Earthquake Anxiety and Religious Coping

Yıl 2025, Sayı: 38, 83 - 101, 20.01.2025

Ziynet Bahadır , Faruk Ay

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1494849

Öz

The aim of this study is to determine the earthquake anxiety and religious coping levels of individuals who survived the earthquakes that occurred on February 6, 2023 and were placed in KYK dormitories, to determine whether perceptions differ according to socio-demographic characteristics and to determine the effect of religious coping styles on earthquake anxiety.Religious coping and anxiety levels were examined in a sample of 357 people who survived two major earthquakes in Turkey on 6 February 2023 and were hosted in Sivas KYK dormitories. In this descriptive and cross-sectional study, mean, Mann-Whitney U test, Kruskall-Wallis H test, Spearman's Rho correlation and regression analyses were used through SPSS 23.0 softwere.
In findings, it was determined that the earthquake anxiety level of the earthquake survivors (3,08) was at the "medium" level. Positive religious coping scores of earthquake survivors were found to be higher. Earthquake anxiety scores were found to be higher in women. According to the positive religiouscoping scores, significant differences were found between the variables of gender, age, marital status, educational status, where they came from, and religiosity status of the participants.
As a result, it was found that earthquake anxiety positively affected positive religious coping. It was determined that the earthquake survivors weren egatively affected by the event sand information reminding them of the earthquake they experienced and preferred positive religious coping.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Earthquakesurvivor, Earthquakeanxiety, Religiouscoping

Deprem Kaygısı ve Dini Başa Çıkma

Öz

Doğal afetlerden depremin birey ve toplum üzerinde etkisi çok yönlüdür. Bu çalışmada depremi yaşayan bireylerin deprem kaygısı ile başa çıkmasında olumlu ve olumsuz dini başa çıkma davranışları olup olmadığı ele alınmıştır. Kısaca, deprem kaygısı ve bununla başa çıkmada dini inanç, tutum ve davranış ilişkisi ile sınırlı bir çalışma yapılmıştır. Çalışmanın evrenini Türkiye’de 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan iki büyük depremden kurtularak Sivas KYK yurtlarında misafir edilenler oluşturmuş, bu evrenden 357 kişiden oluşan bir örneklem seçilerek bunların dini başa çıkma ve kaygı düzeyleri incelenmiştir. Tanımlayıcı ve kesitsel türde olan bu çalışmada SPSS 23.0 programı aracılığıyla ortalama, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis H testi, Spearman'srhokorelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır.
Araştırma bulgularında, depremzedelerin deprem kaygı düzeylerinin (3,08) “orta” düzeyde olduğu belirlenmiştir. Depremzedelerin pozitif dini başa çıkma puanları daha yüksek bulunmuştur. Deprem kaygısı puanları kadınlarda daha yüksektir. Pozitif dini başa çıkma puanlarına göre katılımcıların cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, geldikleri deprem bölgesi ve dindarlık durumları değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Negatif dini başa çıkma puanlarına göre katılımcıların cinsiyet, yaş, eğitim durumu ve dindarlık durumları değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Depremzedelerin pozitif dini başa çıkma ölçek maddelerine verdikleri cevapların, en çok “Allah’ın sevgisini isteme”, “Allah’tan bağışlanmayı dileme” ve “Allah’ın sabırlı olmayı emrettiğini hatırlama” şeklinde olduğu görülmüştür. Depremzedelerin negatif dini başa çıkma ölçek maddelerine verdikleri cevaplarda, “Allah’ın yaşanılan olumsuz durumlarda kendisini cezalandırdığını düşündükleri” görülmüştür.
Sonuç olarak, deprem kaygısının olumlu dini başa çıkmayı pozitif etkilediği saptanmıştır. Depremzedelerin yaşadıkları depremi hatırlatıcı olay ve bilgilerden olumsuz etkilendikleri, daha çok olumlu dini başa çıkmayı tercih ettikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Depremzede, Deprem kaygısı, Dini başa çıkma

Kaynakça

• Abanoz, S. (2020). Türkiye’de yapılan ‘dinî başa çıkma’konulu araştırmalar hakkında bir değerlendirme. Eskiyeni, (40), 407-429.
• Abu Raiya, H., Pargament, K. I., Mahoney, A., & Stein, C. (2008). A psychological measure of Islamic religiousness: Development and evidence for reliability and validity. The International Journal for the Psychology of Religion, 18(4), 291-315.
• AFAD. (2023). 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan) depremleri saha çalışmaları ön değerlendirme raporu, https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/ Arazi_Onrapor_28022023_surum1_revize.pdfadresinden 11.07.2023 tarihinde alınmıştır.
• Alper Ay, F., & Karakaya, A. (2024). Dini başa çıkma stratejilerinin etik dışı organizasyon yanlısı davranışlar, makyavelizm ve ifşa üzerindeki etkisi. Journal of Humanities and Tourism Research, 14(2), 238-261.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., &Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Aslam, M., Weill, L., & Iqbal, H. (2022). Do mountains move faith?. Economic Modelling, 117, 106077.
• Asoğlu, E. & Özdemir, O. (2024). Deprem kaynaklı travma sonrası stres belirtileri ile başa cıkmada din eğitiminin rolu. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 17, 321-348. https://doi.org/10.53112/tudear.1458935
• Ayan, D. (2023). Jeo-sosyolojik ölüm: deprem (bir kavram önerisi). M. A. Kasapoğlu(Ed.), Afet ve toplum insan-doğa ilişkisi (1. Baskı, s.111-131) içinde.Töz Yayınları.
• Ayten, A., & Sağır, Z. (2014). Dindarlık, dinî başa çıkma ve depresyon ilişkisi: Suriyeli sığınmacılar üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47(47), 5-18.
• Bal, F., & Akgül, Ö. (2023). Deprem kaygısına yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(139), 77-96.
• Bala, M.B. (2021). Deprem yaşayan bireylerde dini başa çıkma (2011 Van Depremi Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Baysal, S. (2024). Doğal Afetler Karşısında Dini Tutum ve Ritüellerin Rolü. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 5(1), 142-164.
• Çabuk Kaya, N. (2023). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin afet anında görünürlüğü: riskler ve kırılganlıklar. M. A. Kasapoğlu(Ed.), Afet ve toplum insan-doğa ilişkisi (1. Baskı, s.271-280) içinde.Töz Yayınları.
• Ekşi, H., & Sayın, M. (2016). The adaptation of religious coping scale into Turkish language: A study of bilingual equivalance, validity and reliability. Paper presented at the AGP Humanities and Social Sciences Conference, BAU International Berlin University, 19-22 May, Berlin, Germany.
• Ercan, Ö.A. (2021). Göçük altında yaşanmış gerçek deprem öyküleri. (1. Baskı). Sözcü Kitabevi.
• Fidan, A. (2020). Afet, din, toplum. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi (1. Baskı, s.235-261) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Gökçen, A. (2020). Afet kavramı ve başlıca afet türleri. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi (1. Baskı, s.41-62) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Gören, A.B. (2023). Afet sonrası ikincil travmatik stres ve dini başa çıkma: Kahramanmaraş depremi örneği. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 23(1), 80-100.
• Güler, H.G., Sözdinler, C.Ö., Arıkawa, T., & Yalçıner, A.C. (2018). Tsunami afeti sonrası yapısal ve yapısal olmayan önlemler ve farkındalık çalışmaları: Japonya örneği. Teknik Dergi, 29(5), 8605-8629.
• Kasapoğlu, A., & Ecevit, M. (2001). Depremin sosyolojik araştırması. (1. Baskı). Sosyoloji Derneği Yayını.
• Kaya, M. (2023). Kur’an açısından deprem gerçeği, Academy 1. Uluslararası Deprem Çalışmaları Kongresi, İstanbul, Türkiye.
• Kelekçioğlu, L., & Alper Ay, F. (2022). Örgütsel adalet algılamasının ifşa niyetine ve örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: hastane çalışanlarına yönelik alanaraştırması. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 44-65.
• Kula, N. (2002). Deprem ve dini başa çıkma. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 234-255.
• Köse, A., & Küçükcan, T. (2006). Deprem ve Din. (1. Baskı). Emre Yayınları.
• Noh, H., Chang, E., Jang, Y., Lee, J. H., & Lee, S. M. (2016). Suppressor effects of positive and negative religious coping on academic burnout among Korean middle school students. Journal of Religion and Health, 55, 135-146
• Ogino, M. (2001). Deprem: Kriz, Bellek, Tarih. Cogito Sayı, 27, 196-212.
• Özgölet, B. M., & Utkucu, M. (2021). Depremin yıkıcı etkisiyle başa çıkmada etkili olan etkenler. Academic Perspective Procedia, 4(2), 89-98.
• Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping: Theory, research, practice. (1. Baskı). Guilford press.
• Shreve-Neiger, A. K., & Edelstein, B. A. (2004). Religion and anxiety: A critical review of the literature. Clinical psychology review, 24(4), 379-397.
• Soykan, A., & Soykan, Ç. (1999). Psikolojik Deprem. Cogito Deprem Özel Sayısı, 20, 215-224.
• Şentürk, Ü. (2020). Bir Çatışma Kaynağı Olarak Afetlerin Değişmeye Etkisi. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi (1. Baskı, s.111-131) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Tosun, M. (2023). Deprem Deneyimi Yaşamış Bireylerde Dini Başa Çıkma. Academy 1. Uluslararası Deprem Çalışmaları Kongresi, İstanbul, Türkiye.
• Yağlı Soykan, N. (2024). Doğal Afet Sonrası Travma, Yas ve Dini Başa Çıkma: Kahramanmaraş Depremi Üzerine Nitel Bir Araştırma/Trauma, Grief Process and Religious Coping After Natural Disaster: A Qualitative Research on the Kahramanmaraş Earthquake. Gifad: Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(2): 511-552.