully embroidered X-ray film by Matthew Cox. Colossal. https://www.thisiscolossal.com/2016/02/playfully-embroidered-x-ray-film-by-matthew-cox/ adresinden 22.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Sutton, B. (2022, 16 Aralık). We went from having two Cézannes to three: X-ray of still life painting reveals hidden portrait. The Art Newspaper. https://www.theartnewspaper.com/2022/12/16/cezanne-x-ray-cincinnati-art-museum-portrait-under-still-life adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Textile Curator. (t.y.). Matthew Cox. https://www.textilecurator.com/home-default/home-2-2/matthew-cox/ adresinden 22.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Thaddaeus Ropac Gallery. (t.y.). Robert Longo. Londra, Paris, Salzburg, Seul. https://ropac.net/artists/56-robert-longo/ adresinden 18.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• The National Gallery. (t.y.). X-rays. Londra, İngiltere. https://www.nationalgallery.org.uk/paintings/glossary/x-rays adresinden 14.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• The J. Paul Getty Museum. (t.y.). Agitated images: John Heartfield & German photomontage, 1920-1938. Los Angeles, ABD. https://www.getty.edu/art/exhibitions/heartfield/ adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• The Women’s Art Collection. (t.y.). Boo Beaumont. https://womensart.murrayedwards.cam.ac.uk/artist/boo-beaumont/ adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Twardoch-Raś, E. (2019). Biometric Trails of Nonhuman Environments. Medical Imaging of Plants’ Bodies in Bio-artistic Projects. Panoptikum, 21(28), 46-64. . https://doi.org/10.26881/pan.2019.21.03
• Varcoe, T. (2017, 19 Mart). A revealing sensitivity in portraits and video. New Art Examiner. https://newartexaminer.net/a-revealing-sensitivity-in-portraits-and-video/ adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Vet Practice Magazine. (2014, 1 Ağustos). X-ray vision. https://www.vetpracticemag.com.au/x-ray-vision/ adresinden 21.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Vucevic, D., Dordevic, D. Ve Radosavljevic, T. (2016). Nikola Tesla and Medicine: 160th Anniversary of The Birth of the Genius Who Gave Light to the World-Part I. Medicinski Pregled, 69(9-10), 313-322. https://doi.org/10.2298/mpns1610313v
• Yuen, I. (2014, 7 Şubat). X-ray photography of nature, by Arie van’t Riet. Ekostories [Blog]. https://ekostories.com/2014/02/07/xray-art-arie-vant-riet/ adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Zesch, S., Panzer, S., Rosendahl, W., Nance, J. W., Jr, Schönberg, S. O. Ve Henzler, T. (2016). From First to Latest Imaging Technology: Revisiting the First Mummy Investigated with X-ray in 1896 by Using Dual-source Computed Tomography. European Journal of Radiology Open, 3, 172-181. https://doi.org/10.1016/j.ejro.2016.07.002
• XRay-Art. (t.y.). Nick Veasey. https://www.xray-art.com/nickveasey adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Xraypics. (t.y.). History of X-ray art and artists. https://xraypics.wordpress.com/history-of-x-ray-art-and-artists/ adresinden 16.04.2024 tarihinde alınmıştır.
• Wagelie, J. (2002, Ekim). X-ray style in Arnhem Land Rock Art. In Heilbrunn Timeline of Art History. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2000-. http://www.metmuseum.org/toah/hd/xray/hd_xray.htm adresinden 17.04.2024 tarihinde alınmıştır.