Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi: Bartın Üniversitesi Örneği

Yıl 2021, Sayı: 15, 593 - 605, 31.12.2021

Sevim Çelik , Zekiye İstek , Aycan Kızkın , Mehmet Can Yiğit , Hüseyin Kaçan

https://doi.org/10.38079/igusabder.976692

Cited By: 8

Öz

Amaç: Bartın Üniversitesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemektir.

Yöntem: Bu tanımlayıcı araştırma Bartın Üniversitesi’nde öğrenim gören 3017 öğrenciyle gerçekleştirildi. Araştırma Nisan 2020-Mart 2021 tarihleri arasında tamamlandı. Verilerin toplanmasında anket formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 kullanıldı. Veriler yüz yüze ve online olarak toplandı.

Bulgular: Öğrencilerin Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ölçeğinden ortalama 37.80±7.14 puan aldıkları saptandı. Ayrıca öğrencilerin %38.7’sinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin yeterli, %29.6’sının mükemmel, %28.5’inin sorunlu-sınırlı ve %3.8’inin yetersiz olduğu bulundu. Öğrencilerin cinsiyeti, öğrenim gördüğü program türü, birim, sınıf düzeyleri, ailenin aylık gelir düzeyi, annenin eğitim düzeyi ile ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p<0.05).

Sonuç: Araştırma Bartın Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin yeterli olduğunu gösterdi. Bununla birlikte dikkate alınması gerekecek oranda sorunlu-sınırlı sağlık okuryazarlık düzeyine sahip olan öğrencilerin de olduğunu gösterdi. Öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeylerini yaşlarının, cinsiyetlerinin, öğrenim gördükleri program ve sınıf düzeylerinin, ailesinin gelir düzeyinin ve annelerinin eğitim düzeyinin etkilediğini ortaya koydu.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı, üniversite, öğrenci, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2019/2. Dönem 2209 A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı tarafından ‘Sağlık İçin Akılcı Okuyoruz ve Davranıyoruz isimli proje kapsamında desteklenmiştir.

Proje Numarası

1919B011903210

Examining the Health Literacy Levels of University Students: The Sample of Bartın University

Öz

Aim: To determine the health literacy levels of university students and the factors affecting them.
Method: This cross-sectional study conducted with 3017 students studying at Bartın University. The study completed between April 2020 and March 2021. Data collected with a questionnaire and the Turkish Health Literacy Scale-32. Data collected face-to-face and online.
Results: It determined that they had sufficient health literacy levels with an average of 37.80±7.14 points from the TOYS-32 scale. In addition, 38.7% of the students' health literacy levels found to be adequate, 29.6% excellent, 28.5% problematic-limited, and 3.8% insufficient. A statistically significant difference found between the gender of the students, the type of program they studied, the unit, their class level, the monthly income level of the family, the education level of the mother and the THL-32 scale mean score (p<0.05).
Conclusion: The study showed that the health literacy levels of the students studying at Bartın University were sufficient. However, it shown that there are students with problematic-limited health literacy levels that need to be taken into account. It revealed that the health literacy levels of the students affected by their age, gender, program and grade level, the income level of their families and the education level of their mothers.

Anahtar Kelimeler

Health literacy, university, student, Turkish Health Literacy Scale-32

Proje Numarası

1919B011903210

Kaynakça

• Aslan R, Ilıman E, Arslan A. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanım düzeylerinin belirlenmesi. SMART Journal. 2019;5(21):1117-1134.
• Yılmaz Güven D, Bulut H, Öztürk S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Journal of History Culture and Art Research. 2018;7(2):400-409.
• World Health Organization (WHO). Health Literacy. In: Kickbusch I, Pelikan LM, Apfel F, Tsouros AD, editors. World Health Organization, Regional Office for Europe; 2013.
• Erunal M, Özkaya B, Mert H, Küçükgüçlü Ö. Investigation of health literacy levels of nursing students and affecting factors. International Journal of Caring Sciences. 2019;12(1):270-79.
• Jovic Vranes A, Bjegovic Mikanovich V, Marinkovich J. Functional health literacy among primary health-care patients: data from Belgrade pilot study. Journal of Public Health. 2009;31(4):490-495.
• Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halperin Crotty K. Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Ann Intern Med. 2011;155(2):97-107.
• People H. Understanding and improving health. U.S. Department of Health and Human Services. November, 2010:1-53.
• Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, Tsouros AD. Sağlık okuryazarlığı sağlam kanıtlar. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği, 2015. https://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2015/05/saglik-okur-yazarligi-WEB.pdf Erişim tarihi 30 Temmuz 2021.
• Macabasco O’Connell A, DeWalt DA, Broucksou KA, et al. Relationship between literacy, knowledge, self-care behaviors, and heart failure-related quality of life among patients with heart failure. Journal of General Internal Medicine. 2011;26:979–86.
• Mullan J, Burns P, Weston K, et al. Health literacy amongst health professional university students: A study using the health literacy questionnaire. Educ. Sci. 2017;7:1-11.
• Biçer EB, Malatyalı İ. Sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2018;17(2):1-15.
• Abel T. Cultural capital in health promotion. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer; 2007.
• Berberoğlu U, Öztürk O, İnci MB, Ekerbiçer HÇ. Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 18-65 yaş grubu bireylerdeki sağlık okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(3):575-581.
• Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray-Ready FN, Çakır B, Akalın HE. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Birinci Baskı, Ankara: Sağlık-Sen Yayınları; 2014.
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32). Okyay P, Abacıgil F, eds. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik Ve Geçerlilik Çalışması. 1. baskı. Ankara: Anıl Reklam Matbaa; 2016.
• Göçer Ş, Balcı E, Üstündağ Öcal N. An Evaluation of e-health literacy in university students: The example of Yozgat Bozok University. Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg. 2021;12(3):579-584.
• Okur E, Evcimen H, Yağcı Şentürk A. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. STED. 2021;30(1):18-24.
• Uysal N, Yıldız G. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. BAUN Sağ Bil Derg. 2021;10(1):43-48.
• Budak SN, Özkan S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerini artırmaya yönelik bir eğitim müdahalesi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi. 2021;2(2):4-9.
• Ertem AA, Güzel A. Sağlık okuryazarlığı ve sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2021;7(1):245-260.
• Gamsızkan Z, Sungur MA. Düzce Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyi: Kesitsel bir çalışma. Türk Aile Hek Derg. 2020;24(2):117-125.
• Şirin H, Deniz S, Oğuzöncül AF, Ketrez G, Ertuğrul O, Memiş D. Fırat Üniversitesi meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2021;6(2):148-158.
• Uysal N, Ceylan E, Koç A. Health literacy level and influencing factors in university students. Health Soc Care Community. 2020;28:505–511.
• Corral CJM. Alfabetización en salud de una comunidad universitaria del noroeste de México en el ano 2016. Inv Ed Med. 2018;7(25):36-45.
• Medina BR, Gómez-Urquiza JL, Haro RT, Barragán AC, Ferrándiz MEA, Rodríguez MC. Assessing health science students' health literacy and its association with health behaviours. Health Soc Care Community. 2020;28:2134–2139.
• Shaukat R, Naveed MA. Health Literacy of university students in Covid-19 Pandemic and infodemic: A Pakistani perspective. Library Philosophy & Practice (e-journal). 2021;4708:1-9.
• Canal DJ, Soler RS, Porquet AB, Vernay M, Blanchard H, Noguer CB. Health literacy among health and social care university students. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2020;17:1-10.
• Duong MC, Nguyen HT, Duong BT, Vu MT. The levels of COVID-19 related health literacy among university students in Vietnam. Infect Chemother. 2021;53(1):107-117.
• Zhang Y, Zhang F, Hu P, et al. Exploring health literacy in medical university students of Chongqing, China: A cross-sectional study. PLoS ONE. 2016;11(4): e0152547.
• Sarıyar S, Kiliç HF. The health literacy of university students in North Cyprus. Health Promotion Inyernational. 2021;36(1):101-108.
• Sarhan MBA, Fujii Y, Kiriya J, et al. Exploring health literacy and its associated factors among Palestinian university students: A cross-sectional study. Health Promotion International. 2020;1–12.