READING THE SPACE WITH FEMINIST PERSPECTIVE: EXAMPLE OF THE CENTRAL BUSINESS DISTRICT OF BALIKESİR CITY

Yıl 2020, Sayı: 41, 103 - 128, 22.01.2020

Güldane Mirioğlu

https://doi.org/10.32003/igge.625907

Cited By: 5

Öz

In this study, the
space was read with feminist perspective on case of the Central Business
District (CBD) of Balıkesir city. This research is a qualitative research and based
on feminist perspective. The research is completely based on discourse
analysis, and the method of data collection is observation. Within the scope of
the research, the mutual construction of gender and space intended to
understand. The aim of the study is to understand the relationship between
gender and space as a produced and producer phenomenon. Within the scope of
this study, space production of gender relations and the construction of space
with gender relations was read through the space in the CBD of Balıkesir. The
aim of this study is to make social and spatial inequalities visible on the
basis of gender. The results show that the masculine construction of the space
with some aspects like narrowness-wideness, lightness-darkness,
openness-closeness, security-insecurity levels and usage functions of streets and roads, place names,
size of spatial constructions, city subjects and symbols and the masculine
usage functions in daily life in CBD increase the masculinity of the city.

Anahtar Kelimeler

Space, City, Gender, Feminist Geography, Balıkesir

MEKÂNI FEMİNİST PERSPEKTİFLE OKUMAK: BALIKESİR KENTİ MERKEZİ İŞ ALANI ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada Balıkesir kenti merkezi iş
alanı (MİA) örneğinde feminist bir mekân okuması yapılmıştır. Bu araştırma feminist
perspektife dayanan nitel bir araştırmadır. Araştırma bütünüyle söylem
analizine dayanmaktadır, veri toplama yöntemi ise gözlemdir. Çalışma kapsamında
mekân ve cinsiyetin karşılıklı inşasını anlamak amaçlanmıştır.  Çalışmanın amacı üretilen ve üretici bir
fenomen olarak mekân ile cinsiyet arasındaki ilişkiyi anlamaktır. Çalışma
kapsamında Balıkesir kenti MİA’ da toplumsal cinsiyet ilişkilerinin mekânı
üretmesi ve mekânın cinsiyeti inşası, mekân üzerinden okunarak
anlamlandırılmıştır. Çalışma, cinsiyet temelinde toplumsal ve mekânsal
eşitsizlikleri mekân üzerinden anlayarak bu eşitsizlikleri görünür kılmayı
amaçlamaktadır. Çalışmanın sonunda cadde ve sokakların sayıları,
darlıkları-genişlikleri, aydınlık-karanlık olmaları, açıklık-kapalılık,
güvenlilik-güvensizlik düzeyleri, kullanım fonksiyonları, yer adları, mekânsal
inşaların büyüklük ve küçüklükleri, yükseklik ve alçaklıkları, kent öznesi ve
kent simgeleri gibi çeşitli açılardan, MİA’ da mekânın eril inşası ile gündelik
yaşamda eril kullanım fonksiyonlarının bir araya gelerek kentin erilliğini arttırdığı
anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Kent, Cinsiyet, Feminist Coğrafya, Balıkesir

Kaynakça

• Akgün Yüksekli B., Birol Özerk G. & Çivici T. (2015). Kentsel sınırlar: Balıkesir istasyon bölgesi ve çevresinin sınır kavramı aracılığıyla incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(2), 333-344.
• Alkan Korkmaz, S. & Allmer, A. (2013). Mekânın DNA’sı: Toplumsal cinsiyetin mekânsal kalıplarının sorgulanması. Kadın/Woman 2000, 14(1), 107-133.
• Alkan, A. (1999). Toplumsal cinsiyet ve kentsel mekânın düzenlenmesi çerçevesinde kent planlaması disiplini. SBF Dergisi, 14: 1-32. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/tartisma/1999/toplumsal-cinsiyet.pdf adresinden edinilmiştir.
• Alkan, A. (2005). Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı. Ankara: Dipnot yayınları.
• Arendt, H. (2013). İnsanlık Durumu. (Çev. B. S. Şener) (7. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arkonaç, A. S. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Balıkesir Esnaf ve Sanatkârlar Odası. (2018). Balıkesir Kentinde İşyerleri ve İşletmecilerinin Cinsiyete Dayalı Verisi. (Aralık 2018 tarihinde alınmıştır).
• Beaujeu-Garnier, J. & Delobez, A. (1983). Pazarlama Coğrafyası. (Çev. E. Tümertekin & A. Tümertekin). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Beebeejaun, Y. (2017). Gender, urban space, and the right to everyday life. Journal of Urban Affairs, 39(3), 323-334.
• Benhabib, S. (1996). Kamu Alanı Modelleri. (Çev. D. Şahiner) Cogito, 238-258.
• Berktay, F. (2015). Feminist Teoride Beden ve Cinselliğin Toplumsal İnşası. F. Z. Fidan & D. Alptekin (Ed.), Kadın Bedeni ve İstismarı içinde. İstanbul: Opsiyon Yayınları.
• Bondi, L. (1992). Gender symbols and urban landscapes. Progress in Human Geography, 16(2), 157-170.
• Bondi, L. (1998). Gender, class and urban space: Public and private space in contemporary urban landscapes. Urban Geography, 19(2), 160-185.
• Bondi, L. & Domosh, M. (1998). On the contours of public space: A tale of three women. Antipode, 30(3), 270-289.
• Bondi, L. & Davidson, J. (2003). Troubling the Place of Gender. K. Anderson, M.Domosh, S.Pile and N. Thrift. (Ed.), Handbook of Cultural Geography içinde (p. 325-343). SAGE
• Bondi, L. & Rose, D. (2003). Constructing gender, constructing the urban: A review of Anglo-American feminist urban geography. Gender, Place and Culture, 10(3), 229-245.
• Bondi, L. (2005). Gender and the Reality of Cities: embodied identities, social relations and performativities. Online papers archived by the Institute of Geography, School of Geosciences, University of Edinburgh. 12.07.2017 tarihinde https://www.era.lib.ed.ac.uk/bitstream/handle/1842/822/lbondi002.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden edinilmiştir.
• Bora, A. (2004). Kamusal Alan Sahiden “Kamusal” mı? Özbek, M. (Ed.). Kamusal Alan içinde (s. 529-538). İstanbul: Hil Yay.
• Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. (Çev. B. Yılmaz). İstanbul: Bağlam Yay.
• Boyer, K. (1998). Place and the politics of virtue: clerical work, corporate anxiety, and changing meanings of public womanhood in early twentieth-century Montreal. Gender, Place and Culture, 5(3), 261–275.
• Butler, J. (2014). Bela Bedenler. (Çev. C. Çakırlar ve Z. Talay). İstanbul: Pinhan Yay.
• Cantek, Ş. F., Ulutaş, Ü. Ç. & Çakmak, S. (2014). Evin içindeki sokak, sokağın içindeki ev: Kamusal ile özel “ara”sında kalanlar. Cantek Ş. F. (der.). Kenarın Kitabı. “Ara”da kalmak, çeperde yaşamak içinde (s. 121-159). İstanbul: İletişim Yay.
• Carol, H. (1960). The Hierarchy of Central Functions Within the City. Annals of the Association of American Geographers, 50(4), 419-438.
• Chant, S. & Datu, K. (2015). Women in Cities: Prosperity or Poverty? A Need for Multi-dimensional and Multi-spatial Analysis. In Charlotte Lemanski, Colin Marx (eds.), The City in Urban Poverty (pp. 39-63). University College London, UK
• Çakır, S. (2009). Osmanlı’da Kadınların Mekânı. Sınırlar ve İhlaller. A. Alkan (Ed.). Cins Cins Mekân içinde (s. 76-101). İstanbul: Varlık Yay.
• Davidson, J. (2000). ‘the world was getting smaller’: women, agoraphobia and bodily boundaries. Area, 32(1), 31-40.
• Davidson, J. (2003). Putting on a face’: Sartre, goffman, and agoraphobic anxiety in social space. Environment and Planning D: Society and Sace, 21(1), 107-122.
• De Beauvoir, S. (1993). Kadın “İkinci Cins III” Bağımsızlığa Doğru. (Çev. B. Onaran). Sekizinci Baskı. İstanbul: Payel Yay.
• De Certeau, M. (2008). Gündelik Hayatın Keşfi I. Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları. Ankara: Dost Kitabevi Yay.
• Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (Çev. A. Bora, M. A. Gevrek & F. Sayılan). 10. Baskı. İstanbul: İletişim Yay.
• Ertürk, M. (2013). Mekânın diyalojisi: Kent mekânı-kent öznesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kültürel İncelemeler Yüksek Lisans Programı, İstanbul).
• Fenster, T. (1999). Space for gender: cultural roles of the forbidden and permitted. Environment and Planning D: Society and Space, 17, 227-246.
• Fenster, T. (2005). The right to the gendered city: Different formations belonging in everyday life. Journal of Gender Studies, 14(3), 242-256.
• Foucault, M. (1986). Of other spaces. (Çev. Jay Miskowiec). Diacritics, (16), 22-27.
• Haraway, D. J. (2010). Konumlu Bilgiler: Feminizmde Bilim Meselesi ve Kısmi Perspektifin Ayrıcalığı. (Çev: G. Pusar). İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, D. (2014). Postmodernliğin Durumu (Çev. S. Savran) (7. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Hubbard, P. (2005). Women Outdoors: Destabilizing the Public/Private Dichotomy. In L. Nelson, J.Seager. (Eds.) A Companion to Feminist Geography (pp.322-333). Blackwell yay.
• Jarvis, H., Kantor, P. & Cloke, J. (2015). Kent ve Toplumsal Cinsiyet. (Çev. Y. Temürturkan). Ankara: Dipnot Yay.
• Knox, P. ve Pinch, S. (2006). Urban Social Geography. 5. Baskı. England: Pearson Education Limited.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. (Çev. I. Ergüden) (2. Baskı). İstanbul: Sel yay.
• Lengermann, P.M. (2015). Güncel Feminist Kuramlar. Ritzer, G. & Stepnisky, J. (Ed.). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri (Çev. I. Ertuna Howison) içinde (2. Baskı). Ankara: De Ki Yay.
• Liebman, S. (2004). Alexander Kluge ile Söyleşi. Yeni Alman Sineması, Sanat, Aydınlanma ve Kamusal Alan Üzerine. Özbek, M. (Ed.) Kamusal Alan (Çev. N. Dinç & M. Özbek) içinde (ss. 609-651). İstanbul: Hil Yay.
• Mayol, P. (2015). Konut. M. DE Certeau, L. Giard & P.Mayol (Ed.) Gündelik Hayatın Keşfi II içinde (s. 29-159) (2. Baskı). Dost Kitabevi.
• McDowell, L. (1992). Doing Gender: Feminism, Feminists and Research Methods in Human Geography. Transactions of the Institute of British Geographers, 17(4), 399-416.
• McDowell, L. (1993a). Space, place and gender relations: Part I. Feminist empiricism and the geography of social relations. Progress in Human Geography, 17(2), 157-179.
• McDowell, L. (1993b). Space, place and gender relations: Part II. Feminist empiricism and the geography of social relations. Progress in Human Geography, 17(3), 305-318.
• McKenzie, S. (2002). Kentte Kadınlar. 20. Yüzyıl Kenti. (Çev: B. Duru & A. Alkan) içinde (s.249-283). Ankara: İmge Kitabevi.
• Mirioğlu, G. (2018). Kentlere feminist coğrafya perspektifinden bakmak. Ege Coğrafya Dergisi, 27 (2), 183-194.
• Mirioğlu, G. (2019). Balıkesir kentinde kadınların kamusal mekân kullanımı: Feminist bir perspektif. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı. Balıkesir).
• Murphy, R. E. & Vance, J. E. (1954). Delimiting the CBD. Economic Geography, 30(3), 189-222.
• Oğuz, M. & Atatimur, M. (2008). Kent ve kadın. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 6, 126-144.
• Öksüz, M. & Deniz, A. (2019). Toplumsal cinsiyetin, mekânın ve zamanın tektipleştirilmesi: Tecavüz içerikli karikatürler ve gerçek temsiller üzerine bir araştırma. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), 170-192.
• Sennett, R. (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü. (Çev: A. Yılmaz & S. Durak). İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Sennett, R. (2014). Ten ve Taş. Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. (Çev: T. Birkan) (5. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Soja, E. W. (2017). Postmodern Coğrafyalar. (Çev. Y. Çetin). İstanbul: Sel yay.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri. (2016). Mayıs 2017 tarihinde www.tuik.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Valentine, G. (1989). The geography of women's fear. Area, 21(4), 385-390.
• Wilson, E. (1992). Görünmez flaneur (Çev. F. Çulha ve A. Bora). Birikim, 43, 54-65.
• Wolff, J. (1985). The Invisible Flâneuse. Women and the Literature of Modernity. Theory Culture and Society, 2(3), 37-46.
• Yuval-Davis, N. (2016). Cinsiyet ve Millet. (Çev. A. Bektaş). (5. Baskı). İstanbul: İletişim Yay.
• Yüceşahin, M.M. & Yazgan, P. (2017). Kentler toplumsal cinsiyetsiz değildir: Türkiye'de kentsel mekânın üretiminin feminist bir eleştirisi. Kadın / Women 2000: Kadın Araştırmaları Dergisi / Journal for Women's Studies, 18(1), 85-106.