REUTERS HABER AJANSINA GÖRE DOĞU AKDENİZ’DE YAŞANAN ENERJİ KAYNAKLARI MÜCADELESİNİN İÇERİK ANALİZİ VE ELEŞTİREL JEOPOLİTİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Sayı: 44, 218 - 234, 23.07.2021

Emir Taşkın , Mutlu Yılmaz

https://doi.org/10.32003/igge.889653

Cited By: 1

Öz

Doğu Akdeniz mevcut konumunun yarattığı avantajlar doğrultusunda geçmişten günümüze önemli bir jeopolitik alan olmuştur. Mevcut alan, yakın zamanda keşfedilen hidrokarbon kaynakları sonrasında devletlerarası siyasi ilişkileri etkileyen ve hâkimiyet mücadelelerinin yaşandığı bir jeoekonomik bölge olarak karşımıza çıkmaktadır. Keşfedilen ve muhtemel keşif sahaları üzerindeki hak sahipliği ve kaynakların çıkarımı konusunda bölge ülkeleri arasında anlaşmazlıklar yaşanmasıyla oluşan gerginlikler ülkeler arası söylemlere de yansımaktadır. Bu kapsamda mevcut çalışmada ülkelerin karşılıklı söylemleri, Reuters haber ajansının haberleri takip edilerek gün gün incelenmiş ve analiz edilmiştir. İlgili haberlerin hem içerik analizi yapılmış hem de haberlerdeki söylemler incelenerek altındaki gerçekliğin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu süreçte ülke söylemleri eleştirel jeopolitik kapsamında yorumlanmıştır. Nitekim Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının varlığı, sahada fiziki mücadeleye dönüşmesinin yanında söylemsel açıdan yeni mekân ve kimlik tasavvurlarıyla gerçekleşmeye başlamış ve taraflar söylemler bağlamında birbirine üstünlük sağlamaya çalışmıştır. Bu kapsamda Avrupa Birliği, Yunanistan ve GKRY’nin ifadeleri üzerinden yaratılan Türkiye söylemleri zihinlerde yeni bir kimlik ve mekân temsilleri yaratmaktadır. Bu temsiller Türkiye’nin bölgede yasadışı ve kışkırtıcı faaliyetlerde bulunduğu üzerinedir. Türkiye ise Doğu Akdeniz özelinde kendisinin de haklarının olduğunu vurgulayarak, bölgede “hakları olan bir ülke kimliği” yaratmak isteğindedir. Çalışma hem içerik analizi hem de eleştirel jeopolitik bir okuma içermesi yönüyle, Doğu Akdeniz sorunsalına ilişkin farklı bakış açıları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Eleştirel Jeopolitik, Enerji Jeopolitiği, Söylem, İçerik Analizi

CONTENT ANALYSIS AND EVALUATION IN TERM OF CRITICAL GEOPOLITICAL ANALYSIS ON STRUGGLE FOR ENERGY RESOURCES IN THE EAST MEDITERRANEAN ACCORDING TO REUTERS NEW AGENCY

Öz

East Mediterranean has been an important geopolitical region in history in line with advantages of its location. Today, it comes forward as a geo-economic region where political relations between countries and struggle for dominance takes place, following discovery of hydrocarbon resources. Conflicts on drilling hydrocarbon resources in the region have caused tension and countries started to make reciprocal statements. Within this scope, all news reports of Reuters news agency on energy resources in 2019 and 2020 have been examined and analyzed. Both content analysis and discourse analysis have been applied on the news report aiming at finding out the reality. In this study, statements have been interpreted within the scope of critical geopolitics. As well as the fact that existence of hydrocarbon resources in east Mediterranean turned into physical conflict in the field, it has appeared through envisage of new place and identity in terms of discourse and parties have intended to gain advantage over one another through statements. Accordingly, Turkey discourse created through the statements of EU, Greece and Greece Cypriot Administration of Southern Cyprus has created representation of new identity and places. These representations are related to the fact that Turkey carry out illegal and provocative actions. On the other hand, Turkey intends to create an "identity of a country which has right" in the region, underlining the fact that it also has rights in East Mediterranean. This study proposes different kinds of perspectives to East Mediterranean issue in that it includes both content analysis and critical geopolitical reading.  

Anahtar Kelimeler

East Mediterranean, Critical Geopolitics, Energy Geopolitics, Discourse, Content Analysis

Kaynakça

• Acar, I. & Yılmaz, M. (2018). Doğu Akdeniz kıta sahanlığı sorunsalı üzerinden doğal gaz paylaşımı. International geography symposium on the 30th anniversary of TUCAUM bildiri kitabı içinde (s. 597-607). Ankara.
• Agnew, J. (1998). Geopolitics: Re-visioning World Politics. London: Routledge.
• Akengin, H. (2010). Siyasi Coğrafya İnsan ve Mekan Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Akkoyun, T. (2020). Türkiye’nin günümüz Doğu Akdeniz politikaları. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2), 414-431.
• Anaz, N. (2012). Siyasi coğrafyada yeni eğilimler ve jeopolitik. N. Anaz & Özkan, M. (Ed.), Batı medyasının Ortadoğu tasavvuru içinde (s. 17-38). İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Atay, Ö. S. (2016). Klasik jeopolitik yaklaşımlar ve eleştirel jeopolitik söylem. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 144-155.
• Atmaca, A. Ö. (2011). Yeni dünyada eski oyun: eleştirel perspektiften Türk-Amerikan ilişkileri. Ortadoğu Etütleri, 3(1), 157-192.
• Ayaz Avan, E. (2020). Doğu Akdeniz deniz yetki alanları sorunu: Türkiye’nin politikası ve AB’nin yaklaşımı. Avrasya Etüdleri, 52, 91-118.
• Balkaş, Ö. (2019). Doğu Akdeniz’de doğal gaz keşifleri, pazarlama senaryoları, enerji güvenliği ve jeopolitika. 12 Ocak 2021 tarihinde https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/9a30643920bb533_ek.pdf? tipi=23&turu=X&sube=0 adresinden edinilmiştir.
• Baydili, İ. & Çetin, N. B. (2020). Kıbrıs Barış Harekâtına ilişkin Der Spiegel dergisi haberi bağlamında eleştirel jeopolitik söylem biçimlerinin izini sürmek. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(44), 367-386.
• Bilgin, P. (2007) Only strong states can survive in Turkey’s geography. Political Geography, 26(7), 740-756.
• Bilgin, P. 2020). Türkiye’deki jeopolitik dogma. M. Yeşiltaş, S. Durgun & P. Bilgin. (Ed.), Türkiye Dünyanın neresinde? içinde (s. 37-61). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çebi, S. M. (2003). İletişim Araştırmalarında İçerik Çözümlemesi. Ankara: Alternatif Yayınları.
• Dal, A. (2020). Jeoekonominin yükselişi: enerji kaynakları bağlamında Arktika ve Doğu Akdeniz bölgelerinin analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 65, 66-84
• Demir, F. (2010). Enerji Oyunu. İstanbul: Ayrım Yayınları.
• Demirci, S. & Köseli, M. (2017). İkincil veri ve içerik analizi. K. Böke (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri içinde (s. 323-362) İstanbul: Alfa Yayınları.
• Dodds, K. (2005). Global Geopolitics A Critical İntroduction. New York: Routledge.
• Durgun, S. (2011). Memalik-i Şahane’den Vatan’a. İstanbul: İletişim.
• Durgun, S. (2018). Jeozofik yaklaşımlar, Türkiye’den yansımalar. Alternatif Politika, 10(3), 298-320.
• Durgun, S. (2020) Okul coğrafyasında Türkiye anlatılarını inşası ve bugünü. M. Yeşiltaş, S. Durgun & P. Bilgin. (Ed.), Türkiye Dünyanın neresinde? içinde (s. 95-117). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Ediger, Ş. V., Devlen, B. & Mcdonald, B. D. (2012), Levant’ta büyük oyun: Doğu Akdeniz’in enerji jeopolitiği. Uluslar Arası İlişkiler, 9(33), 73-92.
• Gökmen. M. & Haas, T. (2012) Arap dünyasına dair modern oryantalizm tasavvuru: National Geographic Dergisi (1990-2006). N. Anaz & M. Özkan (Ed.), Batı medyasının Ortadoğu tasavvuru popüler jeopolitik, oryantalizm ve uluslararası ilişkiler içinde (s. 39-53). İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Harunoğulları, M. (2020). Eastern Mediterranean energy basin: international conflict and competition on the region. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 455-481.
• İstikbal, C. (2020). Enerji kaynakları ve deniz yetki alanları bakımından Doğu Akdeniz sorunu. (Yüksel lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• İstikbal, D. & Boyraz, H. M. (2019). Doğu Akdeniz enerji kaynaklarına ekonomi-politik bir yaklaşım. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 3(5), 69-86.
• Kahraman, Ö. F. (2019). Doğu Akdeniz enerji sarmalını İsrail enerji politikaları penceresinden değerlendirmek. Ortadoğu Etütleri, 11, 420-438.
• Karabulut, B. (2005). Strateji Jeostrateji Jeopolitik. Ankara: Barış Kitap.
• Katman, F. (2013). Levant-Doğu Akdeniz ve enerji satrancı. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 29-30, 17-26.
• Kedikli, Ö. & Çalağan, Ö. (2017). Enerji alanında bir rekabet sahası olarak Doğu Akdeniz’in önemi. Sosyal Bilimler Metinleri, 1, 120-130.
• Krippendorff, K. (2004). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. New York: Sage Publication.
• Ó Tuathail, G. & Dalby,S. (1998). Introduction: rethinking geopolitics: towards a critical geopolitics. G, Ó Tuathail. & S. Dalby (Ed.), Rethinking geopolitics (pp. 1-16). England: Routledge.
• Ó Tuathail, G. (1996). Critical Geopolitics The Politics of Writing Global Space. London: Routledge.
• Ó Tuathail, G.(2003) Eleştirel jeopolitiği anlamak: jeopolitik ve risk toplumu. C.S. Gray & G. Sloan. (Ed.), Jeopolitik, strateji ve coğrafya içinde (s. 143-167). Ankara: Asam Yayınları.
• Örmeci, O. (2009). Solda Teoriler ve Tarihsel Tartışmalar. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• Örnek, S. & Mızrak, B. (2016). Bir güvenlik sorunu olarak Kıbrıs’ın enerji kaynakları ve uluslararası aktörlerin politikaları. Bilge Strateji, 8(15), 13-32.
• Özekin, K. M. (2020). Doğu Akdeniz’de değişen enerji jeopolitiği ve Türkiye. Güvenlik Stratejileri, 16(33), 1- 51.
• Özey, R. (1998). Jeopolitik ve Jeostratejik Açıdan Türkiye. İstanbul: Marifet Yayınları.
• Özgen, N & Güngördü, S. (2019). Eleştirel jeopolitik: yer politikalarını yeniden okumak. 1. İstanbul uluslararası coğrafya kongresi bildiri kitabı içinde (s. 913-922). İstanbul.
• Reuters, (2019a). 1 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKCN1UP25Y adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2019b). 8 Ekim 2020 tarihinde https://www.reuters.com/article/idusl5n26p0lv adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2019c). 22 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSL8N23N0R5 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2019d).22 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSL2N24A1H9 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020a). 22 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKCN24M1H1 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020b). 22 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKBN25R2QA adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020c). 22 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKCN24F1JZ adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020d). 24 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSL1N2IN0H0 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020e) 24 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKBN25X0RM adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020f). 24 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSL8N2IN1MG adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020g). 24 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKBN28I1C4 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020h). 25 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/iduskbn25r1b4 adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020ı). 25 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKBN28Q29M adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020i). 25 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSKCN26E2GZ adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020j). 25 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idUSL8N2FD32H adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2020k). 27 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/article/idusl8n2g51tc adresinden edinilmiştir.
• Reuters, (2021). 28 Ocak 2021 tarihinde https://www.reuters.com/search/news? blob=East+Mediterranean&sortBy=date& dateRange=all adresinden edinilmiştir.
• SETA, (2017). Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olmasında Doğu Akdeniz’in rolü. 29 Ocak 2021 tarihinde https://setav.org/assets/uploads/2017/09/DOGU_AKDENIZ.pdf adresinden edinilmiştir.
• Sevim, C. (2012). Küresel enerji jeopolitiği ve enerji güvenliği. Journal of Yaşar University, 26(7), 4378-4391.
• Sturm, T. (2008). Critical methodological geopolitics: discorse analysis/ethography, geopolitics. Taylor & Francis Group, 13(3), 600-609.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. A. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilos yayınları.
• Weber, R. P. (1985). Basic Content Analysis. Beverly Hills: CA:Sage.
• Yaycı, C. (2012). Doğu Akdeniz’de deniz yetki alanlarının paylaşılması sorunu ve Türkiye. Bilgi Strateji, 4(6), 1-70.
• Yeşiltaş, M. & Durgun, S. (2020). Coğrafya ve jeopolitiği tartışmak. M. Yeşiltaş, S. Durgun & P. Bilgin. (Ed.), Türkiye Dünyanın neresinde? içinde (s. 9-36).İstanbul; Koç Üniversitesi Yayınları.
• Yeşiltaş, M. (2016). Türkiye’de Ordu ve Jeopolitik Zihniyet. Ankara: Kadim Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2015). Oil and natural gas reserves, energy strategies and the Eastern Mediterranean: ongoing debates and the regional security. International Geographical Union Regional Conferance’da sunulmuştur. Moscow, Russia.