21. Yüzyıl’da Transatlantik Yapı İçerisinde Güç Dengelerinde Yaşanan Değişim

Yıl 2024, , 478 - 492, 31.10.2024

Seda Gözde Tokatlı

https://doi.org/10.17336/igusbd.1225113

Öz

Çift kutuplu yapının sona ermesiyle uluslararası yapı içerisinde ortaya çıkan güç boşluğu ABD tarafından ikame edilmiş, ABD uluslararası sistemi yönlendiren ve şekillendiren bir devlet olmuştur. Transatlantik ittifak içerisinde uzun yıllar var olan kolektif işbirliği anlayışı liderlerin değişen dış politikaları, ulusal çıkar kavramının değer kavramına görece daha fazla önem kazanması ve sistemik değişkenlerin varlığı ile değişikliğe uğramıştır. Değişen uluslararası konjonktür, liberalizm karşıtı artan eylemler veya devletlerin güç kapasitelerinde yaşanan dönüşüm transatlantik ittifak içerisinde yeni sorunları ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada, Avrupa Birliği ve ABD arasındaki müttefiklik ilişkisinin sistemik değişkenler çerçevesinde nasıl bir değişim içerisine girdiğini, çıkar temelli dış politikanın artan önemini, krize giren bu yenidünya düzeni içerisinde özellikle yükselmekte olan güç Çin’in artan etkisi bu çerçevede değerlendirilecektir. Bu çalışma, ABD yönetiminde söz sahibi olan liderlerin aldığı kararların transatlantik ittifak ilişkine etkilerini, sistem içerisinde devletlerin güç politikalarında yaşanan değişimi ve ya sistemi değiştirme yönünde çaba içerisine giren devletlerin Batı ittifak ilişkisine olağan etkisini ortaya koyacaktır.

Anahtar Kelimeler

ABD, AB, Uluslararası Sistem, Devlet, Transatlantik İttifak

The Chance in the Balance of Power in the Transatlantic Structure in the 21st Century

Öz

With the end of the bipolar structure, the power vacuum that arose in the international structure was replaced by the United States, and the United States became a state that directs and shapes the international system. Within the transatlantic alliance, which has many years of collective cooperation of the leaders of the changing foreign policy, national interest and the concept of systemic variables with the presence of relatively more importance to the concept of value has changed. The changing international conjuncture, the increasing actions against liberalism or the transformation in the power capacities of the states have revealed new problems in the transatlantic alliance. In this study, how the alliance relationship between the European Union and the USA has changed within the framework of systemic variables, the increasing importance of interest-based foreign policy, and the increasing influence of China, especially the rising power, in this crisis-ridden new world order will be evaluated within this framework. This study will reveal the effects of the decisions taken by the leaders who have a say in the US administration on the transatlantic alliance relations, the change in the power policies of the states within the system, or the usual effect on the Western alliance relations of the states that are trying to change the system.

Anahtar Kelimeler

USA, EU, International System, State, Transatlantic Alliance

Kaynakça

• ACHARYA, A.(2017). After Liberal Hegemony: The Advent of a Multiplex World Orders, Ethnics, International Affairs, 2017,s.271-285
• ACHARYA, A.(2018). The End of The American World Order, New York, Polity Press. Amerika.
• ASEAN, Asean Plus Three Organization, 2021, ASEAN.
• BBC NEW, (2021).AUKUS Paktı: Çin; ABD, İngiltere ve Avustralya'nın savunma anlaşmasına Büyük sorumsuzluk diyerek tepki gösterdi.” Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58579603, Erişim Tarihi: 16.09.2021
• BRACK, N.and STARTIN, N. (2015). Introduction: Euroscepticism, from the Margins to the Mainstream”, International Political Science Review, Cilt 36, Sayı 3, s.240.
• COLGAN, J. D. and KEOHANE, R. O. (2017). The Liberal Order is Rigged, Foreign Affairs, 96(3): s.36-44
• CRI News, (2021).“Fransa’nın 21. yy’da bunu yapabilme sansı yok”. Erişim Adresi: https://www.criturk.com/fransanin-21-yuzyilda-bunu-yapabilme-sansi-yok. Erişim Tarihi: 19.11.2011.
• EUROPEAN COMMISSION, (2020).EU 27 trade in goods by partner, Directorate General for Trade, Erişim Adresi: https://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_122530.pdf
• FUKUYAMA, F.(2003). The End of History 20 years Later ”, New Perspectives Quartely, s.22
• HUNTIGTON, S.(1999), The Lonely Superpower, Foreign Affairs, Vol.78, Issue 2.
• JONES, L. (2020). Does China’s Belt and Road Initiative Challenge the Liberal, Rules Based Order?, Fudan Journal of Humanities and Social Sciences, C. 13, s. 1.
• KANAT, B.K.(2018). Transatlantic Relations in the Age of Donald Trump, Insight Turkey,20(3), 2.
• LEE, N.(2018).Immobility and The Brexit Vote, Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, Sayı 11,s.145.
• MADAK, Ö. ve Gençalp, E. (2020), 2011 Libya Krizi ve Avrupa Birliği’nin Askeri Müdahale Girişimi, Journal of Yaşar University, Special Issue on 3rd International EUREFE Congress, s.1-20.
• MUNICH SECURITY COUNCIL, Security Conference Report, (2020), Westlessness, MSCR. Erişim Adresi: www.securityconference.org
• NATO,(2019) Defence Expenditure of NATO Countries (2012-2019), 25 Haziran, www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2019_06/2019 0625_PR2019-069-EN.pdf, Erişim Tarihi: 01 Eylül 2019.
• NATO,(2020).NATO 2030: United for a New Era Report, Erişim Adresi: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2020/12/pdf/201201-Reflection-Group-Final-Report-Uni.pdf. Erişim Tarihi: 25.11.2020.
• NATO,(2022). NATO Strategic Concept, The Strategic Concept’s Key Aspects, Erişim Adresi: https://www.nato.int/strategic-concept/
• NATO Public Diplomacy, (2013-2020). Defence Expenditure of NATO Countries Press Release Erişim Adresi: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2020/10/pdf/pr-2020-104-en.pdf
• NIBLETT, R. (2017). Liberalism in Retreat, Foreign Affairs, 96(1): 17-2
• NOI, A.Ü.(2022). Nato’nun Ukrayna Sınavı, Jeostrateji, Fikir Turu, Erişim Adresi: https://fikirturu.com/jeo-strateji/natonun-ukrayna-sinavi/. Erişim Tarihi:09.03.2022
• NOI, A.Ü. (2022).Ukrayna Krizi ve Avrupa Birliği’nde Stratejik Otonomi Arayışı, Kriter Yayınları, Erişim Adresi: https://kriterdergi.com/dosya-ukrayna-krizi/ukrayna-krizi-ve-avrupa-birliginde-stratejik-otonomi-arayisi Erişim Tarihi:01.04.2022
• NSS,(1991).National Security Report of USA Archieve.NSS. Erişim Adresi: https://nssarchive.us/
• NYE, J. S.(2020).The Dangers of Westlessness, The Diplomat, Erişim Adresi: https://thediplomat.com/2020/03/the-dangers-of-westlessness Erişim Tarihi: 12 Haziran 2020.
• ÖNCEL,R.(2022).5 Soru: NATO’nun Yeni Stratejik Konsept Belgesi, SETA, Erişim Adresi: https://www.setav.org/5-soru-natonun-yeni-stratejik-konsept-belgesi/
• PARAVICINI, G.(2019). Angela Merkel: Europe Must Take ‘Our Fate’ into Own Hands”, Politico.eu. Erişim Adresi: www.politico.eu/article/angela-merkeleurope-cdu-must-take-its-fate-into-its-own-hands-elections-2017
• PIFER, S.(2017). Is Trump Undoing Trans-Atlantic Relations?,Brookings Yayınları,USA.
• POSEN, B. R. (2015) Restraint: A New Foundation for US Grand Strategy, Cornell University Press, New York
• REUTERS,(2022).“ABD’den Rusya’ya yeni yaptırımlar,” VOA, Erişim Adresi: https://www.voaturkce.com/a/abd-den-rusya-ya-yeni-yaptirimlar/6636811.html
• SADE, G. ve SAMA, K. (2022). Avrupa Siyasi Topluluğu projesi nedir, Türkiye için ne anlama geliyor? Euronews. Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2022/09/12/avrupa-siyasi-toplulugu-projesi-nedir-turkiye-icin-ne-anlama-geliyor, Erişim Tarihi: 09.12.2022
• SPUTNIK News.(2019).“Macron: NATO'nun beyin ölümü gerçekleşiyor,” Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/20191107/macron-natonun-beyin-olumu-gerceklesiyor-1040575665.html, Erişim Tarihi: 11.07.2019
• STATISTA,(2023).Where NATO Defense Expenditures stands in 2022,(2023), https://www.statista.com/chart/14636/defense-expenditures-of-nato-countries/
• TRT Haber,(2022).AB ülkelerinden Ukrayna'ya ilave 500 milyon euroluk askeri yardım Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/ab-ulkelerinden-ukraynaya-ilave-500-milyon-euroluk-askeri-yardim-682698.html Erişim Tarihi: 25.05.2022
• The National Security Strategy of the United States of America, National Security of USA, 1991,NSS Archieve, USA.
• TURHAN, E. (2019) “Avrupa Birliği’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikasının Savunma Boyutunun Gelişiminde PESCO’nun Rolü: Fırsatlar ve Zorluklar”, İşletme Fakültesi Dergisi, 20(2),s. 347-74
• TOKATLI, S.G.(2022). “Asya Krizinden Ticaret Savaşlarına Amerika ve Çin arasında Artan rekabet İlişkisinin Sistemsel Dönüşüm Üzerindeki Etkisi’’, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• TAX FOUNDATION ( 2018). Tax imposed by USA,(2018). https://taxfoundation.org/tariffs-trump-trade-war/.
• ÜLGER, İ.K.(2022). AB'nin yeni iş birliği modeli: Avrupa Siyasi Topluluğu, AA News, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/abnin-yeni-is-birligi-modeli-avrupa-siyasi-toplulugu/2697860 Erişim Tarihi: 29.09.2022.
• WALT, S.W.(2000). Keeping the World’off-Balance: Self Restraint and US Foreign Policy, Ed. Ikenberry, s.121-155.