Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin küresel iklim değişikliğine yönelik endişe düzeyleri

Yıl 2024, Sayı: 53, 39 - 58, 25.09.2024

Adnan Semenderoğlu , Volkan Sanlı , Kürşat Arslan

https://doi.org/10.32003/igge.1550018

Öz

İklim, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca gözlenen hava koşullarının ortalama durumudur. İklim değişikliği ise genel olarak; iklim koşullarında küresel ve yerel ölçeklerde uzun süreli ve yavaş gelişen anlamlı değişiklikler şeklinde tanımlanabilir. Çalışmanın amacı, Dokuz Eylül Üniversitesi’nde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının küresel iklim değişikliğine yönelik endişe düzeylerini belirlemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmaya kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü ile Matematik ve Fen Eğitimi Bölümlerinden olmak üzere 11 anabilim dalından toplam 200 öğrenci katılmıştır. Çalışmada Stewart (2021) tarafından hazırlanmış, Gezer & İlhan (2021) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış İklim Değişikliği Endişe Ölçeği katılımcılara uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS Statistics 23 paket programı kullanılmış, tanımlayıcı ve yorumlayıcı istatistikler yoluyla bulgulara ulaşılmıştır. Bulgular, cinsiyet, bölüm, sınıf düzeyi gibi değişkenlerde öğrencilerin iklim değişikliğine yönelik endişe düzeyleri açısından istatistiksel olarak anlamlı farklar ortaya koymazken, yerleşim birimi ve daha önce iklim konusunda ders alma durumu gibi değişkenlere göre anlamlı farklılıklar ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Küresel Isınma, Çevre Sorunları, İklim Değişikliği, İklim Değişikliği Endişesi Ölçeği

Anxiety levels regarding global climate change among students of Buca Faculty of Education

Öz

Climate refers to the average state of weather conditions observed over many years in any region of the Earth. Climate change, on the other hand, can generally be defined as significant, long-term, and gradually developing changes in climate conditions on both global and local scales. The aim of this study is to determine the levels of concern regarding global climate change among pre-service teachers studying at Dokuz Eylül University. A cross-sectional survey model, one of the quantitative research methods, was employed in this study. A total of 200 students from 11 departments, including the Department of Turkish and Social Sciences Education, the Department of Computer Education and Instructional Technology, and the Department of Mathematics and Science Education, were selected using the convenience sampling method. The Climate Change Anxiety Scale, originally developed by Stewart (2021) and adapted into Turkish by Gezer & İlhan (2021), was administered to the participants through a survey. The data were analyzed using SPSS Statistics 23, and findings were obtained through descriptive and inferential statistics. The results indicated that there were no statistically significant differences in students’ levels of concern about climate change based on variables such as gender, department, or class level. However, significant differences were found based on variables such as the type of residential area and whether the students had previously taken a course on climate issues.

Anahtar Kelimeler

Global Warming, Environmental Problems, Climate Change, Climate Change Anxiety Scale

Kaynakça

• Ağıralan, E., & Sadioğlu, U. (2021). İklim değişikliği farkındalığı ve toplum bilinci: İstanbul örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21(2): 627-654. https://doi.org/10.18037/ausbd.959287
• Akyol, K. (2021). Nostalji & Solastalji. Psikolog Kenan Akyol, 25 Ocak 2023 tarihinde https://kenanakyol.com/2021/01/nostalji-solastalji- eko-anksiyete/ adresinden edinilmiştir.
• Alaca, M. (2019). İstanbul ilinde küresel isınma bilinci üzerine bir araştırma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı İstatistik Bilim Dalı).
• Aras, B. B., & Demirci, K. (2020). İklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki psikolojik etkileri. Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 77-94.
• Ataklı, G., & Kuran, H. (2022). Developing a scale for climate change awareness. Biological Diversity and Conservation. 1(2): 150-161. https://doi.org/10.46309/biodicon.2022.107.9715
• Aydemir, A. B. (2022). Yetişkinlerde iklim değişikliği endişesi dini başa çıkma ve dindarlık ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Psikolojisi Bilim Dalı, İstanbul).
• Böhm, G. (2003). Emotional reactions to environmental risks: Consequentialist versus ethical evaluation. Journal of Environmental Psychoogy, 23(2), 199–212. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(02)00114-7
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık – Eğitim Klasikleri Dizisi.
• Cankardaş, S. & Sofuoğlu, Z. (2021). İklim değişikliği ve birey üzerindeki etkilerinin gözden geçirilmesi. Nesne, 9(19), 139–146. https://doi.org/10.7816/nesne-09-19-11
• Cebeci, F., Karaman, M., Öztürk, A. F., Uzun, K., Altın, M. O., Arıcı, A., & Artan, T. (2022). İklim değişikliği anksiyete ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 22 (1), 20-42. https://doi.org/10.54961/uobild.1129602
• Cianconi, P., Betrò, S., & Janiri, L. (2020). The impact of climate change on mental health: A systematic descriptive review. Front. Psychiatry,(11), 1-15. https://doi:10.3389/fpsyt.2020.00074
• Clayton, S., & Karazsia, B. T. (2020). Development and validation of a measure of climate change anxiety. Journal of Environmental Psychology, 69, 101434. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101434
• Clayton, S. (2020). Climate anxiety: Psychological responses to climate change. Journal of Anxiety Disorders, 74, 1–7. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102263
• Çelik, P. (2021). Orta öğretim öğrencilerinin fizik dersine yönelik endişe düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı, Kayseri).
• Çepel, N. (2003). Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Çobur, S., & Başel, S. (2024). Küresel iklim değişikliği ve yenilenebilir enerji farkındalığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal Of Social, Humanities And Administrative Sciences (JOSHAS), 9(66), 3171-3179. http://dx.doi.org/10.29228/JOSHAS.70743
• Dal, B., Alper, U., Özdem-Yilmaz, Y., Öztürk, N., & Sönmez, D. (2015). A model for pre-service teachers’ climate change awareness and willingness to act for pro-climate change friendly behavior: Adaptation of awareness to climate change questionnaire. International Research in Geographical and Environmental Education, 24(3), 184-200. https://doi.org/10.1080/10382.046.2015.1034456
• Deniz, M., İnel, Y. & Sezer, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalık ölçeği. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (43), 252-264 . https://doi.org/10.32003/igge.818561
• Dugas, M. J., Freeston, M. H., Ladouceur, R., Rhéaume, J., Provencher, M., & Boisvert, J.-M. (1998). Worry themes in primary gad, secondary gad, and other anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders, 253-261. https://doi.org/10.1016/S0887-6185(98)00013-9
• Ediz, Ç., & Yanık, D. (2023). The effects of climate change awareness on mental health: Comparison of climate anxiety and hopelessness levels in turkish youth. International Journal of Social Psychiatry, 69(8), 2157-2166. https://doi.org/10.1177/002.076.40231206060
• Emecen, Y., & Erdem, N. (2022). İklim değişikliğine yönelik farkındalığın üniversite öğrencisi bakış açısıyla değerlendirilmesi: Ondokuzmayıs üniversitesi mimarlık fakültesi örneği. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(16), 206-224. https://doi.org/10.54707/meric.1118584
• Fritze, J. G., Blashki, G. A., Burke, S., & Wiseman, J. (2008). Hope, despair and transformation: Climate change and the promotion of mental health and wellbeing. International Journal of Mental Health Systems, 2(1). https://doi.org/10.1186/1752-4458-2-13
• Gerek, G.S. (2022). İklim değişikliği sorununun hukuki ve toplumsal boyutlarına yönelik farkındalığa ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi. 9(2), 14-28.
• Gezer, M., & İlhan, M. (2021). İklim değişikliği endişesi ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Coğrafya Dergisi, 30(1),195-204. https://doi.org/10.51800/ecd.932817
• Gezer, M., & İlhan, M. (2020). İklim değişikliğinin önlenmesine yönelik umut ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34):337–356. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.16
• Glennie, K.W, Pugh, J.M. & Goodall, T.M. (1994). Late quaternary arabian desert models of permian rotliegend reservoirs. Exploration bulletin 274: 1-19. IPCC. (2013). Climate Change 2013: The Physical Science Basis. New York: Cambridge University Press.
• Hogg, T. L., Stanley, S. K., O’Brien, L. V., Wilson, M. S., & Watsford, C. R. (2021). The hogg eco-anxiety scale: Development and validation of a multidimensional scale. Global Environmental Change, 71, 102391.
• Innocenti, M., Santarelli, G., Faggi, V., Castellini, G., Manelli, I., Magrini, G., . . . Ricca, V. (2021). Psychometric properties of the Italianversion of the climate change anxiety scale. The Journal of Climate Change and Health, 3. https://doi.org/10.1016/j.joclim.2021.100080
• IPCC 6. Değerlendirme Raporu (2021). İklim değişikliği 2021: Fiziksel bilim temeli, hükümetler arası iklim değişikliği paneli. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/
• Kahraman, M. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar ve öğretim sürecine ilişkin kaygı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 203-218. https://doi.org/10.19171/uefad.369240
• Karabulut, N. (2023). Öğretmenlerin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalıklarının değerlendirilmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 265-294. https://doi.org/10.5281/zenodo.7612680
• Kartal, A., & Tatlı, E. (2020). Yeşil reklamların z kuşağı tüketicilerinin satın alma kararları üzerine etkisi. International Journal of Cultural and Social Studies. 6, 1, 208-224.
• Kuzu, A. (2013). Araştırmaların planlanması. A. A. Kurt içinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 21). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Miller, H.L. (2007). Technical Summary. In: Climate Change: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
• Olcay, H. (2023). Tematik harita kullanımının ortaöğretim öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik farkındalığı üzerindeki etkisi ve ölçek geliştirme çalışması. (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir).
• Öksüz, Z., & Kalaycı, E. (2023). Z kuşağının iklim değişikliğine yönelik tutumlarının ekolojik sosyal hizmet perspektifinde incelenmesi. Sağlık Hizmetlerinde Kuram ve Uygulama Dergisi, 4 (1), 17-31.
• Özmen, H., & Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Pouya, A. S. (2022). Türkiye’deki tüketicilerin iklim değişikliği ile ilgili davranışlarının belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale).
• Sanlı, V. (2023). Üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliğine yönelik endişe düzeyleri: Buca eğitim fakültesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı Coğrafya Öğretmenliği Programı, İzmir).
• Saunders, M. (2009). Research methods for business students. Person Education Limited. Semenderoğlu, A., & Arslan, K. (2022). Coğrafya öğretmen adaylarının çevresel davranışlarının belirlenmesi: Buca eğitim fakültesi örneği. International Journal of Geography and Geography Education, 46 (1), s 1-19. https://doi.org/10.32003/igge.1071222
• Semenderoğlu, A. (1995). Paleocoğrafya araştırma yöntemleri. Buca Eğitim Fakültesi Eğitim Dergisi, 4(8), 177-218.
• Sezgin, S. (2024). Türkiye’de vatandaşlarının iklim değişikliği anksiyetesinin değerlendirilmesi. Kent Akademi Dergisi, 17(1), 01-21. https://doi.org/10.35674/kent.1388925
• Solomon, S., D. Qin, M. Manning, Z. Chen, M. Marquis, K. Averyt, M. Tignor, & H. Miller. (2007). IPCC fourth assessment report (AR4). Climate change 374.
• Stanley, S. K., Hogg, T. L., Leviston, Z., & Walker, I. (2021). From anger to action: differential impacts of eco-anxiety, eco-depression, and eco-anger on climate action and wellbeing. The Journal of Climate Change and Health, 1. https://doi.org/10.1016/j.joclim.2021.100003
• Stewart, A. E. (2021). Psychometric properties of the climate change worry scale. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(2). https://doi.org/10.3390/ijerph18020494
• Şen, G., & Özer, Y. E. (2018). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliği ve çevre sorunları konusundaki farkındalıklarının değerlendirilmesi:
• Dokuz Eylül Üniversitesi Kamu Yönetimi Örneği. BEÜ SBE Dergisi, 7(2), 667-688.
• Semenderoğlu & Şanlı & Arslan/ Anxiety Levels Regarding Global Climate Change Among Students of Buca Faculty of Education
• Tok, G., Cebesoy, Ü.B., & Bilican, K. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının iklim değişikliği farkındalıklarının incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 23–36.
• Tümer, A., İpek, M., & Ercan, Z. (2024). Hemşirelik öğrencilerinin iklim değişikliğine ilişkin farkındalık, endişe ve umut düzeyleri: Kesitsel ve ilişkisel araştırma. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 6(1), 29-38. https://doi.org/10.54061/jphn.1396915
• Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. Su Vakfı İklim Değişikliği ve Çevre, 26-37.
• Türkeş, M. (2002). Spatial and temporal variations in precipitation and aridity index series of Turkey. Mediterranean climate: variability and trends, 181-213.
• Uçar, Ö., Çelik, S., Dursun, N., Çakıroğlu, E., Türk, H., Keskin, S., & Abdallah Idriss, L. 2024). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliğine yönelik anksiyete düzeyleri ile güneşten korunma davranışları arasındaki ilişki. Büsad, 5(1), 183-196. https://doi.org/10.58605/ bingolsaglik.1397296
• Uysal, Ş., & Gürer, B. (2023). Çiftçilerin iklim değişikliği algı ve davranışlarını belirlemeye yönelik ölçeğin geliştirilmesi: Üzüm üreticileri örneği. Bahçe Dergisi, 52 (1), 434-442.
• Uzun, K., Öztürk, F.H., Karaman, M., Cebeci, F., Altın, M.O., Arıcı, A., & Artan, T., (2022). Adaptation of the eco-anxiety acale to Turkish: A Validity and Reliability Study. Arch Health Sci Res, 9(2), 110-105. https://doi.org/10.54614/ArcHealthSciRes.2022.21151
• Uzun, S. (2021). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliği konusunda farkındalıklarının belirlenmesi: Düzce üniversitesi ilgili grupları örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi. 7(2): 161-175. https://doi.org/10.53516/ajfr.1013243
• Vural, Ç. (2018). Küresel iklim değişikliği ve güvenlik. Güvenlik Birimleri Dergisi. 7(1 57-58. https://doi.org/10.28956/gbd.422726
• Weintrobe, S. (2013). The difficult problem of anxiety in thinking about climate change. In Weintrobe, S. (Eds.), Engaging with Climate Change: Psychoanalytic and Interdisciplinary Perspectives, pp. 33–47, Routledge.
• Wullenkord, M.C., Tröger, J., Hamann, K. R., Loy, L. S., & Reese, G. (2021). Anxiety and climate change: A validation of the climate anxiety scale in a German-speaking quota sample and an investigation of psychological correlates. Climatic Change, 168(3), 20. https://doi.org/10.31234/osf.io/76ez2.
• Yıldız, F. (2021). Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluk düzeylerinin kariyer endişeleri ve kariyer kararı verme öz yeterliği açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir).
• Yüceyörük, E., A., & Akpınar, C.V. (2023). Bir üniversitedeki öğrencilerin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalıkları. Osmangazi Tıp Dergisi, 45(4), 471-479. https://doi.org/10.20515/otd.1278028.