Entrepreneurship in the Ottoman Empire: A Study on Classical Period

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 169 - 186, 31.10.2018

Yasin Akkuş , Süleyman Ahmet Menteş

https://doi.org/10.17336/igusbd.405820

Cited By: 3

Öz

Entrepreneurship in Ottoman Empire's classical period is not adequately studied from a Business Science perspective. Even in many works, it was ignored or it was the monopoly of non-Muslims. This study states that in the classical period of the Ottoman era Muslim merchants were very active in entrepreneurship and the entrepreneurial environment was more flexible than many European states. Social welfare in the Ottoman Empire was seen as a dimension of justice and all economic decisions were taken for this purpose. This approach has a decisive role not only in the Ottoman entrepreneurship culture and practices but also explains the advanced business ethics and advanced social responsibility practices of the Ottomans classical period.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Entrepreneurship, Trade, Merchant, Social Responsibility, Business Ethics

Osmanlı İmparatorluğu'nda Girişimcilik: Klasik Dönem Üzerine Bir Çalışma

Öz

Osmanlı İmparatorluğu klasik döneminde girişimcilik, işletme bilimi bakış açısıyla yeterince incelenmemiştir. Hatta birçok eserde ya yok sayılmış ya da gayrimüslimlerin tekelinde olduğu iddia edilmiştir. Bu çalışma Osmanlı’nın klasik dönemindeki Müslüman tacirlerin girişimcilik konusunda gayet aktif olduğunu ve girişimcilik ortamının birçok Avrupa devletine kıyasla daha esnek olduğunu belirtmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nda sosyal refah sağlamanın adaletin bir boyutu olarak görülmüş ve tüm iktisadi kararların bu amaçla alınmıştır. Bu yaklaşım hem Osmanlı’nın girişimcilik kültürü ve uygulamaları açısından belirleyici bir role sahiptir hem de Osmanlı'nın klasik dönemindeki üstün iş ahlakı ve gelişmiş sosyal sorumluluk anlayışını açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Girişimcilik, Ticaret, Tüccar, Sosyal Sorumluluk, İş Ahlakı

Kaynakça

• 3 numaralı mühimme defteri (966-968/1558-1560) özet ve transkripsiyon. (1993), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• 5 numaralı mühimme defteri (973/1565-1566), Özet ve İndeks. (1994), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• 6 numaralı mühimme defteri (972/1564-1565), (özet-transkripsiyon ve indeks). (1995) C.1, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• 7 numaralı mühimme defteri (975-976/1567-1569), (özet-transkiripsiyon-ındex ı). (1997), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• 12 numaralı mühimme defteri (978-979/1570-1572), (özet-transkiripsiyon ve indeks ı) (1996), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• AKDAĞ, M. (1949). Osmanlı imparatorluğunun kuruluş ve inkişafı devrinde Türkiye’nin iktisadi yapısı, Belleten, XIII, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 51: 497-568.
• AKKUŞ, Y. (2009). XIV. ve XV. asırlarda Osmanlı ve Avrupa ekonomileri: bir mukayese denemesi, Sosyoloji Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Sosyoloji ve Metodoloji Araştırmaları Merkezi, İstanbul, 40: 33-69
• AŞKIN, A. (2011). Tarihsel süreçte girişimcilik kavramı ve gelişimi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, Biga, 6(2): 55-72.
• ATASOY, T. (2012). Kendinizin patronu olmak: girişimcilik, 2. Basım, Ankara: ODTÜ Yayıncılık
• AYDIN, H. V. (2010). 18. yüzyılda selanik kazasında tefecilerle köylüler arasındaki borç ilişkileri, XVI. Türk Tarih Kongresi, 20-24 Eylül 2010, IV. Cilt-I. Kısım, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• AYDIN, H. V. (2014). Selanik´te 18. yüzyılın ilk yarısında para vakıfları ve kredi işlemleri, Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, 29: 87-106.
• BARKAN, Ö. L. (2002). Osmanlı İmparatorluğunda kolonizatör Türk dervişleri, Türkler Ansiklopedisi, Cilt 9 Osmanlı, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• BAŞAR, M. (2014). Girişimcilik iklimi, Girişimcilik ve İş Kurma, Editör: Yılmaz Ürper, 2. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• BATTUTA, İ. (2010). İbn Battuta seyahatnamesi, Çev. A. Sait Aykut, Cilt 1, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BRAUDEL, F. (2004). Maddi uygarlık mübadele oyunları, 2. Baskı, İstanbul: İmge Kitapevi.
• Büyük Türkçe Sözlük. (2017) İaşe, (Erişim Tarihi:21.06.2017), Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr
• CANTILLON, R. (2010). An essay on economictheory (an english translation of richard cantillon’sessai sur la nature du commerce en général), Çev. ChantalSaucier, Alabama: LudwingvonMisesInstitute.
• ÇİZAKÇA, M. (1996). A comparativeevolation of business partnership, Leiden: E. J. Brill.
• ÇİZAKÇA, M. (2006). Cross-culturalborrowingandcomparativeevolution of ınstitutions betweenıslamic world and the west, Relazioni Economichetra Europa E Mondo Islamico, Secc. XIII-XVIII, Edit. S. Cavaciocchi, Istituto di Storia Economica, F. Datini, Serie II, 38.
• DÖM, T. S. (2015). Girişimcilik ve küçük işletme yöneticiliği, 5. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• FAROQHI, S. (2006). Ticaret: bölgesel, bölgelerarası ve uluslararası, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt II: 1600-16914, Çev. Ayşe Berktay vd., İstanbul: Eren Yayıncılık.
• FAROQHI, S. (2014). Osmanlı’da kentler ve kentliler, Çev. Neyyir Berktay, 5. Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• GENÇ, M. (2007). Osmanlı imparatorluğunda devlet ve ekonomi, 5. Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• GENÇ, M. (2012). Osmanlı iktisadi dünya görüşünün ilkeleri, Sosyoloji Dergisi, 3(1): 175-186.
• HALDUN, İ. (2013). Mukaddime, Cilt I ve II., Yayına Haz. Arslan Tekin, İstanbul: İlki Kültür Sanat Yayıncılık.
• İNALCIK, H. (1967). Capital formation in the Ottoman Empire, The Journal of Economic History, Cilt. 29, No. 1, TheTasks of EconomicHistory, 29 (1): 97–140.
• İNALCIK, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve sosyal tarihi, Cilt I: 1300-1600, Çev. Halil Berktay, İstanbul: Eren Yayıncılık.
• İNALCIK, H. (2014). Devlet-i ‘Aliye Osmanlı İmparatorluğu üzerine araştırmalar-I, 54. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. KALLEK, C. (2012). Ticaret, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 41, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 134-144.
• KILIÇBAY, M. A. (1992). Braudel, Fernand, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 6, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 333-335.
• KÜTÜKOĞLU, M. S. (1999). Osmanlı iktisadi yapısı, Osmanlı Devleti Tarihi 2, İhsanoğlu, E. (Ed.), İstanbul: IRCIA.
• McGOWAN, B. (2006). Tüccar ve zanaatkâr, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt II: 1600-16914, Çev. Ayşe Berktay vd., İstanbul: Eren Yayıncılık.
• MENTEŞ, A. (2009). Kurumsal yönetişim ve Türkiye analizi, İstanbul: Derin Yayınları.
• OCAK, A. Y. (1996). Fütüvvetnâme, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 13, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 264-265.
• ÖZER, A. (2001). Girişimci sınıf, iktisadi hayat ve siyaset, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3/2001, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• PAMUK, Ş. (2001). A monetary history of the ottoman empire, 2. Baskı, Cambridege: Cambridge University Press.
• PAMUK, Ş. (2004). The evolution of factor markets in the Ottoman Empire, 1500-1800, The Rise, Organization and Institutional Framework of Factor Markets, Global EconomicHistory Network Workshop, 23-25 Haziran 2005.
• QUATAERT, D. (2006). Ticaret, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 2: 1600-16914, (Çev. Ayşe Berktay vd.), İstanbul: Eren Yayıncılık.
• RUDANI, M. B. S. (2012). Büyük hadis külliyatı cem’u’l-fevaid, Çev. Naim Erdoğan, Cilt 2, İstanbul: İz Yayıncılık.
• SMITH, A. (2015). Milletlerin zenginliği, (Çev. Haldun Derin), 10. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ŞAHİN, H. (2009). Somuncu baba, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 37, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 377-378.
• TABAKOĞLU, A. (2008). Türkiye iktisadi tarihi, 8. Baskı, İstanbul: Dergah Yayınları.
• TİKİCİ, M. (2009). Girişimcilik ve küçük işletmeler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• TURAN, Ş. (1968). Venedik’te Türk ticaret merkezi, Belleten, Cilt:32, Ankara: Türk Tarih Kurumu. 126: 247-283.
• ULUDAĞ, S. (1996). Fütüvvet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 13, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 259-261.
• UZUNÇARŞILI, İ. H. (2011). Osmanlı tarihi, Cilt 2, 10. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• WEBER, M. (1995). Toplumsal ve ekonomik örgütlenme kuramı, Çev. Özer Ozankaya, Ankara: İmge Kitapevi.