DETERMINATION OF ENVIRONMENTAL BAHAVIOURS OF GEOGRAPHY TEACHER CANDIDATES: THE CASE OF BUCA EDUCATION FACULTY

Yıl 2022, Sayı: 46, 1 - 19, 20.05.2022

Adnan Semenderoğlu , Kürşat Arslan

https://doi.org/10.32003/igge.1071222

Cited By: 4

Öz

This study aimed to determine the environmental behavior levels of teacher candidates from different grade levels in Buca Education Faculty, Department of Geography Education, and to determine the effects of demographic information and relevant past experiences on environmental behaviors. The study employed a descriptive screening model, a non-experimental quantitative research method, which describes a group's past or present status by taking into account specific characteristics. The analysis results showed that the scale scores were above the average (71.52±13.67). Although there was no significant difference in mean scores by gender, grade level, and place of residence, significant differences were found in the sub-factors. It was also determined that the father occupation variable was not a predictor of students’ environmental behaviors. Those who answered “yes” to the questions of "whether they read a book about environmental issues" and "whether they watched a movie about environmental issues" had statistically significant averages and higher scale scores than those who answered "no".

Anahtar Kelimeler

Geography Teacher Candidates, Environmental Behavior, Environmental Education, Higher Education

COĞRAFYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇEVRESEL DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ: BUCA EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, coğrafya öğretmen adaylarının çevre davranış düzeylerini belirlemek ve cinsiyet, bölüm, yerleşim birimi, baba mesleği ve sınıf gibi demografik değişkenlerin çevre davranış düzeyleri üzerine etkilerini incelemektir. Araştırmada deneysel olmayan nicel araştırma yöntemleri altında yer alan betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda, öğrencilerin çevre davranış ölçek toplam puanları 71,52±13,67 ile orta düzeyin üzerinde tespit edilmiştir. Ayrıca cinsiyet, sınıf düzeyi ve yerleşim yeri bakımından ölçek ortalamasına göre anlamlı farklılık görülmezken her değişken için alt faktörlerin en az birinde anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Buna ek olarak, baba mesleğinin öğrencilerin çevre davranışları üzerinde ne ölçek ortalaması ne alt boyutları açısında belirleyici olmadığı görülmüştür. Diğer taraftan öğrencilerin geçmiş deneyimlerinin çevresel davranışlarını etkileme düzeylerinde ise, “çevre ile ilgili kitap okuma” ve “çevre ile ilgili film izleme” maddelerinde hem ölçek ortalaması hem alt boyutlar açısından “evet” cevabı verenler ile vermeyenler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Öğretmen Adayları, Çevresel Davranış, Çevre Eğitimi, Yükseköğretim

Kaynakça

• Acungil, Y. (2020). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranış düzeylerini belirlemeye yönelik bir çalışma: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(3), 997-1032. http:/dx.doi.org/10.33630/ausbf.780600
• Akçay, S., & Pekel, F. O. (2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlkogretim Online, 16(3), 1174-1184. http://dx.doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330249
• Aksu, Y., & Erduran, A. D. (2009). Fen ve teknoloji ile sınıf öğretmenlerinin çevre sorunlarına yönelik tutum ve görüşlerinin belirlenmesi: Burdur ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 59-80.
• Arslan, K., & Kızıldağ, H. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Buca Eğitim Fakültesi örneği. ASOS Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(84), 175-192. https://doi.org/10.16992/asos.14455
• Ary, D., Jacobs, L. C, Razavich, A., & Sorenson, C. (2006). Introduction to research in education. (Seventh Edition). Canada: Thomson Wads Worth.
• Aslan, A. (2009). Ortaöğretim coğrafya dersi programındaki çevre konularının analizi. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul).
• Aydın, F. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre sorunları ve çevre eğitimi hakkındaki görüşleri (Gazi Üniversitesi örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 818-839.
• Aydın, F., & Ünaldı, Ü. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye yönelik tutumları. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 11-42. http://dx.doi.org/10.23863/kalem.2017.18
• Bozkurt, O., & Aydoğdu, M. (2004). İlköğretim 6.,7. ve 8. sınıf öğrencilerinin “ozon tabakası ve görevleri” hakkındaki kavram yanılgıları ve oluşturma şekilleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 369- 376.
• Büyükkaynak, E. (2018). Matematik ve fen bilimleri eğitimi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. (Basılmamış Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı, Konya).
• Clayton, S., & Opotow, S. (2003). Identity and the natural environment. London: The MIT Press.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Çabuk, B., & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
• Ek, N. H., Kılıç, N., Öğdüm, P., & Düzgün, G. (2009). Adnan Menderes Üniversitesi’nin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
• Ercengiz, M., Kurt, S. K., & Polat, S. (2014). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik duyarlılıklarının incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 18(59), 119-132.
• Erol, G., & H., Gezer, K. (2006). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarına çevreye ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. International Journal Of Environmental and Science Education,1(1), 65-77.
• Fisher, J. D., Fisher, W. A., & Shuper, P. (2009). The Information motivation-behavioral skills model of HIV preventive behavior. In R. De Clemente, R. Crosby, & M. Kegler (Ed.), Emerging theories in health promotion practice and research (pp. 21-65). San Francisco: Wiley ve Sons.
• Goldman, D., Yavetz, B., & Pe'er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: Environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education, 38(1), 3-22. http://dx.doi.org/10.3200/JOEE.38.1.3-22
• Gülay, H., & Öznacar, M. D. (2010). Okul öncesi dönem çocukları için çevre eğitimi etkinlikleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Güler, M. P. D. (2013). Akademik personelin sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik davranış düzeyi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 67-82.
• Güler, M. P. D., & Afacan, Ö. (2012). A study on developing a behaviour scale towards sustainable environmental education. Journal of Baltic Science Education, 11(3),224-235.
• Güven, H., & Aydoğdu, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının davranış düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 573-589.
• Güven, İ., Yurdatapan, M., Benzer, E., & Şahin, F. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1431-1448.
• Hacıcaferoğlu, S., Gündoğdu, C., Hacıcaferoğlu, B., & Yücel, A. (2014). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin serbest zaman (rekreasyon) aktivitelerine katılımlarının belirlenerek incelenmesi (İnönü Üniversitesi örneği). Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(1).
• Ilgar, R. (2007). The role and importance of extended education in environmental education. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 38-50.
• Jensen, B. (2002). Knowledge, action and pro-environmental behaviour. Environmental Education Research, 8(3), 325-334.
• Kahyaoğlu, M., & Kaya, M. F. (2012). Öğretmen adaylarının çevre kirliliğine ve çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi Uluslararası E-Dergi, 2(1), 91-107.
• Kaiser, F. G., & Fuhrer, U. (2003). Ecological behavior’s dependency on different forms of knowledge. Applied Psychology: An International Review, 52(4), 598-613. http://dx.doi.org/10.1111/1464-0597.00153
• Kanbak, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranışları: Farklı değişkenler açısından Kocaeli Üniversitesi örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi-KOSBED, 30, 77-90.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Keçeci, T. Ö. (2010). Ortaöğretim coğrafya derslerinin çevre bilinci oluşturmadaki rolünün öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Aydın örneği). (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Kocalar, A. O., & Balcı, A. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. International Journal Social Science Research. 2(2), 15-48.
• Koç, H., & Karatekin, K. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 139-174.
• Kollmuss, A., & Agyeman, J. (2002). Mind the gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Environmental Education Research, 8(3), 239-260. http://dx.doi.org/10.1080/13504620220145401
• Makki, M. H., Abd-El-Khalick, F., & Boujaoude, S. (2003). Lebanese secondary school students’ environmental knowledge and attitudes. Environmental Education Research, 9(1), 21-33. http://dx.doi.org/10.1080/13504620303468
• MEB. (2018). Ortaöğretim coğrafya dersi öğretim programı. Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Önal, H., & Güngördü, E. (2008). Coğrafya öğretiminde aktif öğrenme uygulamaları (hava kirliliği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 60-74.
• Önal, T. N., Kılınç, A., & Saraçoğlu, S (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre kimliklerinin ve çevre dostu davranışlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 749-777. http://dx.doi.org/10.19171/uefad.660668
• Özbuğutu, E. (2021). 2018 ilköğretim ve ortaöğretim programlarında çevre konusunun yeri. Ekev Akademi Dergisi, 25(86), 249-268.
• Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E., & Sarışen, Ö. (2004) Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Anakara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3),117-127.
• Polat, S., & Kırpık, C. (2013). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dersgisi. 2 (1), 205- 227. http://dx.doi.org/10.14686/201312026
• Sam, N., Gürsakal, S., & Sam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinin çevresel risk algısı ve çevresel tutumlarının belirlenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-16.
• Schultz, P. W. (2000). Empathizing with nature: The effects of perspective taking on concern for environmental issues. Journal of Social Issues, 56, 391-406. http://dx.doi.org/10.1111/0022-4537.00174
• Schultz, P. W. (2002). Inclusion with nature: Understanding Human- nature Interactions. In P. Schmuck & P. W. Schultz (Ed.), The psychology of sustainable development (pp. 61-78). New York: Kluwer.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Yılmaz, O., Boone, W. J., & Andersen, H. O. (2004). Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546. http://dx.doi.org/10.1080/0950069042000177280
• Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C., & Say, N. P. (2006). Adana’da çevre duyarlılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Mediterranean Agricultural Sciences, 19(2), 217-228.
• Timur, S., & Yılmaz, M. (2013). Çevre Davranış Ölçeğinin Türkçe'ye Uyarlanması. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 33(2).
• Yücel, S., & Morgil, İ. (1999). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 76-89.