TÜRKİYE’DE OTOMOTİV SANAYİSİNİN MEKÂNSAL DAĞILIŞI

Yıl 2018, Sayı: 38, 218 - 233, 10.07.2018

Adem Yulu , Hüsniye Doldur

https://doi.org/10.32003/iggei.429587

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de motorlu araç üretimi ve bununla bağlantılı faaliyetler
1955’te montaj sanayi şeklinde başlamıştır. 1980’lere kadar montaja dayalı
olarak büyüme gösteren motorlu araç üretimi, 1990’lardan itibaren çeşitli
gelişmelerin etkisiyle günümüzde küresel ölçekte üretim yapacak seviyeye
erişmiştir.

Türkiye’de motorlu araç üretiminin montaja dayalı olarak sürdürüldüğü
yıllarda (1955-1970) üretim faaliyetleri ağırlıklı olarak İstanbul’da yer almıştır.
Sonraki yıllarda İstanbul dışına da yayılan otomotiv sanayi faaliyetleri, 1970’lerden
itibaren Bursa’da, 1980’lerde ülkenin iç kesimlerinde (Aksaray, Eskişehir,
Ankara, Adana) ve 1990’lardan sonra ise ağırlıklı olarak Kocaeli ve Sakarya’da
yer almaya başlamıştır. Bu mekânsal dağılışın oluşmasında otomotiv sanayisinin
kuruluş ve işleyişinde etkili olan çeşitli faktörlerin (pazar, ulaşım, işgücü,
sermaye, devlet politikaları, enerji kaynakları, kişisel kararlar vb.) yanı
sıra ülkede yaşanan şehirleşmenin de etkisi olmuştur.    

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de otomotiv sanayi faaliyetlerinin
coğrafi dağılışını belirlemek ve bu dağılışa etki eden faktörleri incelemektir.
Otomotiv sanayi ve bununla bağlantılı tesislerin yer seçiminde hangi unsurların
etkili olduğunu belirlemek için çeşitli coğrafi yöntem ve teknikler kullanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Otomotiv Sanayi, Motorlu Araç Üretimi, Pazarlama

SPATIAL DISTRIBUTION OF THE AUTOMOTIVE INDUSTRY IN TURKEY

Öz

In Turkey, motor vehicle production and operations associated with it
have started in form of assembly industry in 1955. Showing an assembly-based
growth up to 1980s, the motor vehicle production now, under effect of a variety
of developments from 1990s on, reached to a level to be able to produce in
global scale. In those years when motor vehicle production in Turkey was on
basis of assembly (1955-1970), the production operations were largely performed
in Istanbul. The automotive industry operations, expanded to other places
outside Istanbul in the subsequent years, started in Bursa from 1970s on,
inland of the country in 1980s (Aksaray, Eskişehir, Ankara, Adana) and mostly
in Kocaeli and Sakarya from 1990s on. In addition to a number of factors
effective in the establishment and operation of the automotive industry
(market, transportation, labour, capital, governmental policies, energy
resources, personal decisions, etc.), urbanization in the country had also
effect on the formation of this spatial distribution.

Objective of this study is to determine geographical distribution of
automotive industry operations in Turkey and explore the factors having effect
on this distribution. A variety of geographical methods and techniques have
been used in order to determine factors which have been effective in the
selection of locations for the automotive industry and facilities associated
with it. 

Anahtar Kelimeler

Turkey, Automotive Industry, Motor Vehicle Production, Marketing

Kaynakça

• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. (Çev: A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Denison, M. (1963). The Power To Go. Pyramid Books, New York.
• Doldur, H. (2003). Tarımdan sanayiye bir ova şehri: Adapazarı. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.)
• Drucker, P. (1946). The Concept of the Corporation. New York: John Days.
• Freund, P. & Martin G. (1996). Otomobilin Ekolojisi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gottmann, J. (1976). Şehirsel Merkeziyetin Gelişmesi. (Çev: N. Özgüç). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Kapan, K. (2018). Turizm faaliyetlerin şehirsel gelişmeye etkileri: Antalya örneği. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Maxton, G. P. & Wormald, J. (2004). Time for a Model Change: Re-engineering the Global Automotive Industry. Cambridge: Cambridge University Press.
• OİCA, (2018). 03 Mayıs 2018 tarihinde http://www.oica.net/ adresinden edinilmiştir.
• Orhan, Z. O. (1997). Gümrük Birliği Sürecinde Türk Otomotiv Sanayii'nin ve Otomotiv Yan Sanayinin Rekabet Gücü. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Özgüç, N. (2017). Turizm Coğrafyası, Özellikler ve Bölgeler. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Taysad, (2018). 03 Nisan 2018 tarihinde https://www.taysad.org.tr/tr, adresinden edinilmiştir.
• TİM, (2017). 06 Mayıs 2018 tarihinde http://www.tim.org.tr/tr/default.html, adresinden edinilmiştir.
• Timor, A.N. (2004). Japonya. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Timor, A.N. (2011). Çin. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• TOBB, (2017). 01 Mayıs 2018 tarihinde htthttps://www.tobb.org.tr/Sayfalar/AnaSayfa.php, adresinden edinilmiştir.
• TÜİK, (2018). 08 Nisan 2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/Start.do adresinden edinilmiştir.
• Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2016). Ekonomik Coğrafya-Küreselleşme ve Kalkınma. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Tümertekin, E. (1959). Türkiye Sanayisinin Coğrafi Temelleri, Türk Coğrafya Dergisi, 16-52.
• Womack, P. J., Jones. T.D. & Roos, D. (1990). Dünyayı Değiştiren Makine. İstanbul: Otomotiv Sanayi Derneği.