Open Government Initiative and Cases of Implementation in Türkiye

Yıl 2024, Sayı: 37, 297 - 318, 15.10.2024

Sadegül Durgun

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1496844

Öz

The aim of this study is to examine the implementation cases in Türkiye based on the three main components of the open government initiative: transparency, participation and collaboration. Transparency, participation and cooperation issues in government which have been increasingly important and claimed in connection with developments in information and communication technologies are not new concepts, but they have become even more prominent in the 2000s There have been different practices in many countries other than the United States with regard to the aforementioned issues. As one of these countries, Türkiye has attempted and is continuing to attempt to ensure transparency, participation and collaboration through the use of information and communication technologies. In this respect, the e-government gateway, the Presidential Communication Center (CİMER) and corporate websites were the subject of this study. In this direction, domestic and foreign sources have been reviewed thoroughly and by using statistics about these practices, the study has demonstrated that these practices have been useful for open government initiatives.

Anahtar Kelimeler

Open government, Transparency, Participation, Collaboration, Türkiye

Açık Hükümet Girişimi ve Türkiye’deki Uygulama Örnekleri

Öz

Bu çalışmanın amacı açık hükümet girişiminin üç temel bileşeni olan şeffaflık, katılım ve iş birliği temelinde Türkiye’deki uygulama örneklerini ele almaktır. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle bağlantılı olarak daha önemli hale gelen ve talep edilen, yönetimin şeffaflığı, yönetime katılım ve iş birliği hususları kavram olarak yeni olmasalar da 2000’li yıllarla birlikte daha da önemli hale gelmiş ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Barack Obamanın başkanlığı döneminde açık hükümet şeklinde deklare edilmiş olan girişimin özünü oluşturmuşlardır. İfade edilen hususlara ilişkin Amerika Birleşik Devletleri dışında pek çok ülkede farklı uygulamalar söz konusu olmuştur. Bu ülkelerden biri olarak Türkiye bilgi ve iletişim teknolojilerini de kullanarak şeffaflık, katılım, iş birliği hususlarını temin etmeye çalışmıştır ve çalışmaktadır. Bu noktada bu çalışmada e-devlet kapısı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) ve kurumsal web siteleri araştırma konusu edilmiştir. Bu doğrultuda yerli ve yabancı kaynaklar derinlemesine incelenmiştir ve ifade edilen uygulamalara ilişkin istatistiki bilgiler kullanılarak çalışmada, bu uygulamaların açık hükümet girişimi noktasında fayda sağladığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Açık hükümet, Şeffaflık, Katılım, İş birliği, Türkiye

Kaynakça

• Alkan, Ö. ve Ünver, Ş. (2020). Türkiye’de e-devlet hizmetlerinin kullanımını etkileyen faktörlerin analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34 (4), 1431-1453.
• Atmaca, K. (2016). ‘E-devlet’ten ‘olgun devlet’e ya da e-devlet’in olgunlaştırılması. Denetişim, (2), 31-43.
• Bächtiger, A., Dryzek, J., Mansbridge, J., & Warren, M. (2018). Deliberative Democracy: an introduction. A. Bächtiger, J. Dryzek, J. Mansbridge, & M. Warren (Eds.), The Oxford Handbook of Deliberative Democracy (ss. 1-31) içinde. (Oxford Handbooks). Oxford University Press.
• Baştan, S. ve Gökbunar, R. (2004). Kamu hizmetlerinin sunumunda e-devletle ilgili yeni gelişmeler: Tümleşik e-devlet sistemlerine doğru. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 71-89.
• Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi. https://cbddo.gov.tr/kamu-dijital-donusum-lideri/, adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/07/Kamu-Bilgi-ve-Iletisim-Teknolojileri-2024-Yili-Yatirim-Programi.pdf, adresinden 26.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/sikca-sorulan-sorular, adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/kamu-yonetiminde-bir-donusumun-hikayesi-cimer.pdf, adresinden 06.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/CIIMERileCozumeKavusanlar2.pdf, adresinden 06.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/AyinTarihi_Ocak2024Sayi3.pdf, adresinden 06.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Çakır, C. (2015). E-devlet uygulamalarında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Global Journal of Economics and Business Studies, 4 (7), 37-48.
• Çarıkçı, O. (2010). Türkiye’de e-devlet uygulamaları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 95-122.
• Çelen, F. K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Türkiye’deki e-devlet uygulamalarının değerlendirilmesi. Akademik Bilişim Dergisi, 9 (1), 1-9.
• Çiçek, H., Demirel, M. ve Onat, O. K. (2010). İşletmelerin web sitelerinin değerlendirilmesine ilişkin bir araştırma: Burdur ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (3), 187-206.
• Darıcı, M. (2020). Yeni kamu yönetimi ekseninde bir şikâyet mekanizması olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER). Türk İdare Dergisi, (490), 93-114.
• Dede, A. (2024). Dijital iletişim, dijital vatandaşlık, dijital yönetişim ve CİMER. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (1), 355-365.
• Delibaş, K. ve Akgül, A. E. (2010). Dünyada ve Türkiye'de e-devlet uygulamaları: Türkiye'de e-demokrasi ve e-katılım potansiyellerinin harekete geçirilmesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13 (1), 100-144.
• Demirci, E. (2018). Yönetimde temel kavramlar ve özellikler. G. N. Zeytinoğlu (Ed). Yönetim ve Organizasyon (s. 2-43). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Demirel, D. (2006). E-devlet ve dünya örnekleri. Sayıştay Dergisi, (61), 83-118.
• Doğan, K. C. ve Ustakara, F. (2013). Kamuda bir yapılanma dönüşümü olarak e-devlet ve e-yönetişim ilişkisi üzerine. Global Journal of Economics and Business Studies, 2 (3), 1-11.
• Durgun, S., & Taş, İ. E. (2022). Türkiye’de yönetişimin izini aramak. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5 (3), 569-587.
• Durgun, M. (2023). Kamu politikalarının oluşturulmasında açık strateji yaklaşımı ve katılım. O. Karkacıer ve M. Korkmaz (Ed)., Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Akademik Araştırma ve Derlemeler II (1. Baskı, s. 309-321) içinde. Platanus Publishing.
• E-Devlet Hizmetleri Geliştirme Çalışma Grubu Raporu (2018). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/e-Devlet-Hizmetlerinin-Gelistirilmesi-Calisma-Grubu-Raporu.pdf, adresinden 26.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• E-Devlete Geçişte Kamu Kurumları İnternet Siteleri ile İlgili Performans Raporu (2006). https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/bilgiislem/bid_mevzuat/Sayistay.pdf, adresinden 26.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Efendioğlu, A. ve Sezgin, E. (2007). E-devlet uygulamalarında bilgi ve paylaşım güvenliği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 219-236.
• Evans, A. M. ve Campos, A. (2013). Open government initiatives: Challenges of citizen participation. Journal of Policy Analysis And Management, 172-185.
• Geiger, C. P. ve Von Lucke, J. (2012). Open government and (linked)(open)(government)(data). JeDEM-eJournal of eDemocracy and Open Government, 4 (2), 265-278.
• Hansson, K., Belkacem, K. ve Ekenberg, L. (2015). Open government and democracy: A research review. Social Science Computer Review, 33 (5), 540-555.
• Kalağan, G., & Çiftçi, S. (2012). Kamu-özel sektör işbirliğinin kentsel mekâna yansıması: kentsel dönüşüm örneği ve yeni aktörler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 121-133.
• Karaca, Ş. ve Gübül, B. Ç. (2020). Kurumsal web sitelerinin işlevselliğinin, sunulan e-hizmetlerin ve halkla ilişkiler faaliyetlerinin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi: Konya Büyükşehir Belediyesi web sitesi örneği. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 55-65.
• Karaca, Y., & Özsalmanlı, A. Y. (2022). Kamu yönetiminde açık veri yönetimi ve şeffaflık: ABD ve İngiltere uygulamaları. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 121-140.
• Karsak, B. B. (2008). Web sitelerinin kurumsal kimlik açısından değerlendirilmesi: En beğenilen 20 şirket üzerine bir analiz. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (9), 165-179.
• Kaygısız, Ü. (2018). Daha demokratik bir yönetimin inşasında açık hükümet uygulamasının kullanılması: İsveç örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (6), 769-778.
• Kocacık, F. (2003). Bilgi toplumu ve Türkiye. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 1-10.
• Koçer, S. (2017). Kurumsal web sitelerinin kurum kimliği açısından incelenmesi: en çok tercih edilen üniversiteler üzerine bir analiz. Journal of International Social Research, 10 (53), 756-772.
• McDermott, P. (2010). Building open government. Government Information Quarterly, 27 (4), 401-413.
• Mecek, M. (2017). E-devlet ve e-belediye: kavramsal çerçeve ve türkiye'de belediye web sitelerine yönelik yapılan çalışmaların incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (Kayfor 15 Özel Sayısı), 1815-1851.
• Meijer, A. J., Curtin, D. ve Hillebrandt, M. (2012). Open government: connecting vision and voice. International Review Of Administrative Sciences, 78 (1), 10-29.
• Mert, Y. L. (2019). Kamu yönetiminde kurumsal iletişim: web siteleri üzerine bir analiz. Journal of International Social Research, 12 (62), 1513-1522.
• Metin, A. (2012). Türkiye’de e-devlet uygulaması ve e-devletin bürokrasiye etkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7), 97-108.
• Nam, T. (2012). Citizens’ attitudes toward open government and government 2.0. International review of administrative sciences, 78 (2), 346-368.
• Naralan, A. (2008a). E-devlet'e etki eden faktörler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 457-468.
• Naralan, A. (2008b). Türkiye’de e-devlet güçlükleri. EKEV Akademi Dergisi, 12(37), 27-40.
• Olson, K. (2014). Deliberative democracy. Jurgen Habermas (pp. 140-155) içinde. Routledge.
• Selvi, Ö., Ulucan, M. ve Coşgun, A. E. (2019). Halkla ilişkiler ve bir e-devlet uygulaması olarak CİMER. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (75), 13-37.
• Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (2022). https://www.setav.org/adim-adim-ileriye-birlesmis-milletler-e-devlet-arastirmasinda-turkiye/, adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Taş, İ. E., Durgun, S. ve Avşar, Y. (2024). Büyükşehir belediyelerinin stratejik planlarında şeffaflık arayışı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (67), 167-176.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2011). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2011-8572, adresinden 3.6.2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?P=HanehalkiBilisim-Teknolojileri-(Bt)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587, adresinden 3.6.2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2023). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407, adresinden 3.6.2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407, adresinden 05.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Girisimlerde-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2023-49393, adresinden 05.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Veljković, N., Bogdanović-Dinić, S. ve Stoimenov, L. (2014). Benchmarking open government: An open data perspective. Government Information Quarterly, 31 (2), 278-290.
• Yayınoğlu, P. E., Sayımer, İ. ve Zafer, A. (2007). Belediyelerin kurumsal web sitesi kullanımı üzerine bir inceleme: Londra Büyükşehir Yönetimi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi web sitesi ana sayfalarının karşılaştırılması. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (7), 129-157.
• Yu, H. ve Robinson, D. G. (2011). The new ambiguity of open government. UCLA Law Review Discourse, 59, 178-208.
• Wijnhoven, F., Ehrenhard, M. ve Kuhn, J. (2015). Open government objectives and participation motivations. Government Information Quarterly, 32 (1), 30-42.
• Wirtz, B. W. ve Birkmeyer, S. (2015). Open government: Origin, development, and conceptual perspectives. International Journal of Public Administration, 38 (5), 381-396.
• https://www.turkiye.gov.tr/hizmetler, adresinden 28.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://www.turkiye.gov.tr/edevlet-istatistikleri?kullanici=Istatistikleri, adresinden 28.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://obamawhitehouse.archives.gov/open/about/policy, adresinden 01.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/freedom-information-act, adresinden 01.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5a7c194ded915d1c30daa8e6/7753.pdf, adresinden 01.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://publicadministration.un.org/egovkb/en-us/About/Overview/-E-Government-Development-Index, adresinden 05.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://publicadministration.un.org/egovkb/en-us/Data/Country-Information/id/176-Trkiye, adresinden 06.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5690&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5, adresinden 06.08.2024 tarihinde alınmıştır.