Servet Vergilerinin Özel Tasarrufa Etkilerinin ARDL Yöntemi ile Analizi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 123 - 139, 17.05.2024

Mehmet Özgün , Nagihan Özkanca Andıç

https://doi.org/10.17336/igusbd.1136121

Öz

Servet vergileri hem gerçek hem de tüzel kişilerin belirli bir dönemde elde ettikleri ve servet olarak tanımlanabilecek her türlü menkul ve gayrimenkul mallar üzerinden alınan değerlerdir. Servet vergileri yalnızca kamu harcamalarını finanse etmek amacı ile değil gelir dağılımında adaleti sağlamayı da hedefleyen bir vergi türüdür. Ancak servet vergileri mükelleflerinin yatırım ve tasarruf kararlarını etkiler. Çalışmada Türkiye’de 1999-2020 dönemi servet vergilerinin özel tasarrufa etkileri ARDL yöntemi ile tahmin edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, servet unsurları üzerinden elde edilen vergi gelirlerinin GSYH’ya göre %1 artışı, tasarrufları kısa dönemde %7, uzun dönemde %8 oranında düşürdüğü belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, servet vergilerinin arttırılmasının bireylerin tasarruf kararlarını olumsuz etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Servet Vergileri, Tasarruf, Yatırım, ARDL Sınır Testi

Analysis of the Effects of Wealth Taxes on Private Savings with the ARDL Method

Öz

Wealth taxes are the values obtained on all kinds of movable and immovable goods that both real and legal persons have acquired in a certain period and can be defined as wealth. Wealth taxes are a type of tax that aims not only to finance public expenditures, but also to ensure fairness in income distribution. However, wealth taxes affect taxpayers' investment and savings decisions. In the study, the effects of wealth taxes on private savings for the period 1999-2020 in Turkey were estimated by ARDL method. According to the results of the analysis, it was determined that the tax revenues obtained from the wealth elements increased by 1% compared to the GDP, reducing the savings by 7% in the short term and 8% in the long term. According to the results obtained from the study, it was seen that the increase in wealth taxes negatively affected the saving decisions of individuals.

Anahtar Kelimeler

Tax, Wealth Taxes, Investment, Saving, ARDL Boundary Test

Kaynakça

• BOADWAY R. & WILDASIN, D. (1994). Taxation and savings: a survey. Fiscal Studies, 15(3), 19-63.
• BOSKIN, M.J. (1976). Taxation, saving and the rate of interest. National Tax Association-Tax Institute of America,, 69, 31-37.
• CARDENAS, M., ESCOBAR, A. (1998). Saving determinants in colombia: 1925-1994. Journal of Development Economics, 57(1), 5-44. doi.org/10.1016/S0304-3878(98)00076-5
• ÇAKAR PÜRSÜNLERLİ, E. (2008). Vergi kalkanı: dolaysız vergilere üst sınır uygulaması ve Fransa örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 585-600.
• DICKEY, D.A., FULLER, W.A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
• ENGLE, R.F., GRANGER, C.W.J. (1987). Co-Integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55 (2), 251-276.
• EROĞLU, O. (2010). Servetin vergilendirilmesi ve Türkiye uygulaması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ESER, L., GENÇ, C. (2020). Gelir ve servet üzerinden alınan vergilerin gelir dağılımı üzerindeki etkisi: OECD ülkeleri örneği. Maliye Dergisi, Sayı: 178, 224-239.
• GİRAY, F., ÖMÜR, Ö.M. (2019). Veraset ve İntikal Vergisinde mali ve sosyal fonksiyonlara aykırı olan vergi harcamaları. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 72-82.
• GUJURATI, D.N., PORTER, D.C. (2014). Temel ekonometri. İstanbul: Literatür Yayınları.
• HEPER, F. (1980). Türkiye'de vergi kaynağı olarak servetin irdelenmesi (Doçentlik Tezi), Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Eskişehir.
• KESSLER, D., PESTIEAU, P. (1991). The taxation of wealth in the EEC: Facts and trends. Canadian Public Policy 17 (3), 309–321.
• KRISHNAMURTY, K., ELVIS, D.E. (1968). Savings and taxation in developing countries: an empirical study, International Bank For Reconstruction And Development International Development Association, W.P. No: 23, 1-21.
• LOAYZA, N., SHANKAR, R. (2000). Private saving in India, The World Bank Economic Review, 14 (3), 571-594.
• MINTZ, J.M. (1991). The role of wealth taxation in the overall tax system, Canadian Public Policy 17 (3), 248–263.
• MUSGRAVE, R.A., MUSGRAVE, P.B. (1989). Public finance in theory and practice. Singapore: Mc Graw Hill Book Company.
• NARAYAN, S., NARAYAN, P.K. (2004). Determinants of demand for Fiji's exports: an empirical ınvestigation. The Developing Economies, 42 (1), 95-112.
• OPOKU, P.K. (2019). The short-run and long-run determinants of household saving: evidence from OECD countries. REM Working Paper Series, (0110-2019), 1-38.
• ÖZ E., KUTBAY, H. & BUZKIRAN, D. (2014). Türk servet vergisi sistemine modern bir yaklaşım, Gümrük ve Ticaret Dergisi, Sayı 4, 86-99.
• PESARAN, M.H., SHIN, Y. & SMITH, R.J. (2001), Bound testing approaches to the analysis of level relationship. Journal of Applied Econometrics, 16 (3), 289-326.
• PHILLIPS, P.C.B., PERRON, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression, Biometrika, 75 (2), 335-346.
• RUDNICK, R.S., GORDON, R.K. (1996). Taxation of wealth (ss. 1 - 46). Washington: International Monetary Fund. Volume:1, Chapter:10.
• SAEZ, E., ZUCMAN, G. (2019). Progressive wealth taxation. Brookings Papers on Economic Activity, 437-533.
• SAĞDIÇ, E.N., SANDALCI, İ. (2020). Vergi yapısının yurt içi tasarruflar üzerindeki etkisi: Türkiye’den iller düzeyinde bir kanıt. Maliye Dergisi, Sayı: 179, 213-239.
• SBB,https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2021/10/2022_Yili_Butce_Gerekcesi.pdf (Erişim Tarihi: 05.06.2022)
• SCHEUER, F., SLEMROD, J. (2020). Taxing our wealth, Nber Working Paper Serıes, W.P. No: 28150. doi.org/10.3386/w28150
• SCHEUER, F., SLEMROD, J. (2021). Taxing our wealth, The Journal of Economic Perspectives, 35 (1), 207-230
• ŞEN, H.,SAĞBAŞ, İ. (2016). Vergi teorisi ve politikası, Ankara: Kalkan Offset.
• TANZI, V., ZEE, H.H. (1998). Taxation and the household saving rate: Evidence from OECD countries, IMF Working Paper, W.P. No: 36, 1-16.
• TURHAN, S. (1974). Vergileme ve iktisadi büyüme, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 0 (23), 249-264.
• TURHAN, S. (1993). Vergi teorisi ve politikası, İstanbul: Filiz Kitapevi.
• ULUATAM, Ö. (2014). Kamu maliyesi. Ankara: İmaj Yayınevi.
• YILMAZ, B.E. (2015). Maliye, İstanbul: Der Yayınları.
• ZHENG, C. (2007). The effect of taxes on saving: evidence from 29 OECD countries (Master Thesis), Clemson University, South Carolina.