The Mediator Role of Supply Efficiency in the Effect of Order Processing on Logistics Performance

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 197 - 213, 28.04.2022

Zeynep Özgüner , Mehmet Aytekin

https://doi.org/10.17336/igusbd.715090

Öz

Logistics performance has been of critical importance in increasing customer satisfaction by providing added value to the enterprises as well as increasing the efficiency of the enterprise and integrated business success. Reducing ordering times and faster and more reliable deliveries, such as maintaining optimum supplier and supplier efficiency, make significant gains for businesses. The other reason is that for an ineffective logistics, firms are increasing their commercial costs and reducing their global integration potential. Production companies follow an integrated approach to procurement efficiency and order processing at this point, while maintaining a process that does not disregard logistic performance. In this study, the intermediary role of the supply efficiency function in the effect of the order processing function of the enterprises on the logistic performance was tested with SEM. The questionnaire scale prepared in this direction was implemented in 246 manufacturing companies operating in Gaziantep OIZs. As a result of the findings, it has been determined that order processing in the enterprises has both direct impact and indirect effect on logistics performance.

Anahtar Kelimeler

Order Processing, Procurement Efficiency, Logistics Performance, Structural Equation Modeling, Mediator Effect

Sipariş İşlemenin Lojistik Performansa Etkisinde Tedarik Etkinliğinin Aracılık Rolü

Öz

Lojistik performans, firmalarda değer oluşturmanın yanında kurum etkinliğinin artmasına da katkı sağlayarak müşteri memnuniyetinin artmasında ve entegre olarak firma başarısında kritik bir öneme sahip olmuştur. Sipariş zamanlarının azalması, daha güvenilir ve hızlı bir akış ile teslimatların gerçekleşmesinde optimum sayıda tedarikçi sayısı ile tedarik etkinliğinin sürdürülmesi gibi faaliyetler işletmelere önemli kazanımlar sağlamaktadır. Diğer taraftan etkin olmayan bir lojistiğin, firmaların ticari anlamdaki maliyetlerini yükseltmekte olduğu ve küresel bütünleşme potansiyelini düşürmekte olduğu gözlenmektedir. Üretim işletmelerinin bu noktada tedarik etkinliği ve sipariş işleme noktasında entegre bir yaklaşımı takip ederken, lojistik performansı göz ardı etmeyen bir süreç izlemesi önemsenmektedir. Bu çalışmada işletmelerin sipariş işleme fonksiyonunun lojistik performansa etkisinde tedarik etkinliği fonksiyonunun aracılık rolü YEM ile test edilmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan anket ölçeği Gaziantep OSB’lerinde faaliyet göstermekte olan 246 imalat işletmesinde uygulanmıştır. Tespit edilen bulgular neticesinde işletmelerdeki sipariş işlemenin lojistik performans üzerinde hem doğrudan etkisi hem de tedarik etkinliği aracılığı ile dolaylı etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sipariş İşleme, Tedarik Etkinliği, Lojistik Performans, Yapısal Eşitlik Modeli, Aracı Etki

Kaynakça

• AYYILDIZ, H. & CENGİZ, E. (2006). Pazarlama modellerinin testinde kullanılabilecek yapısal eşitlik modeli (yem) üzerine kavramsal bir inceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 63-84.
• BAKAN, İ. & ŞEKKELİ, Z. H. (2015). Lojistik stratejilerinin lojistik yetenekler üzerine etkilerine ilişkin bir alan araştırması, Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (5), 398-422.
• BAKİ, B. & ŞİMŞEK, B. (2004). Lojistik faaliyetlere göre performans ölçütlerinin belirlenmesi, Yöneylem Araştırması / Endüstri Mühendisliği Kongresi, (Ss. 490-492). Adana.
• BAŞKOL, M. (2010). Lojistik ve lojistik yönetimi, Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 47-63.
• BAYAT, T. & ÖZDEMİR, Ş. (2016). Yeni bir lojistik performans endeks oluşturmak için gerekli olan kriterlerin belirlenmesi üzerine araştırma, V. Ulusal Lojistik Ve Tedarik Zinciri Kongresi, Mersin.
• BAYRAKTUTAN, Y. & ÖZBİLGİN, M. (2015). Lojistik maliyetler ve lojistik performans ölçütleri, Maliye Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 95-112.
• BROOKS, M. R. (1999). Performance evaluation by North American carriers. Transport Reviews, 19 (1), 1-11.
• BROOKS, M. R. (2000). Performance evaluation of carriers by North American companies. Transport Reviews, 20 (2), 205-218.
• CAPLICE, C. & SHEFFI, Y. (1994). A review and evaluation of logistics metrics. The International Journal of Logistics Management, 5 (2), 11-28.
• ÇUBUKÇU, M. İ & İMAMOĞLU, N. (2019). Lojistik performansın, firma performansı ve ihracat performansına etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (62), 1221-1234.
• DAĞLI, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218.
• DAUGHERTY, P. J., CHEN, H., MATTIODA, D. D. & GRAWE, S. J. (2009). Marketing/Logistics relationships: influence on capabilities and performance, Journal of Business Logistics, 30 (1), 1-18.
• FAWCETT, S. E. & SMITH, S. R. (1995). Logistics measurement and performance for United States-Mexican operations under nafta, Transportation Journal, 34 (3), 25-34.
• GAZİANTEP ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ [GAOSB], Erişim Tarihi: 13.12.2006 http://www.gaosb.org/index.php/hakkimizda/
• GIMENEZ, C. & VENTURA, E. (2005). Logistic-production, logistic-marketing and external integration, International Journal of Operation & Production Management, 25 (1), 20-38.
• GRAEML, A. R. & PEINADO, J. (2011). Measuring logistics performance: the effectiveness of mmog/le as perceived by suppliers in the automotive industry, Journal of Operations And Supply Chain Management, 4 (1), 1-12.
• GUSTAFSSON, Å. (2003). Logistic services as competitive means-segmenting the retail market for softwood lumber, Silva Fennica, 37 (4), 493-504.
• GÜRBÜZ, S. & ŞAHİN, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• GÜRDAL, S. (2006). Türkiye lojistik sektörü altyapı analizi, İstanbul Ticaret Sanayi Odası, Yayın No: 2006-14 İstanbul: İTO Yayınları.
• HAIR, J. F., BLACK, W. C., BABIN, B. J., ANDERSON, R. E. & TATHAM, R. L. (2005), Multivariate data analysis. NJ: Pearson Prentice Hall.
• HAUSMAN, W. H., LEE, H. L. & SUBRAMANIAN, U. (2005). Global logistics indicators, supply chain metrics, and bilateral trade patterns, Policy Research Working Paper, No: 3773, World Bank.
• HAVENGA, J. H. (2011). Trade facilitation through logistics performance: The enabling role of national government, Journal of Transport And Supply Chain Management, 123-148.
• KALAYCI, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Asil Yayınevi.
• KARAFAKIOĞLU, M. (2005). Pazarlama ilkeleri. (Birinci Basım). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• KAYABAŞI, A. (2007). İşletmelerin rekabet gücünün geliştirilmesinde lojistik faaliyetlerin performansının arttırılması: Üretim İşletmeleri Üzerinde Bir Uygulama (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• KAYABAŞI, A. & ÖZDEMİR, A. (2008). Üretim işletmelerinde lojistik yönetimi faaliyetlerinde performans yönetimine bakış: beklenti-fayda farkı analizi uygulaması, Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 22 (1), 195-209.
• KOBAN, E. & KESER, H. Y. (2008). Dış ticarette lojistik. (2. Baskı) Bursa: Ekin Yayınevi.
• KRAUTH, E., MOONEN, H., POPOVA, V. & SCHUT, M. (2005). Performance measurement and control in logistics service providing, International Conference On Enterprise Information Systems, 2, 239-247.
• LEHTONEN, T.W. (2001). Performance measurement in construction logistics, International Journal of Production Economics, 69, 107-116.
• MENTZER, J. T. & KONRAD, B. P. (1991). An efficiency / effectiveness approach to logistics performance analysis, Journal of Business Logistics, 12 (1), 33-61.
• MEYDAN, C. & ŞEŞEN, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: Amos uygulamaları, 2.Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• MORASH, E. A. (2001). Supply chain strategies, capabilities and performance, International Journal of Operations&Production Management, 41 (1). 37-53.
• NADARAJAH, G. (2015). Factors influencing third party logistics performance in Malaysia: the role of trust as a mediator, International Journal of Supply Chain Management, 4 (4), 2050-7399.
• NOORDEWIER, T. G., JOHN, G., & NEVIN, J. R. (1990). Performance outcomes of purchasing arrangements in industrial buyer-vendor relationships, Journal of Marketing, 80-93.
• OTHMAN, A. A., SUNDRAM, V. P. K., SAYUTI, N. M. & BAHRIN, A. S. (2016). The relationship between supply chain integration, just-ın-time and logistics performance: A supplier’s perspective on the automotive industry in Malaysia, International Journal Of Supply Chain Management, 5 (1), 44-51.
• ÖZGÜNER, M. & ÖZGÜNER, Z. (2019). Tedarik zinciri riskleri’nin lojistik performans üzerindeki etkisinin yapısal eşitlik modellemesi ile belirlenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1), 67-82.
• PARTHİBAN, P., ZUBAR, H. A. & GARGE, C. P. (2012). A multi criteria decision making approach for suppliers selection, International Conference On Modeling Optimization And Computing, Procedia Engineering, 38, 2312-2328.
• PIENAAR, W. J. (2010). Logistic management aspects of planning, implementing and controlling commercial petroleum pipeline operations, Corporate Ownership & Control, 8 (1), 447-455.
• PIKOUSOVÁ, K. & PRŮŠA, P. (2013). Supplier evaluation: The first step in effective sourcing. Journal of Transport And Supply Chain Management, 7(1), Art #87, 4 Pages.
• POOE, D., MAFINI, C. & LOURY-OKOUMBA, V. W. (2015). The influence of information sharing, supplier trust and supplier synergy on supplier performance: The case of small and medium enterprises, Journal of Transport And Supply Chain Management, 9 (1), Art, #187, 11 Pages.
• RAFELE, C. (2004). Logistic service measurement: A reference framework, Journal of Manufacturing Technology Management, 15 (3), 280-290.
• SABUNCUOĞLU, Z. & TOKOL, T. (2009). İşletme. (7. Baskı). Bursa: Furkan Ofset.
• SCHRAMM-KLEIN, H. & MORSCHETT, D. (2006). The relationship between marketing performance, logistics performance and company performance for retail companies, The International Review of Retail, Distribution And Consumer Research, 16 (2), 277-296.
• SEKARAN, U. (1992). Research methods for business: A skill building approach. Second Edition. John Wiley & Sons.
• SEZEN, B., YILMAZ, C. & GEZGİN, G. (2002). Lojistik işlevinin pazarlama ve üretim birimleri arasındaki bağlayıcı rolü ve işletme performansı üzerindeki etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 17 (2), 133-146.
• STANK, T. P. & TRAICHAL, P. A. (1998). Logistics strategy, organizational design, and performance in a cross-border environment, Transportation Research Part E, (Logistics and Transpn Rev.), 34 (1), 75-86.
• ŞEKKELİ, Z. H. (2016). Lojistik stratejilerinin rekabet avantajı ve lojistik performansına olan etkileri üzerinde Türkiye ölçeğinde bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• TALIB, M. S. A. & HAMID, A. B. A. (2014). Application of critical success factors in supply chain management, International Journal of Supply Chain Management, 3 (1), 2050-7399.
• TASSABEHJI, R. & MOORHOUSE, A. (2008). The changing role of procurement: developing professional effectiveness, Journal of Purchasing & Supply Management, 14, 55–68.
• VISWANADHAM, N. & SAMVEDI, A. (2013). Supplier selection based on supply chain ecosystem, performance and risk criteria, International Journal of Production Research, 51 (21), 6484-6498.
• WANKE, P. F., FLEURY, P. F. & HIJJAR, M. F. (2007). A study into the impact of logistics sophistication of Brazilian shippers in the pattern of contracting the services of logistics operators, Brazilian Administration Review, 4 (3), 31-46.
• ŻAK, J. (2015). Comparative analysis of multiple criteria evaluations of suppliers in different industries, Transportation Research Procedia, 10, 809-819.