Dudak Damak Yarığı ile İlgili Bilgilerin Kalite ve Okunabilirlik Analizi: Türkçe Çevrimiçi Kaynak Örneklemi

Yıl 2024, Sayı: 23, 585 - 595, 31.08.2024

İlkem Kara , Ayşe İlayda Mutlu

https://doi.org/10.38079/igusabder.1402337

Öz

Amaç: Dudak damak yarıkları, genellikle doğumda başlayan ve yaşam boyunca devam eden, birçok farklı profesyonelin takip ettiği en yaygın konjenital kraniyofasiyal durumlardan biridir. İnternet kaynakları, insanların sağlıkla ilgili konulardaki kararlarını etkileyebilir. Bu çalışmanın amacı, dudak damak yarığı hakkında bilgi sunan web sitelerinin bilgi kalitesini, doğrulanabilirliğini, standartlara uygunluğunu ve okunabilirliğini incelemektir.
Yöntem: "http://www.google.com.tr/" adresinden "dudak damak yarıkları" anahtar kelimesi kullanılarak erişilen ilk 100 web sitesi değerlendirilmiş ve 64 web sitesi analize dahil edilmiştir. Web sitelerinin bilgi kalitesi, standartlara uygunluğu ve doğrulanabilirliği HONcode kriterlerine göre puanlanmış (0=en düşük; 16=en yüksek); Ateşman (0–29=çok zor; 90–100=çok kolay) ve Çetinkaya (0-34=engelli düzeyi; 51+=bağımsız düzey) okunabilirlik indeksleri uygulanmıştır.
Bulgular: İnternet sitelerinin ortalama HONcode puanı 4,79±2,07 (min=0; max=9) idi. Ortalama kelime uzunluğu 2,77±0,12 (min=2,44; max=3,13) ve ortalama cümle uzunluğu 11,46±2,44 (min=5,4; max=19,1) idi. Ateşman okunabilirlik analizi ortalaması 57,57±8,92 (min=32,9; max=77,4) ve Çetinkaya okunabilirlik analizi ortalaması 57,93±3,27 (min=49,72; max=64,64) olarak bulunmuştur.
Sonuç: Sonuçlar, internet sayfalarının sınırlı standartlara uygunluk, doğrulanabilirlik ve bilgi kalitesi özelliklerine sahip olduğunu göstermektedir. Ateşman indeksi okunabilirliği orta zorluk seviyesine yerleştirirken, Çetinkaya indeksi bağımsız bir seviyeye yerleştirmektedir. İçerik üreticilerinin dudak damak yarığı ile ilgili internet sitelerindeki okuma materyalini geliştirirken kalite standartlarına dikkat etmesi ve ziyaret edenlerin bilgiye kolay ulaşabilmesi için okunabilirlik özelliklerine dikkat etmesinin önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dudak yarığı, damak yarığı, okunabilirlik, kalite iyileşmesi, internet

Quality and Readability Analysis of Information on Cleft Lip and Palate: Sample of Online Resources in Turkish

Öz

Aim: Cleft lip and palate is one of the most common congenital craniofacial conditions with follow-up of many different professionals usually beginning at birth and continuing throughout life. Internet resources can influence people's decisions on health-related issues. The purpose of this study was to examine the information quality, verifiability, standard compliance, and readability of websites that offer information on cleft lip and palate.
Method: The first 100 websites accessed through "http://www.google.com.tr/" using the keyword "cleft lip and palate (“dudak damak yarıkları” in Turkish)" were evaluated and 64 websites were included in the analysis. The information quality, conformity to standards, and verifiability of the websites were scored according to HONcode criteria (0=lowest; 16=highest); Ateşman (0–29=very difficult; 90–100=very easy) and Çetinkaya (0–34=disabled level; 51+=independent level) readability indices were applied.
Results: The mean HONcode score of the websites was 4.79±2.07 (min=0; max=9). The average word length was 2.77±0.12 (min=2.44; max=3.13) and the average sentence length was 11.46±2.44 (min=5.4; max=19.1). The mean of Ateşman readability analysis was 57.57±8.92 (min=32.9; max=77.4) and the mean of Çetinkaya readability analysis was 57.93±3.27 (min=49.72; max=64.64).
Conclusion: The results indicate that the web pages have limited standards compliance, verifiability, and information quality. The Ateşman index places readability at a medium difficulty level, while the Çetinkaya index places it at an independent level. It is emphasized that content producers should pay attention to quality standards while developing the reading material on websites related to cleft lip and palate and pay attention to readability features so that visitors can easily access information.

Anahtar Kelimeler

Cleft lip, cleft palate, readability, quality improvement, internet

Kaynakça

• 1. Ersöz B, Kahraman ÜG. Bilişim çağında bilginin değişen yüzü: İnfobezite üzerine kavramsal bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi. 2020;4(2):431–444. doi: 10.31200/makuubd.779273.
• 2. Alwani MM, Campiti VJ, Bandali EH, Nesemeier BR, Ting JY, Shipchandler TZ. Evaluation of the quality of printed online education materials in cosmetic facial plastic surgery. Facial Plast Surg Aesthet Med. 2020;22(4):255–261. doi: 10.1089/fpsam.2019.0013.
• 3. Chen YY, Li CM, Liang JC, Tsai CC. Health information obtained from the internet and changes in medical decision making: Questionnaire development and cross-sectional survey. J Med Internet Res. 2018;20(2):e47. doi: 10.2196/jmir.9370.
• 4. Rahimov F, Jugessur A, Murray JC. Genetics of nonsyndromic orofacial clefts. Cleft Palate Craniofac J. 2012;49(1):73–91. doi: 10.1597/10-178.
• 5. Boyer C, Frossard C, Gaudinat A, Hanbury A, Falquetd G. How to sort trustworthy health online information? Improvements of the automated detection of HONcode criteria. Procedia Comput Sci. 2017;121:940–949. doi: 10.1016/j.procs.2017.11.122.
• 6. Boyer C, Selby M, Scherrer JR, Appel RD. The health on the net code of conduct for medical and health websites. Comput Biol Med. 1998;28(5):603–610. doi: 10.1016/S0010-4825(98)00037-7.
• 7. Kozanhan B, Tutar MS. Readability of patient education texts presented on the internet in the field of anesthesiology. Turkiye Klinikleri J Anest Reanim. 2017;15(2):63–70. doi: 10.5336/anesthe.2017-55537.
• 8. Tolu S, Basım P. A New perspective on readability and content assessment of patient information texts published on the ınternet sites on lymphedema. Journal of Current Researches on Health Sector. 2018;8:8–2. doi: 10.26579/jocrehes.28.
• 9. Eryılmaz N, Külahçı O. Deri kanseri hasta bilgilendirme metinlerinin okunabilirlik düzeyleri. Dermatoz. 2019;10(1):1–8.
• 10. Yaran M, Özkan E. Ergoterapi ile ilgili çevrimiçi bilgilerin kalitesi ve okunabilirliği. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2022;10(2):45–52. doi: 10.30720/ered.904799.
• 11. Ateşman E. Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Language Journal. 1997;58:71–74.
• 12. Çetinkaya G. Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. [doktora tezi]. Ankara University; 2010.
• 13. Boyer C BVGA. Evolution of health web certification through the HONcode experience. In: Stud Health Technol Inform. Vol 169. ; 2011:53–57.
• 14. Daraz L, Morrow AS, Ponce OJ, et al. Readability of online health information: A meta-narrative systematic review. American Journal of Medical Quality. 2018;33(5):487–492. doi: 10.1177/1062860617751639.
• 15. Kher A, Johnson S, Griffith R. Readability assessment of online patient education material on congestive heart failure. Adv Prev Med. 2017;2017:1–8. doi: 10.1155/2017/9780317.