THE INTERNATIONAL PUBLICATION PERFORMANCE OF GEOGRAPHERS IN TURKEY (1945-2015): WHAT HAS CHANGED IN THE LAST 10 YEARS (2005-2015)?

Yıl 2019, Sayı: 39, 121 - 150, 30.01.2019

Nuri Yavan

https://doi.org/10.32003/iggei.491350

Cited By: 12

Öz

This
paper analyzes the international publication performance of Turkish geographers
in the last 70 years (1945-2015), especially by focusing on over the past decade
(2005-2015) experience from a critical perspective. Using the Web of Science platform, the
paper analyzes the research outputs and impacts of
Turkish geographers in 46 physical and 76 human geography journals as
well as other journals indexed in SCI-SSCI. The findings show that Turkish geographers published
318 articles in the indexed journals during 70 years period, but 274 (86%) of
them were in the last 10 years.
The number of articles during the
last decade has shown a great leap (9 times), but their quality has decreased
by 3 times compared to the past.
Only 20% of Turkish geographers have
published in indexed journals and, among them, only few actors have published
most of the papers. While physical geographers have achieved a significant
increase in the number of articles, the success of human geography has been largely
thanks to geography education. 77% of the articles have not appeared in
geographical journals, instead published in non-disciplinary, easy-fast low
impact factor journals. Most of the published articles originated from the young
departments in Anatolia, not from the old departments in metropolis. The fact
that only 8-16% of all articles from Turkey published by Turkish geographers mean
that Turkish physical geography is still more represented by geologists
and Turkish human geography by city-regional planners than geographers at least
in the international arena. As a result, although the level of internationalization
of the Turkish geography is still low, a very positive process has started in
the last 10 years. However, this positive process is not a “complete
internationalization”, but in some respects, it is a “distorted
internationalization”.

Anahtar Kelimeler

SCI-SSCI Citation Indexes, Publication Performance, Internationalization, Geographers, History of Turkish Geography

TÜRKİYE’DEKİ COĞRAFYACILARIN ULUSLARARASI YAYIN PERFORMANSI (1945-2015): SON 10 YILDA (2005-2015) NE DEĞİŞTİ?

Öz

Bu
çalışma son 70 yılda (1945-2015) Türk coğrafyacılarının uluslararası yayın
performansını analiz etmektedir. Çalışmanın amacı, Türk coğrafyasının uluslararasılaşma düzeyini 7 farklı parametre
yoluyla ampirik olarak saptamak ve özelikle son 10 yılda (2005-2015) gelinen
noktayı kritik perspektiften değerlendirmektir. Bu çerçevede Web of Science
veri tabanı kullanılarak coğrafyacıların SCI-SSCI indekslerinde taranan
uluslararası dergilerde ve bu indekslere giren 46 fiziki ve 76 beşeri coğrafya
dergisinde yaptıkları yayınlar analiz edilmiştir. Bulgular, Türk
coğrafyacılarının 70 yıllık dönemde indekse giren dergilerde toplam 318 makale
yayınladığını ancak bunun 274 tanesinin (%86) son 10 yılda basıldığını
göstermektedir. Coğrafyacıların son 10 yılda yayın sayısı büyük bir atılım (9
kat) göstermiş ancak yayınların kalitesi eskiye göre 3 kat düşmüş ve birçok
yayın hiç atıf almamıştır. Türkiye’deki coğrafyacıların sadece %20’si
indeksli dergilerde yayın yapmış, ancak bu yayınların çoğunu da disiplin
içindeki az sayıda aktör yapmıştır. Fiziki
coğrafyacılar uluslararası işbirlikleri sayesinde yurtdışı yayın sayısında
büyük bir artış sağlarken, beşeri coğrafyanın başarısının önemli bir kısmı
coğrafya eğitimi sayesinde olmuştur. Coğrafyacılar
yayınladıkları makalelerin %77’sini disiplinin kendi dergilerinde değil, alan
dışında yer alan, etki faktörü düşük kolay dergilerde yapmışlardır. Yayınların çoğu üç büyük metropoldeki köklü
bölümlerden ziyade Anadolu’daki yeni bölümlerden kaynaklanmaktadır. Artan
yurtdışı yayına rağmen, indeksli
coğrafya dergilerinde Türkiye’den yapılan yayınların fiziki coğrafya alanında sadece %16’sı,
beşeri coğrafya alanında da sadece %8’i Türkiye’deki coğrafyacılar tarafından
yapılırken, geri kalanı coğrafyacı olmayan Türkler tarafından yapılmıştır. Bu
durum en azından uluslararası
arenada Türkiye’yi halen, fiziki
coğrafyada jeologların, beşeri coğrafyada da şehir-bölge plancılarının
coğrafyacılardan daha fazla temsil ettiğini göstermektedir. Sonuç olarak
Türk coğrafyasının uluslararasılaşma düzeyi halen düşük olmakla beraber, son 10
yılda olumlu bir sürecin başladığını vurgulamak gerekir. Ancak bu olumlu sürecin
tam bir uluslararasılaşma değil, bazı yönlerden “çarpık bir uluslararasılaşma” olduğunu
da belirtmek gerekir.

Anahtar Kelimeler

SCI-SSCI Atıf İndeksi, Yayın Performansı, Uluslararasılaşma, Coğrafyacılar, Türk Coğrafyasının Tarihi

Kaynakça

• Aalbers, M. B. (2004). Creative destruction through the Anglo‐American hegemony: a non‐Anglo‐American view on publications, referees and language. Area, 36(3), 319-322.
• Al, U. & Soydal, İ. (2011). Atıf dizinlerindeki Türkiye adresli dergiler üzerine bir değerlendirme. Bilgi Dünyası, 12(1), 13-29.
• Al, U. (2008a). Bilimsel yayınların değerlendirilmesi: h-endeksi ve Türkiye’nin performansı. Bilgi Dünyası, 9(2), 263-285.
• Al, U. (2008b). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
• Al, U. (2012). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'nin yayın ve atıf performansı. Bilig, 62, 1-20.
• Anlı, Ö. F. (2017). Bilim, sosyal bilim ve coğrafya: Bilgi-kuramsal bir yeniden ziyaret. Kilikya Felsefe Dergisi, 3, 34-73.
• Arı, Y. & Köse, A. (2005). İnsan-çevre etkileşimini yorumlamada yeni bir alternatif: Kültürel coğrafya. S. Avcı ve H. Turoğlu (Eds.),Ulusal coğrafya kongresi 2005 (Prof.Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) bildiriler kitabı içinde (s. 51-59). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu.
• Arı, Y. (2005). 20. yüzyılda Amerikan coğrafyası: genel bir değerlendirme. Y. Arı (Ed.), 20. yüzyılda Amerikan coğrafyasının gelişimi içinde (s.3-19). Konya: Çizgi.
• Arı, Y. (2017). Çevresel determinizmden politik ekolojiye: son 100 yılda Dünya’da ve Türkiye’de insan-çevre coğrafyasındaki yaklaşımlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 1-34.
• Bajerski, A. (2011). The role of French, German and Spanish journals in scientific communication in international geography. Area 43, 305- 313.
• Bekaroğlu, E. & Sarış, F. (2017). Türkiye’de fiziki coğrafya: Değişen disiplinler pratiğin ampirik bir analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 40- 54.
• Bekaroğlu, E. & Yavan, N. (2013). Modern Türk coğrafyasının tarihsel gelişiminde batılı coğrafya okullarının etkisi: Ampirik bir analiz. Beşerî Coğrafya Dergisi, 1(1), 51-66.
• Bekaroğlu, E. & Yavan, N. (2017). Türkiye coğrafya doktora veri tabanı. Kişisel Arşiv. Ankara: AÜ DTCF Coğrafya Bölümü.
• Bekaroğlu, E. & Yavan, N. (2018). Türk coğrafyacılığında dört gelenek: ampirik bir analiz. Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 79-93.
• Bierly, G.D. & Gatrell, J. D. (2004) Structural and compositional change in geography graduate programs in the United States: 1991-2001. Professional Geographer, 56, 337-344.
• Bilgili, M. (2016). Sosyal bilimler felsefesi açısından Türkiye’deki üniversitelerde bölgesel coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 114-134.
• Bodman, A. R. (1991). Weavers of influence: the structure of contemporary geographic research. Transactions of the Institute of British Geographers, 16, 21-37.
• Bodman, A. R. (1992). Holes in the fabric: more on the mater weavers in human geography. Transactions of the Institute of British Geographers, 17, 108-119.
• Bodman, A.R. (2010). Measuring the influentialness of EGs during the ‘great half century’: An approach using the h index. Journal of Economic Geography 10, 141-156.
• Brunn, S. D. (1995). Geography’s research performance based on annals manuscripts: 1987-1993. Professional Geographer, 47, 204-215.
• Bunge, W. (1961). The structure of contemporary American geographic research. Professional Geographer, 13, 19-23.
• Callaham, M., Wears, R. L. & Weber, E. (2002). Journal prestige, publication bias, and other characteristics associated with citation of published studies in peer-reviewed journals. Jama, 287(21), 2847-2850.
• Cansız, M., Kurnaz, Z. & Yavan, N. (2018). Girişimcilik ekosisteminde Türkiye için yeni bir araç: yenilik merkezleri/ağları. Verimlilik Dergisi, 4, 7-69.
• Castree, N. (2006). Research assessment and the production of geographical knowledge. Progress in Human Geography, 30(6), 747-782.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, Kalite, Uluslararasılaşma: Türkiye Yükseköğretimi İçin Bir Yol Haritası. Eskişehir: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
• Çınar, O., Dokur, M., Tezel, O., Arzıman, İ. & Acar, Y. A. (2011). Türk acil tıbbının uluslararası literatüre katkısı: 15 yılın değerlendirilmesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi, 17(3), 248-252.
• Çokgezen, M. (2006). The publication performance of economists and economics departments in Turkey (1999-2003). Bulletin of Economic Research, 58(3), 253-65.
• Coomes, O. T., Moore, T., Paterson, J., Breau, S., Ross, N. A. & Roulet, N. (2013). Academic performance indicators for departments of geography in the United States and Canada. The Professional Geographer, 65(3), 433-450.
• Denkel, A., Kağıtçıbaşı, Ç., Pak, N. K. & Pamuk, Ş. (1999). Türkiye’de Sosyal Bilimlerin Uluslararası Yayın Performansı. Ankara: TÜBA Yayınları.
• DORA, (2013). San Francisco Declaration on Research Assessment: Putting science into the assessment of research, Retrieved july 20, 2016, from http://www.ascb.org/files/SFDeclarationFINAL.pdf?69d413.
• Droogleever-Fortuijn, J. (2012). Rethinking postgraduate education in geography: The case of the Netherlands, Journal of Geography in Higher Education, 36, 43-48.
• Dwyer, O. J. (1997). Geographical research about African Americans: A survey of journals, 1911–1995. The Professional Geographer, 49(4), 441-451.
• Ferguson, R. (2003). Publication practices in physical and human geography: a comment on Nigel Thrift’s ‘The future of geography’. Geoforum, 34(1), 9-11.
• Foster, J., Muellerleile, C., Olds, K. & Peck, J. (2007). Circulating economic geographies: citation patterns and citation behaviour in economic geography, 1982–2006. Transactions of the Institute of British Geographers, 32(3), 295-312.
• Garcia-Ramon, M. D. (2003). Globalization and international geography: the questions of languages and scholarly traditions. Progress in Human Geography, 27(1), 1-5.
• García-Ruiz, J. M. (2008). International citations of the Spanish geography journals. Boletín de la AGEN º, 46, 389-391.
• Geuna, A., & Martin, B. R. (2003). University research evaluation and funding: An international comparison. Minerva, 41(4), 277-304.
• Glanzel, W. (1996). A bibliometrics approach to social sciences: national research performances in 6 selected social science areas 1990- 1992. Scientometrics, 35, 291-307.
• Groop, R. E. & Schaetzl, R. J. (1997). Productivity profiles of PhD-granting geography departments in the United States: 1980–1994. Professional Geographer, 49, 451-464.
• Gutiérrez, J. & López-Nieva, P. (2001) Are international journals of human geography really international?”. Progress in Human Geography, 25, 53-69.
• Hotamışlı, M. & Işıl, E. (2014). Muhasebe ve Finansman Dergisi’nde yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, 1-20.
• Işık, O. (1994). Bu sayıda. Toplum ve Bilim, 64-65, 3-6.
• Johnston, R. (2003). Geography: a different sort of discipline?. Transactions of the Institute of British Geographers, 28(2), 133-141.
• Johnston, R. (2006). Research quality assessment and geography in Australia: can anything be learned from the UK experience? Geographical Research, 44(1), 1-11.
• Kaya, İ. (2005). Sosyal teori ve beşeri coğrafya. S. Avcı ve H. Turoğlu (Eds.), Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof.Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) bildiriler kitabı içinde (s. 257-266). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu.
• Kaya, İ. (2008). Eleştirel düşünce, sosyal teori ve coğrafya eğitimi. R. Özey & A. Demirci (Ed.), Coğrafya öğretiminde yöntem ve yaklaşımlar içinde (s. 337-356). İstanbul: Aktif.
• Kaya, İ. (2010). Değişen sosyal ve bilimsel bağlam ve coğrafyanın sorumlulukları. R. Özey ve S. İncekara (Eds.), Coğrafya Eğitiminde Kavram ve Değişimler içinde (s. 227-242). Ankara: Pegem Akademi.
• Koelsch, W. A. (1981). Better than thou’: the rating of geography departments in the United States, 1924-1980. Journal of Geography, 80, 164-169.
• Lee, D. S. & Evans, A. S. (1984). American geographers' rankings of American geography journals. Professional Geographer, 36, 292-300.
• Lee, D. S. & Evans, A. S. (1985). Geographers’ ranking of foreign geography and non-geography journals. Professional Geographer, 37, 396-402.
• Morrill, R. L. (1980). Productivity of American Ph.D granting departments of geography. Professional Geographer, 32, 85-89.
• Özel, Ç. H. & Kozak, N. (2012). Turizm Pazarlaması alanının bibliyometrik profili (2000-2010) ve bir atıf analizi çalışması. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 26(4), 715-733.
• Özgen, N. (2016). A critical approach to discipline of human geography as an apparatus for state hegemony in Turkey. Journal of Geography in Higher Education, 40(1), 131-153
• Özgür, E. M. & Yavan, N. (2013). Türk coğrafyacılarının iç hesaplaşması: neden başaramadık, nasıl başarabiliriz?. Beşeri Coğrafya Dergisi, 1(1), 14-38.
• Özgür, E. M. (2018). Türk beşeri coğrafyasında yenileşme eğilimleri: Değişim aktörlerinin perspektifinden bir değerlendirme. International Journal of Geography and Geography Education, 38, 142-170.
• Paasi, A. (2005). Globalisation, academic capitalism, and the uneven geographies of international journal publishing spaces. Environment and Planning A, 37(5), 769-789.
• Patsopoulos, N. A., Analatos, A. A. & Ioannidis, J. P. (2005). Relative citation impact of various study designs in the health sciences. Jama, 293(19), 2362-2366.
• Pérouse, J.F. (2012). Türkiye’de coğrafyanın yansımaları (Çev: Nuri Yavan & Sengün Acar). Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1), 1-8.
• Rigg, L. S., McCarragher, S. & Krmenec, A. (2012). Authorship, collaboration, and gender: fifteen years of publication productivity in selected geography journals. The Professional Geographer, 64(4), 491-502.
• Rodríguez-Posé, A. (2006). Is there an ‘Anglo-American’ domination in human geography? And is it bad? Environment and Planning A, 38, 603-610.
• Şakar, G. D. & Cerit, A.G. (2013). Uluslararası alan indekslerinde Türkiye pazarlama yazını: bibliyometrik analizler ve nitel bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27, 4, 37-62.
• Schuermans, N., Meeus, B. & De Maesschalck, F. (2010). Is there a world beyond the Web of Science? Publication practices outside the heartland of academic geography. Area, 42(4), 417-424.
• Şengör, A.M.C. (1998). Coğrafya: Sürgündeki kraliçe. Cumhuriyet Bilim Teknik, 572, 5.
• Sternberg, R. (2015). The publication and citation behaviour of economic geographers and geographical economists compared. Review of Regional Research, 35, 1-27.
• Taşlı, L. Taşlı, P. & Karabulut, A. (2010). Ege bölgesindeki üniversitelerin 2004-2008 yılları arasındaki bilimsel üretkenliğinin değerlendirilmesi. Pamukkale Tıp Dergisi, 3(1), 1-7.
• Tekeli, İ. (2002). Sosyal bilimcilerin performanslarının değerlendirmesinde kullanılan ölçütleri tartışmaya açmak. Toplum ve Bilim, 95, 159- 170.
• Todd, P. A. (2009). Ambiguity, bias, and compromise: an abc of bibliometric-based performance indicators. Environment and Planning A, 41(4), 765-771.
• Tonta, Y. (2002). Contribution of Turkish researchers to the world's biomedical literature (1988-1997). Scientometrics, 48, 71-84.
• Tonta, Y. (2014). Akademik performans, öğretim üyeliğine yükseltme ve yayın destekleme ölçütleriyle ilgili bir değerlendirme. 30 Temmuz 2015 tarihinde http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-yukseltme-kriterleri-hakkinda-degerlendirme-11-Temmuz-2014.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Tunçel, H., Yiğit, A. & Çelikbağ, S. (2010). Türkiye Coğrafya Bibliyografyası. Bilecik: Bilecik Üniversitesi Yayınları.
• Turner II, B. L. & Meyer, W. B. (1985). The use of citation indices in comparing geography programs: an exploratory study. Professional Geographer, 37, 271-278.
• Tuysuz, S. & Yavan, N. (2012). Bölgesel coğrafya yaklaşımı ve Türk coğrafyasındaki etkileri üzerine kritik bir değerlendirme. TÜCAUM VII. coğrafya sempozyumu bildiriler kitabı içinde (s.390-405). Ankara: TÜCAUM.
• URAP, (2015). URAP Türkiye Özel Bölümü. 5 Ağustos 2015 tarihinde, http://tr.urapcenter.org/2015/index.php, adresinden edinilmiştir.
• Uzun, A. & Özel, M. (1996). Publication patterns of Turkish astronomers. Scientometrics, 37, 159-169.
• Uzun, A. (1990). A quantitative analysis of Turkish publication output in physics between 1938-1987. Scientometrics,19, 57-73.
• Viles, H. A. (2005). A divided discipline? In N. Castre, A. Rogers, and D. Sherman (Eds.), Questioning Geography (pp. 26-38). Oxford: Blackwell.
• Wang, J. & Liu, Z. (2014) A bibliometric analysis on rural studies in human geography and related disciplines. Scientometrics, 101, 39–59.
• Wastl-Walter, D. & Wintzer, J. (2012). Rethinking postgraduate education in Europe: Bologna and its implications for geography. Journal of Geography in Higher Education, 36, 35-41.
• Whitehand, J. W. R. (1985). Contributors to the recent development and influence of human geography: what citation analysis suggests. Transactions of the Institute of British Geographers, 10, 222-234.
• Wrigley, N. & Matthews, S. (1987) Citation classics in geography and the new centurions: a response to Haigh, Mead, and Whitehand. Area, 19, 279-284.
• Yalçın, H. (2010). Millî Folklor Dergisinin bibliyometrik profili (2007-2009). Millî Folklor, 22 (85), 205-211.
• Yavan, N. & Kurtar Anlı, C. (2018). (Un)Making human geography in Turkey under the dominance of environmental determinism. Posseible Düşünme Dergisi, 13, 77-98.
• Yavan, N. (2005a). SCI ve SSCI bağlamında Türkiye’nin coğrafya biliminde uluslararası yayın performansının karşılaştırmalı analizi: 1945- 2005. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), 27-55.
• Yavan, N. (2005b). Bilim felsefesi bakımından coğrafyada pozitivist yaklaşım. S. Avcı ve H. Turoğlu (Eds.), Ulusal coğrafya kongresi 2005 (Prof.Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) bildiri kitabı içinde (s. 405-414). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu.
• Yavan, N. (2007). Bölge bilimi’nin gelişiminde coğrafyacıların rolü. 12. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi bölge biliminde yeni yaklaşımlar bildiriler kitabı içinde (s.109-126). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Yavan, N. (2012). Postgraduate geography education in Turkey. N. Yavan & İ. Kaya (Eds.), International perspectives on postgraduate education and training in geography içinde (s.111-157). Diyarbakır: Turkish Association of Geographers.
• Yavan, N. (2014). Batı coğrafyası geleneği üzerine. E. Bekaroğlu & A. R. Özdemir (Ed.), Bir disiplinin iç dünyası: Modern Türk coğrafyası üzerine söyleşiler içinde (s. 17-51). İstanbul: İdil.
• Yazan, S. & Bekaroğlu, E. (2018). Türk coğrafyacılığının disipliner ilişkileri üzerine ampirik bir araştırma. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16, 37-67.
• Yurtsever, E., Gülgöz, S., Yedekcioğlu, Ö. A. & Tonta, M. (2001) Sosyal Bilimler Atıf Dizininde (SSCI) Türkiye: 1973-1999. Ankara: TÜBA Yayınları.